Κυριακή, 01 Νοεμβρίου 2020 07:52

O Παναγιώτης Λαμπρινίδης για την έκθεση του Τελλόγλειου Ιδρύματος: "Οι φιλότεχνοι της Καλαμάτας αντιλήφθηκαν  την καλλιτεχνική σημασία των εκθεμάτων"

Γράφτηκε από την
O Παναγιώτης Λαμπρινίδης για την έκθεση του Τελλόγλειου Ιδρύματος: "Οι φιλότεχνοι της Καλαμάτας αντιλήφθηκαν  την καλλιτεχνική σημασία των εκθεμάτων"

Εγινε θέμα συζήτησης, κέρδισε τις εντυπώσεις, νίκησε το φόβο του Covid-19. O λόγος για τη μοναδική έκθεση «Αριστουργήματα Ζωγραφικής από το Τελλόγλειο Ιδρυμα Τεχνών ΑΠΘ στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας», η οποία τελείωσε την περασμένη Κυριακή.

Ο κόσμος της πόλης -και όχι μόνο- θαύμασε τα υπέροχα εκθέματα και πήρε λίγη από την περίσσια αισιοδοξία που απλόχερα “εκπέμπει” η τέχνη. Περισσότερα εξηγεί στην “Ε” ο διευθυντής του Εικαστικού Τομέα της “Φάρις”, Παναγιώτης Λαμπρινίδης.

 

Συνέντευξη στη Γιούλα Σαρδέλη

- Σε τι επίπεδα κινήθηκε η επισκεψιμότητα της έκθεσης αυτής, η οποία ομολογουμένως συζητήθηκε όσο καμία τα τελευταία χρόνια;

Η έκθεση «Αριστουργήματα Ζωγραφικής από το Τελλόγλειο Ιδρυμα Τεχνών ΑΠΘ στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας» ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία. Ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Εικαστικού Τομέα, είμαι απόλυτα ευχαριστημένος με την διεξαγωγή της έκθεσης, την συμμετοχή των συμπολιτών μας που ήταν ουσιαστική, και την επισκεψιμότητα που ξεπέρασε κάθε προηγούμενο δεδομένο. Αν σκεφτούμε ότι υπήρξαν πολλές μέρες που οι φιλότεχνοι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 300 και μάλιστα με εξωτερικούς παράγοντες όπως η επιδημία, που δεν ευνοούσαν τις μετακινήσεις, καταλαβαίνετε ότι μιλάμε για μεγάλο επίτευγμα.       

- Τι ρόλο πιστεύετε ότι έπαιξε στη μεγάλη επιτυχία η επιλογή του χώρου του Μεγάρου;

Ο κύριος λόγος που το τόλμημα αυτό πέτυχε ήταν ότι οι φιλότεχνοι της πόλης μας    αντιλήφθηκαν την καλλιτεχνική σημασία των έργων τέχνης. Αυτή είναι η ουσία. Είναι    πολύ αισιόδοξο ότι το κοινό της πόλης μας έχει κριτήρια και αναγνωρίζει και αναζητά την υψηλή τέχνη. Δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με κορυφαία έργα της νεοελληνικής τέχνης, αλλά και με το ότι η μοναδική ποιότητα ορισμένων έργων που υπήρχαν στην έκθεση αγγίζει τα αισθητικά όρια της ανθρώπινης δημιουργίας ανά τους αιώνες και ανά τη γη ολόκληρη. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Το Μέγαρο Χορού ή Μέγαρο Τεχνών Καλαμάτας είναι ένας φιλόξενος πολυχώρος, και σίγουρα τόσο οι τεχνικές προδιαγραφές όσο και η θέση του είναι θετικά στοιχεία και μπορούν να υποστηρίξουν μια μεγάλη διοργάνωση.     

- Μιλήστε μας λίγο για τους Τέλλογλου. Πώς ξεκίνησαν να συλλέγουν και γιατί αποφάσισαν να δώσουν την περιουσία τους στο Ιδρυμα και στο ΑΠΘ;

Η Αλίκη Τέλλογλου στη αρχή της συλλογής της αποκτούσε ό,τι εντυπωσίαζε αυτή την ίδια. Στην πορεία κατάλαβε ότι μια σοβαρή συλλογή πρέπει έχει και διδακτικό χαρακτήρα και έκανε τις απαραίτητες ενέργειες για να τη συμπληρώσει. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν πολύ καλό. Και σήμερα η διαχείριση της συλλογής είναι σε άξια και ικανά χέρια επιστημόνων που αγαπούν τη συλλογή.

- Στην έκθεση της Καλαμάτας είδαμε έργα απεικονιστικά, αν μπορούμε να τα πούμε έτσι, αλλά και κάποια που θα μπορούσαμε να τα πούμε μοντέρνα, αν και δεν είναι σύγχρονα. Επιλέχτηκαν έτσι ώστε να υπάρχει μια ποικιλομορφία;

Η ιστορική μελέτη ενός έργου τέχνης είναι μόνο μια οπτική, από τις πολλές του έργου. Αλλά και η μορφολογική προσέγγιση, δηλαδή εικονικό ή αφηρημένο (μη παραστατικό)… είναι απλά μια ακόμα άποψη του έργου. Γενικά, ένα έργο τέχνης μπορεί να μελετηθεί, αλλά αυτό δεν είναι η ουσία, είναι η εισαγωγική σχέση που απαιτείται για την προσέγγισή του. Το έργο τέχνης πρέπει να το αισθανθούμε… δεν φτάνει να το μελετήσουμε. Ο χρόνος είναι ένας περιορισμός που το έργο τέχνης τον ξεπερνά και ζει πέρα από αυτόν. Επιτρέψτε μου αυτή την ποιητική γλώσσα. Ενα κυκλαδίτικο ειδώλιο που φτιάχτηκε πριν από 5.000 χρόνια είναι τόσο παλιό αλλά και τόσο σύγχρονο ταυτόχρονα. Το μεγάλο έργο τέχνης ξεπερνά το χρόνο. Αυτή είναι η ταπεινή μου γνώμη. Τόσο στις δημιουργίες μου όσο και στις εκθέσεις που επιλέγω, δεν έχω σαν κυρίαρχο κριτήριο τη νεωτερικότητα. Το πραγματικό εικαστικό έργο δεν λειτουργεί όπως τα “προϊόντα της μόδας” που όταν περάσουν λίγα χρόνια παύουν να έχουν την αρχική τους σπουδαιότητα. Ωστόσο, το φαινόμενο του σύγχρονου και της νεωτερικότητας με απασχόλησε στον κύριο κορμό των εκθέσεων στη Δημοτική Πινακοθήκη και είδαμε σημαντικές εκθέσεις όπως οι “Eγκαταστάσεις”,    “Eπανάχρηση - Οικειοποίηση”, “Μεταναστεύσεις” κτλ. 
Σε κάθε συζήτηση σχετικά με το τι είναι τέχνη, πρέπει να θυμόμαστε ότι το 1917 στο Salon des Independants παρουσιάστηκε η “Κρήνη” του Μαρσέλ Ντυσάν. Παρά τις πρώτες αντιδράσεις, εδώ και δεκαετίες θεωρείται επισήμως ένα από τα πιο επιδραστικά έργα στην ιστορία της τέχνης τον 20ό αιώνα. Ο Ντυσάν επιχείρησε μέσα από το έργο του να κλονίσει την αυστηρή ιεραρχία, αμφισβητώντας την έννοια της υψηλής τέχνης, καταργώντας το στερεότυπο των προτύπων. Αλλά η ιστορία έδειξε ότι αυτό που επιχείρησε να αμφισβητήσει έγινε αυτός ο ίδιος στη συνέχεια.

- Οσον αφορά τα έργα, μπαίνοντας είδαμε έργο του Πεντζίκη. Είναι τυχαία η θέση και η επιλογή ή σχετίζεται με το ότι η Καλαμάτα είχε φιλοξενήσει πριν από λίγα χρόνια έκθεση του σημαντικού αυτού πνευματικού ανθρώπου;

Ο Πεντζίκης είναι ένας πολύ σπουδαίος καλλιτέχνης. Συντονίζομαι πάρα πολύ μαζί του. Βρήκε έναν δικό του δρόμο και έκανε εικαστικά.

- Αν περάσουμε λίγο στο έργο του Μυταρά, πώς θα το χαρακτηρίζατε; Θα έλεγε κανείς ότι είναι πολύ πιο “σκοτεινό” από ό,τι έχουμε συνηθίσει από αυτόν το ζωγράφο.

Είναι ένα από τα καλύτερα έργα του Δημήτρη Μυταρά. Ο τίτλος είναι ''Επιτύμβιο με μπουλντόγκ'' και φτιάχτηκε το 1974. Οπως καταλαβαίνετε το θέμα-τίτλος κατευθύνει την παλέτα. Το συγκεκριμένο έργο κάνει έντονη παραπομπή στην Αρχαία Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο που έχει επιλεγεί και για εξώφυλλο στην έκδοση της συλλογής, είναι ένα «λαμπερό» έργο. «Ο μεγάλος ζωγράφος, με σκούρα χρώματα κάνει λαμπερά έργα» έλεγε ο Ευγένιος Ντελακρουά. Υπάρχουν και άλλοι που έχουν και πιο σκούρα παλέτα. Ο Μπουζιάνης είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Είχαμε δύο έργα του. Δεν ξέρω πόσες φορές πήγα να τα δω, ειδικά την «Προσωπογραφία ανδρικής μορφής». Είναι κορυφαίος ζωγράφος παγκόσμια. Εγώ πιστεύω πολύ στην Ελληνική Τέχνη.       

- Τα δύο έργα του Κόντογλου φαίνεται πως είναι από διαφορετικές περιόδους του έργου του. Θα θέλατε να μας πείτε κάποιες λεπτομέρειες;

Ο Κόντογλου με συναρπάζει όχι μόνο για την σημαντική ζωγραφική του, αλλά και για το πνεύμα του. Οπως έλεγε ο ίδιος ο Κάρολος Κουν, ο Φώτης Κόντογλου τον βοήθησε να “ανακαλύψει” την Ελλάδα και να νιώσει το ξάνοιγμα προς κάθε τι το ελληνικό. «Μα πώς γίνεται ένας άνθρωπος μόνος, να αλλάξει το γούστο μας, να μας δώσει μια καινούργια ματιά για να δούμε τον τόπο μας και τον εαυτό μας … να μας δείξει μια ουράνια λογική αντάξια της τρέλας μας και του πραγματικού μας πάθους;» αναρωτιέται ο Διονύσης Σαββόπουλος για τον Φώτη Κόντογλου.

- Ο πίνακας “Ανάγνωση” βρίσκετε πως αντικατοπτρίζει… την απόγνωση της εποχής μας; Λίγα γράμματα μόνο αλλάζουν στις δύο λέξεις.

Πάντα υπήρχε η γνώση και η απόγνωση. Εμείς επιλέγουμε…

- Δεν μπορούμε παρά να σας ζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες για τον Σπυρόπουλο. Οι σημειώσεις του έργου του δείχνουν πως έχει γεννηθεί στην Πύλο. Γιατί δεν γνωρίζουμε ιδιαίτερα για εκείνον, εδώ στον τόπο του;

Ο Σπυρόπουλος είναι αυτό που λέμε ‘’κλασικός της αφαίρεσης’’. Είναι πολύ κοσμοπολίτης και παρουσιάζει το αξιόλογο έργο του σε όλο τον κόσμο. Γνωρίζει τον Αγγλο Henry Moore και το Ιάπωνα Isamu Noguchi. Eίναι πολύ σπουδαίος. Είναι στα σχέδιά μου μια μεγάλη έκθεση με έργα του στην Καλαμάτα, στον τόπο που γεννήθηκε (Πύλος 1912).

- Τι πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη σας ώστε να γίνει και η Δημοτική Πινακοθήκη πόλος έλξης των επισκεπτών;

Νομίζω ότι η Πινακοθήκη ως θεσμός βρίσκεται σε μια, θα λέγαμε, μεταβατική περίοδο, αφού εξετάζονται διάφορες προτάσεις μετεγκατάστασης. Δεν εννοώ την πρώην “Ηλέκτρα”, γιατί εκεί μπορεί να πάει αυτό που είχε σχεδιαστεί από την αρχή, δηλαδή ένα μέρος της συλλογής και ειδικά οι γκραβούρες. Η Καλαμάτα άλλαξε πολύ τα τελευταία 20 χρόνια. Χρειάζεται μια εμβληματική Πινακοθήκη, όμως και το Μέγαρο Χορού ή Τεχνών μπορεί να υποστηρίξει αξιοπρεπέστατα μια μεγάλη έκθεση όπως απέδειξε η τωρινή. Η Καλαμάτα, εάν θέλουμε να έχει σοβαρό μέλλον αναπτυξιακό και βιώσιμο στον τομέα του πολιτισμού (ο όποιος τομέας μεταλαμπαδεύει την ανάπτυξη σε πάμπολλους άλλους τομείς – τουρισμού, οικονομίας, εκπαίδευσης, αρχιτεκτονικής, τρόπους ποιοτικής ζωής), πρέπει να διεκδικήσει μια ουσιαστική σχέση με τους συμπολίτες μας και με το φιλότεχνο κοινό της Αθήνας. Η μικρή χρονική διάρκεια της μετακίνησης Αθήνα - Καλαμάτα (χρονικά όσο και το Αθήνα - Επίδαυρος) δίνει αυτή τη νέα δυνατότητα.     

- Τι επόμενα σχέδια υπάρχουν για το Εικαστικό Εργαστήρι και για την Πινακοθήκη της πόλης;

Η προσέλευση στο Εικαστικό Εργαστήρι είναι αυξημένη σε σχέση με πέρσι, θετικό μήνυμα και μη αναμενόμενο λόγω επιδημίας. Αν συνδυάσουμε αυτό το συμπέρασμα με την αύξηση της επισκεψιμότητας στις εκθέσεις, αντιλαμβανόμαστε ότι η σχέση μας με την τέχνη, είτε δημιουργώντας είτε βλέποντας έργα, δεν είναι μια ακόμα απλή και συνηθισμένη δραστηριότητα, αλλά γιατρικό για την ψυχή μας. Στις σημερινές δύσκολες μέρες την έχουμε περισσότερο ανάγκη. Αρα οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες και διοργανώσεις μας πρέπει να είναι ουσιαστικές, ευρύτερες και περισσότερες.


NEWSLETTER