Ανάμεσα στις ταινίες του φεστιβάλ, το «Indigenius Loci» της Βίκυς Μαρκολέφα, που έκανε διεθνή πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο του 2022 και συνεχίζει την επιτυχημένη πορεία του με πολλές επίσημες συμμετοχές και διακρίσεις.
Το «Indigenius Loci» - «Πνεύμα Γηγενές» (αν και μικρής έκτασης) σε παρασύρει σε ένα μακρύ ψυχογεωγραφικό περίπατο που εξερευνά τη διεπαφή ανθρώπου και φύσης. Αξίζει να αναφερθεί πως ιδιαίτερα σημαντική στο «Indigenius Loci», είναι και η συμμετοχή του Βασίλη Φουρκιώτη. Βαθύς οικολόγος, βοσκός και κοινωνιολόγος βαδίζει στα προγονικά του εδάφη βυθισμένος σε πνευματικούς στοχασμούς ενός μεταμοντέρνου κόσμου.
Η σύλληψη της ιδέας για το «Indigenius Loci», όπως αναφέρει στην "Ε" και το www.eleftheriaonline.gr η διακεκριμένη παραγωγός ντοκιμαντέρ, σκηνοθέτιδα και φωτογράφος Βίκυ Μαρκολέφα έγινε χρόνια πριν στην Γορτυνία Αρκαδίας, τον τόπο καταγωγής της μητέρας της.
Συζητήσαμε, για τις επιμέρους πτυχές της ταινίας, για τη διαδικασία παραγωγής της αλλά και για τη γνωριμία της με τόπους και πολιτισμούς μέσα από τη δουλειά της.
Η προβολή της ταινίας είναι τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου στις 7 μ.μ. στο αμφιθέατρο «Θεόδωρος Αγγελόπουλος» του Εργατικού Κέντρου Καλαμάτας και περιλαμβάνεται στις ταινίες που διεκδικούν τρία βραβεία στο 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους Καλαμάτας. Βραβείο σκηνοθεσίας, κινηματογράφισης και βραβείο ηχητικής επένδυσης.
Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Δρακουλάκου
- Πώς ξεκινήσατε να παρακολουθείτε το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους και πώς αισθάνεστε που είστε κομμάτι του;
Γνώρισα το Φεστιβάλ μέσα από το καθιερωμένο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου. Χαίρομαι ιδιαίτερα για τις τρεις υποψηφιότητες για τα βραβεία σκηνοθεσίας, κινηματογράφησης και ηχητικού σχεδιασμού. Ανυπομονώ να δω ενδιαφέρουσες ταινίες και να συμμετέχω στην πρώτη του διοργάνωση.
- Πώς «μεταφράζεται» ο τίτλος της ταινίας σας "Indigenius Loci";
Η ταινία βασίζεται στην ψυχογεωγραφία. Ο όρος ‘genius loci’ περιγράφει το πνεύμα, την πεμπτουσία ενός τόπου. Αντανακλά την πνευματική διάσταση και τονίζει τη σύνδεση του τοπίου και της φύσης με ό,τι θεωρούμε θεϊκό. Το πρώτο συνθετικό σχετίζεται με την τοπικότητα. Το ντοκιμαντέρ αναδεικνύει τη Βλάχικη ταυτότητα ως αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
- Το «Indigenius Loci» είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ που σκηνοθετήσατε, σωστά;
Ναι, είναι το σκηνοθετικό μου ντεμπούτο. Τις υπόλοιπες ταινίες είχα την τιμή να τις σκηνοθετήσω μαζί με τον Bastian Fischer, διακεκριμένο διευθυντή φωτογραφίας και συνιδρυτή της Mind the Bump Productions.
- Ποιο είναι το στοιχείο εκείνο, που ξεχωρίζει την ταινία από άλλες;
Το «Πνεύμα Γηγενές» έγινε με συνεργατικό τρόπο και συμπεριλαμβάνει αφηγήσεις του μη ανθρώπινου. Συμβαδίζει με τις τρέχουσες τάσεις στη σύγχρονη τέχνη: τη συμπερίληψη και την ενασχόληση με την περιβαλλοντική και κοινωνική κρίση. Σκόπευα εξ αρχής να κάνω χρήση νέων μέσων και POV τεχνικών: σκηνές που γυρίστηκαν με κάμερα 360 μοιρών και σκηνές όπου ζώα (ένα νεαρό πρόβατο ονόματι Kubrick και ένα σκυλί η Μόρκω) έκαναν την κινηματογράφηση φορώντας κάμερες δράσης. Trailer https://youtu.be/iiY4SeURAOI
- Αν και μικρής έκτασης θίγει τεράστια ζητήματα. Ποιο είναι το κύριο μήνυμα που θα λέγατε ότι επικοινωνεί;
Σκεφτείτε τον “Ανθρωπο του Βιτρούβιου” του Ντα Βίντσι και τον οικοφεμινισμό. Οτι τα ανθρώπινα δεν γίνεται να υπερβαίνουν τα φυσικά. Πως είμαστε μέρος του όλου και συμπλέουμε μέσα σε αυτό. Οι διαχωρισμοί μεταξύ ανθρώπινου και φυσικού, επιστήμης και τέχνης, μαύρου και λευκού κλπ. είναι αυταπάτες. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τους τρόπους που επιδρούν αυτά τα στεγανά στην αντίληψη μας.
Πρόσφατα στο Πνεύμα Γηγενές προστέθηκε ένα podcast, στο οποίο ο Βασίλης τοποθετείται επί της αποαποικιοποίησης και εξηγεί γιατί η βόσκηση είναι πράξη πολιτική και γεωπολιτική. Σας προτείνω να τον ακούσετε: https://indigeniusloci.buzzsprout.com/
Ο Βασίλης Φουρκιώτης δήλωσε σχετικά:
Οι Deleuze και Guattari έλεγαν ότι οι νομάδες δεν έχουν ιστορία. Έχουν μόνο γεωγραφία. Σε προσωπικό επίπεδο αυτή η γεωγραφία είναι για μένα οι βοσκότοποι περιμετρικά του Σκλήθρου. Οι Βοσκότοποι του Εαυτού. Οι βοσκότοποι όμως, όπως και όλα τα Κοινά (commons) έχουν περιθωριοποιηθεί απο τότε που έπαψαν να υπάρχουν τσελιγκάτα, δηλαδή δομές αυτοδιαχείρισης των βοσκών και έχουν περιέλθει σε μια ομιχλώδη κρατική διαχείριση που τους αλλοτριώνει από τις εκτάσεις που φροντίζουν. Αυτός ήταν ο λόγος που ήθελα να συμμετέχω σε αυτό το φίλμ. Ήθελα να δείξω στον κόσμο μια απόπειρα να επαναοικειοποιηθώ την γεωγραφία των βοσκοτόπων τεντώνοντας επάνω τους τον εσωτερικό μου κόσμο.
Εγώ όμως, βοσκώντας τα πρόβατα στα προγονικά λιβάδια, δημιουργώ ανίερες συμμαχίες με τους νεκρούς. Γίνομαι-ζώο ! Μέσα απο αυτήν την ζωοποίηση βρίσκω μια διέξοδο. Τα σώματα των ζωών και το δικό μου σώμα κινούμαστε σαν να είμαστε μια κοινή μηχανή. Μια νομαδική μηχανή του πολέμου. Στην ουσία ασκούμε μια πολιτική πράξη. Υπερδιογκόνω τον Οιδίποδα της νεύρωσης και τον τεντώνω επάνω στην γεωγραφία τον βοσκοτόπων ώστε να καταρεύσουν οι δυϊσμοί ανάμεσα σε Έσωθεν και Έξωθεν, μεταφορά και κυριολεξία, φύση και πολιτισμός, άνθρωπος και ζώο. Αυτή η ένωση με τα πρόβατα, αυτή η συναρμογή δεν περιορίζεται μόνο σε αυτήν την σχέση αλλά συνδεόμαστε και με άλλες συναρμογές με άλλα είδη ακόμα και τελείως ετερογενή. Από το γίγνεσθαι-πρόβατο στο γίγνεσθαι-λύκος. Περιθωριοποιημένα όντα σε περιθωριοποιημένες εκτάσεις.
- Υποθέτω ότι η δημιουργία ταινιών και η ενασχόληση με τη φωτογραφία σάς επιτρέπει να κάνετε και ταξίδια.
Ασχολούμαι επαγγελματικά με τη φωτογραφία και την οπτικοακουστική παραγωγή από το 2006 και το να γνωρίζω νέους τόπους και πολιτισμούς είναι σημαντικό στοιχείο του τρόπου ζωής και της δουλειάς μου. Πρόσφατα, μετά από το ενδιαφέρον αρκετών να συμμετέχουν σε παρόμοιες εμπειρίες, ξεκίνησα να οργανώνω φωτογραφικά ταξίδια και εργαστήρια. Σε κάθε μας παραγωγή προσπαθούμε να ακολουθούμε κριτήρια βιωσιμότητας. Πρόσφατα η Mind the Bump βραβεύτηκε ως η Καλύτερη Εταιρεία Βιώσιμης Παραγωγής στη Γερμανία στα Media Innovation Awards 2022.
- Ποιες ήταν οι πιο ξεχωριστές ανακαλύψεις για εσάς προσωπικά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων;
Η επιβεβαίωση πως αξίζει να προσπαθήσεις να κάνεις την ταινία που θέλεις.
- Υπήρχαν κάποιες απρόβλεπτες συνθήκες που έπρεπε να ξεπεράσετε, ενώ κάνατε αυτό το ντοκιμαντέρ;
Δεν θα τις χαρακτήριζα απρόβλεπτες, διότι ήταν συνειδητή η επιλογή να κάνω ένα ανεξάρτητο ντοκιμαντέρ με πολιτικό μήνυμα και με ελάχιστα μέσα. Ναι, υπάρχουν προκλήσεις συστημικές (χρηματοδότηση, διανομή, δημοσιότητα κλπ) και συγκυριακές όπως η πανδημία οι οποίες, όπως αποδεικνύεται, δεν εμπόδισαν τελικά την πορεία της.
- Πόσο καιρό αφιερώσατε σε αυτό το ντοκιμαντέρ; Πόσα πλάνα έπρεπε να ταξινομήσετε και να συγχωνεύσετε, ώστε να προκύψει το τελικό αποτέλεσμα της ταινίας;
Η σύλληψη της ιδέας έγινε χρόνια πριν στην Γορτυνία, τον τόπο καταγωγής της μητέρας μου και πνευματικό μου σπίτι. Τα γυρίσματα έγιναν το 2020 και το μοντάζ και η επεξεργασία το 2021 εν μέσω πανδημίας. Η ταινία έκανε τη διεθνή της πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο του 2022 και συνεχίζει την επιτυχημένη πορεία της με πολλές επίσημες συμμετοχές και διακρίσεις.
- Αν μπορούσατε να καλύψετε τη φωτογραφία για οποιοδήποτε γεγονός ή φεστιβάλ, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
Θα είχε ενδιαφέρον να φωτογραφίσω γεγονότα στα οποία απαγορεύεται η πρόσβαση σε γυναίκες. Νομίζω πως είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί προς το παρόν, καθώς δεν είμαι επιδέξια στις μεταμφιέσεις και δεν εξασκούμαι καθόλου ώστε να κάποια στιγμή να βελτιωθώ (χαμόγελο).
- Πώς βλέπετε το θεσμό του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ;
Ευελπιστώ να βρει τη στήριξη που του αναλογεί ως ένας θεσμός που θα συνδράμει στην προαγωγή του σύγχρονου οπτικού πολιτισμού. Συγχαρητήρια στους συντελεστές για την εξαιρετική διοργάνωση.
- Σκέψεις για νέα πράγματα και άλλες συμμετοχές το επόμενο διάστημα υπάρχουν;
"To πρόβατο" όπως την αποκαλώ, συνεχίζει το νομαδικό του ταξίδι. Ακολουθήστε τη σελίδα της ταινίας στο Facebook όπου δημοσιεύουμε νέα και προβολές https://www.facebook.com/indigeniusloci
Επίσημες συμμετοχές, βραβεία και διακρίσεις
2022
- International Premiere | Thessaloniki International Documentary Festival, March, Greece
- ROFIFE Festival, April, Turkey
- Kalamata Short Docs, May, Greece
- Aizanoi Film Festival, June, Turkey
- Rhodope International Documentary Festival, July, Bulgaria
- Zagori Planet, July, Greece
- Odysseus Special Award | International Documentary Film Festival of Castellorizo Beyond Borders, August, Greece
- Vaasa Wildlife Festival, September, Finland
- Micro μ Film Festival, October, Greece
- Foca Film Days, October, Turkey
- Chania International Film Festival, October, Greece
- International Festival of Ethnological Film, October, Serbia
- Peloponissos Documentary Festival, Greece
- VIVA Film Festival, Bosnia and Herzegovina, November
- Balkan Can Kino, Greece, November
- DocFest Greek Documentary Festival, November, Greece - Honourable Mention
- Toamna la Voronet International Film Festival, December, Romania - Best Director Award
- Black Cat Award International Film Festival, November, Bolivia Best International Documentary Award
- Inheritance Film Festival, December, UK & Ireland
2023
Kalamata International Short Documentary Festival, January 2023, Greece, Nomination for Best Director, Best Cinematography, Best Sound Design.
Η Βίκυ Μαρκολέφα είναι διακεκριμένη παραγωγός ντοκιμαντέρ, σκηνοθέτιδα, φωτογράφος και σύμβουλος επικοινωνίας με διεθνή εμπειρία. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δουλειά της, μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της www.vickymarkolefa.net ή να τη βρείτε στο Instagram www.instagram.com/vickymarkolefa/.
Συντελεστές: Βίκυ Μαρκολέφα, Βασίλης Φουρκιώτης, Bastian Fischer, Μαρία Τσαλικιδου, Τάκης Φουρκιώτης. Μια ανεξάρτητη παραγωγή της Mind the Bump Productions μαζί με την οικογένεια Φουρκιώτη / www.mindthebump.de.
