Κυριακή, 01 Μαϊος 2022 08:14

Ο Γιάννης Ανδρουλιδάκης στην «Ε»: «Γράφω αυτά που με πόνεσαν, μου έδωσαν χαρά, με σημάδεψαν»

Γράφτηκε από την
Ο Γιάννης Ανδρουλιδάκης στην «Ε»: «Γράφω αυτά που με πόνεσαν, μου έδωσαν χαρά, με σημάδεψαν»

 

Συνέντευξη στη Γιούλα Σαρδέλη

Απάγκιο γαλήνης και τρυφερότητας αποτελεί η ποίηση στις δύσκολες μέρες που διανύουμε, ειδικά όταν οι στίχοι της μας μεταφέρουν σε ένα κόσμο σαφώς καλύτερο από το δικό μας. Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι το τελευταίο πόνημα του Γιάννη Ανρουλιδάκη, που φέρει τον τίτλο “Γρίπος” και θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 6 Μαΐου στις 7.30 μ.μ. στη Λαϊκή Βιβλιοθήκη Καλαμάτας. Για το έργο θα μιλήσουν η φιλόλογος Αμαλία Μπεσμπέα κι ο επίσης φιλόλογος Σταύρος Αράπογλου.   

 - "Απαρση", "Βισταλόγκα", οι δύο προηγούμενες ποιητικές συλλογές και η τελευταία, "Γρίπος". Ποια η αφορμή, πώς προέκυψε η ιδέα αυτής της ποιητικής τριλογίας με τίτλους δανεισμένους από την ναυτική ορολογία;

Οπως σωστά είπατε, πρόκειται για μια τριλογία. Η αγάπη μου προς τη θάλασσα μου έδωσε την ιδέα για τους τρεις τίτλους. Με την “Απαρση” δόθηκε το σύνθημα και ξεκίνησε ένα ταξίδι. Μια περιπέτεια στη ζωή και την ποίηση. Το ταξίδι αυτό το διερεύνησα με τη “Βισταλόγκα”, το μεγεθυντικό γυαλί των ψαράδων. Με τον “Γρίπο”, κλείνει αυτό το ταξίδι.

 

 - Ο "Γρίπος" τι είναι για σας; Θα θέλατε να συστήσετε στο αναγνωστικό κοινό το θέμα της νέας σας ποιητικής απόπειρας;

Ο “Γρίπος” στην κυριολεξία είναι ένα είδος ψαρέματος σε ομαλό κατά το δυνατόν βυθό. Ενα είδος τράτας ας πούμε, που οι άνθρωποι την τραβούσαν με σκοινιά από την ξηρά. Ο δικός μου ο “Γρίπος” έχει μέσα του το αποτέλεσμα ενός ταξιδιού πολλών ετών. Οταν κανείς μεγαλώνει και βλέπει ότι τα χρόνια που του απομένουν είναι πολύ λίγα σε σχέση με αυτά που έχει ζήσει, ξεκινάει τους απολογισμούς. Ο “Γρίπος”, λοιπόν, έχει μέσα αγάπες, έρωτες, ματαιώσεις, διαψεύσεις, απώλειες, ήττες, αλλά και μεγάλη ικανοποίηση γιατί έζησα συγκινήσεις, συναισθήματα και στιγμές μεγάλης χαράς.

 

 - Πόσο γριπάρης νιώθετε; Ανασύρετε συχνά από τον δικό σας "βυθό" μνήμες και συναισθήματα, όταν γράφετε;

Είμαι ένας γριπάρης της ζωής, όπως χιλιάδες άλλοι άνθρωποι. Συνεχώς ανασύρω συναισθήματα, εικόνες, εμπειρίες, μνήμες. Είμαι ένας άνθρωπος που ανατρέχει πολύ συχνά στο παρελθόν, τρέφομαι από αυτό. Δε σημαίνει βεβαίως ότι είμαι προσκολλημένος σε αυτό. Το παρελθόν αποτελεί πηγή έμπνευσης, είναι ένα κουτί που έχω φυλαγμένα χιλιάδες πράγματα που τα ανασύρω, όταν έχω ανάγκη. Αυτό συνήθως μου προκαλεί θλίψη, αλλά μου αρέσει η μελαγχολία μου. Ετσι δίνω ζωή ξανά και ξανά σε πράγματα που θεωρούνται πεθαμένα. Τα προβάλλω στο τώρα. Κι αυτό γιατί όπως λέω σ' έναν στίχο μου, “το κάνω γιατί η Δευτέρα Παρουσία αργεί, πολύ αργεί”.

 

 - Γέννημα-θρέμμα Κρητικός… Η μυθική Κρήτη, η Κρήτη των αγώνων και της ελευθερίας, πόσο σας σημάδεψε σαν προσωπικότητα; Η λογοτεχνία της πόσο επηρέασε την διαδρομή σας;

Είμαι γέννημα-θρέμμα Κρητικός. Κουβαλάω μέσα μου μια Κρήτη που χάνεται σιγά σιγά. Των φτωχών, μα φιλότιμων ανθρώπων, της φιλοξενίας, της ντομπροσύνης, της γενναιότητας, της δημοκρατίας. Στο αίμα μου κυλά η Κρήτη. Προσπαθώ να κρατήσω όλα όσα με απλό τρόπο, με μεγάλη αγάπη και με πράξεις με δίδαξαν οι γονείς μου. Η Κρήτη με διαμόρφωσε ως προσωπικότητα. Με επηρέασε. Μου έδειξε το δρόμο. Το χωριό μου το Ροδάκινο ήταν στα παιδικά μου χρόνια ένα απομονωμένο μέρος. Μέχρι τα 12 μου είχα δει ελάχιστα τηλεόραση. Μεγάλωσα με ιστορίες που άκουγα στις βεγγέρες τις κρύες νύχτες του χειμώνα και στα μεγάλα βράδια του Αυγούστου. Ιστορίες για τη γερμανική κατοχή και την Αντίσταση, για τον αγώνα για την ελευθερία, αλλά και άλλες απλές ιστορίες ανθρώπων, εύθυμες και σοβαρές. Ακουγα και καθώς δεν είχα πολλά ερεθίσματα, ταξίδευα, φανταζόμουν. Τα πρώτα μου διαβάσματα ήταν ο Μικρός Σερίφης, ο Ποπάι, ο Τιραμόλα, ο Σεραφίνο κλπ. Πρόσβαση σε βιβλιοθήκες δεν είχα τότε. Αργότερα ήρθα σε επαφή με τον Καζαντζάκη, τον Πρεβελάκη κ.ά. Ωστόσο να μην παραλείψω να πω πως άκουγα πολύ Ερωτόκριτο και ρίμες, αυτοσχέδιες μαντινάδες. Σε γλέντια που βρισκόμουν με τον πατέρα μου τραγουδούσαν θαυμάσιες μαντινάδες για την αγάπη, τον έρωτα, τους καημούς. Ακόμη ηχούν στ' αυτιά μου. Ολα αυτά ασφαλώς με επηρέασαν και με διαμόρφωσαν.

 

 - Η εξιδανίκευση ανθρώπων, ερώτων, πραγμάτων, χωράει τελικά στα ανθρώπινα μέτρα;

Οχι, η εξιδανίκευση ανθρώπων, ερώτων, πραγμάτων δεν χωράει στα ανθρώπινα μέτρα. Είναι πολύ στενά για να χωρέσουν. Θα χάσουν την ομορφιά και τη μαγεία τους. Θα γίνουν πεζά, τετριμμένα. Θα σταματήσουν να είναι ξεχωριστά.

 

 - Η ποίηση για εσάς είναι κι ένας τρόπος άμυνας, εναντίωσης κι αντίστασης;

Η ποίηση είναι ένας τρόπος έκφρασης. Γράφω αυτά που με πόνεσαν, μου έδωσαν χαρά, με σημάδεψαν. Αυτά που έχασα και δε θα ξαναρθούν. Βεβαίως και είναι άμυνα, εναντίωση, αντίσταση για την κοινωνική αδικία, τη φτώχεια, τον πόλεμο και για πολλά άλλα προβλήματα που απασχολούν την εποχή μας. Θεωρώ πως από όποια θέση κι αν βρίσκεται κάποιος, όπως και να εκφράζεται, δεν μπορεί να κλείνει τα μάτια σε όσα γίνονται γύρω μας.

 

 - Αγαπημένος δικός σας στίχος;

Είναι δύσκολο να απαντήσω με ένα στίχο. Υπάρχουν πολλοί στίχοι, πολλά ποιήματα. Δε θα ήθελα να ξεχωρίσω κάποιον. Αν ωστόσο χρειάζεται να το κάνω, θα σας απαντήσω με ένα ποίημα από τον “Γρίπο”, “Δήγματα λέξεων”: “Κακοφόρμισαν τα συναισθήματα. Κι έτσι μ’ άφησες / «ἄφιλον, ἔρημον, ἄπολιν, ἐν ζῶσι νεκρόν» / σαν τον Φιλοκτήτη / στη Λήμνο”.

 

 - Ως καλλιτέχνης με κοινωνικές ευαισθησίες, θεωρείτε ότι οι σημερινές κοινωνίες μοιάζουν με πλοία που επιπλέουν ή βυθίζονται; Δηλώνετε οπτιμιστής, πεσιμιστής ή απλά ρεαλιστής;

Πολύ ωραίο το ερώτημά σας. Οι σημερινές κοινωνίες έχουν τεράστια αδιέξοδα. Χάνουν τους συνεκτικούς ιστούς που τις κρατούσαν σε μια στοιχειώδη ισορροπία χωρίς να φαίνεται ότι δημιουργούν άλλους. Αντιμετωπίζουν τεράστια και πολυσύνθετα προβλήματα. Πισωπατούν, δηλαδή φαίνεται να κάνουν βήματα προς τα πίσω. Χάθηκαν κατακτήσεις κοινωνικές αιώνων σε λίγες ώρες. Απουσιάζει η συλλογική αντίδραση. Καθένας πάνω στο καράβι που βρίσκεται σε τρικυμία προσπαθεί να κάνει το δικό του. Οι κοινωνίες μοιάζουν με πλοία που βρίσκονται κυρίως σε φουσκωμένα πελάγη, κινδυνεύουν να βυθιστούν, αλλά νομίζω ότι στο τέλος θα τα καταφέρουν. Οι κρίσεις γεννούν και θετικά στοιχεία. Υπάρχει ελπίδα, αρκεί να καταλάβουμε τη δύναμη των πολλών. Πόσο μπορεί να αλλάξει πράγματα που φαίνονται χαμένα. Σε μια παλιότερη συνέντευξή μου ρωτήθηκα ξανά. Κοιτάξτε, ως άνθρωπος κουβαλάω θλίψη και μελαγχολία. Απώλειες, ήττες προσωπικές και συλλογικές. Είναι τα βιώματά μου τέτοια. Ωστόσο χαίρομαι που μπορώ να κάνω απλά πράγματα όπως μια βόλτα στη θάλασσα. Νιώθω όμορφα που ξυπνώ το πρωί και βλέπω το φως του ήλιου. Χαίρομαι με τη μελαγχολία μου. Είναι δημιουργική. Μου βγάζει πράγματα. Οσο δύσκολο κι αν φαντάζει ελπίζω, συνεχίζω να ελπίζω κουβαλώντας θλίψη και στενοχώρια και μελαγχολία. Είμαι τελικά μελαγχολικά αισιόδοξος, όπως είχα πει κάποτε.

 

 - Η επόμενη συγγραφική απόπειρα; Θα είναι πάλι ποιητική; Η πεζογραφία σάς κεντρίζει το ενδιαφέρον;

Εδώ και 3 χρόνια τουλάχιστον δουλεύω μια συλλογή διηγημάτων. Την αφήνω, την πιάνω και πάλι από την αρχή. Θέλω να πιστεύω ότι αυτό θα είναι το επόμενό μου βιβλίο. Είναι κυρίως ιστορίες ανθρώπων στις οποίες πολύ λίγο βρίσκομαι μέσα. Αυτή είναι και η διαφορά από την ποίηση. Η ποίηση είναι δική μου υπόθεση, είναι συναισθήματα, κατάθεση ψυχής, αποκαλύπτεσαι. Στην πεζογραφία, στα διηγήματα που ετοιμάζω, μιλάω για τη ζωή των άλλων. Πιστεύω ότι μόλις τα ολοκληρώσω θα κάνω την προσπάθεια να εκδοθούν. Μου αρέσει πολύ και ο πεζός λόγος. Παλιότερα έγραφα χρονογραφήματα σε εφημερίδες της Κρήτης. Ελπίζω η ποίηση να μου το επιτρέψει, να δώσει λίγο χώρο και στην πεζογραφία.

 

 - Ποίηση και μουσική πάνε μαζί… Θα ήσασταν ανοιχτός σε μια πρόσκληση – πρόκληση να μελοποιηθούν κάποια από τα ποιήματά σας;

Το πιστεύω ότι η ποίηση και η μουσική πάνε μαζί. Η μουσική όχι μόνο συμπληρώνει την ποίηση και την αναδεικνύει, αλλά και την κάνει κτήμα των πολλών. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Είμαστε μια χώρα που έχει βγάλει τεράστιους ποιητές, αλλά διαβάζουμε λίγο ποίηση. Αυτή είναι άλλη μια μεγάλη αντίφαση της ελληνικής κοινωνίας. Σκεφτείτε πόσο γνωστός θα ήταν ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Αναγνωστάκης και άλλοι τεράστιοι και σπουδαίοι ποιητές αν δεν είχαν επενδυθεί μουσικά ποιήματά τους από κορυφαίους Ελληνες συνθέτες. Μακάρι να ερχόταν μια τέτοια πρόσκληση - πρόκληση όπως λέτε. Θα ήταν μεγάλη τιμή για μένα.


 

Ο Γιάννης Ανδρουλιδάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ροδάκινο, ένα χωριό στο νότο του Νομού Ρεθύμνου. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μένει στην Καλαμάτα και διδάσκει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Εχει συνεργαστεί με τοπικές εφημερίδες της Κρήτης, με την “Ελευθεροτυπία”, την “Εφημερίδα των συντακτών” και διάφορες ηλεκτρονικές σελίδες. Κείμενά του δημοσιεύονται σήμερα στις σελίδες ieidiseis, 2020mag, alfavita και στον τοπικό Τύπο της Μεσσηνίας. Εχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: “Απαρση” Εκδόσεις Κοροντζή 2018, “Βισταλόγκα” Εκδόσεις “Κέδρος” 2019.


NEWSLETTER