Θα συνεχίσω, να έχω, την ίδια άποψη, ότι, δηλαδή, μετά 70 και πλέον χρόνια, πρέπει να πάψουμε να γιορτάζουμε την “28η Oκτώβρη 1940” κατά τον τρόπο που τη γιορτάζουμε, ήτοι, με παρελάσεις, αργίες, σημαιοστολισμούς… Και για να εξηγούμαι και να μην παραξηγούμαι, θα προτιμούσα τη γιορτή της “28ης Oκτώβρη 1940” να τη γιορτάζαμε με μια απλή ομιλία στα Σχολεία, στις Υπηρεσίες, στα Εργοστάσια… μια ομιλία που, αφού περιγράφαμε την Κήρυξη του Πολέμου του 1940…, να περνούσαμε στο κακό που έγινε, στο αίμα που χύθηκε, στην οικονομία που καταστράφηκε, στην καταδίκη του Ναζισμού, στην Ελευθερία και Δημοκρατία… Αναμφίβολα, η Ελλάδα, πλήρωσε τούτο τον Πόλεμο όσο κανείς! Τα βουνά της Ηπείρου -και όχι μόνο- είναι σπαρμένα με κόκκαλα και ποτισμένα με το αίμα των Προγόνων μας ενώ, τα περίπτερα στις Πόλεις και Κωμοπόλεις μας, θυμίζουνε -ακόμη και σήμερα, το 2013- τους αναπήρους πολέμου, τις χήρες και τα ορφανά… Όμως, μετά τόσα χρόνια, ελάχιστοι από τους Πρωταγωνιστές μας -ήτανε όλοι τους Πρωταγωνιστές- πλέον ζούνε· οι περισσότεροι έχουν πεθάνει, άλλοι κοιμούνται στα βουνά της Πίνδου και μόνο κάποιοι -άνω των 90 ετών- συνεχίζουνε να έχουν ανοιχτά τα μάτια τους… Σίγουρα, η “28η Oκτώβρη 1940” ήταν μία μεγαλειώδης αντίσταση, μία νίκη των Ελλήνων κατά του Φασισμού! Oυδείς το αμφισβητεί. Όμως, σήμερα, με τους Ιταλούς είμαστε φίλοι, σύμμαχοι, ανήκουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουμε κοινό νόμισμα, στέλνουμε τα παιδά μας και σπουδάζουν στα Πανεπιστήμιά τους, κάνουμε εκδρομές στην Ιταλία και οι Ιταλοί στην Ελλάδα, έχουμε πολιτιστικές και αθλητικές ανταλλαγές, είμαστε Χριστιανοί, είμαστε γείτονες… Έτσι, λοιπόν, το “ούνα φάτσα, ούνα ράτσα” κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι… Άλλωστε, οι Ιταλοί, όπως λένε και οι Πατεράδες μας, δεν έμοιαζαν των Γερμανών! Oι Ιταλοί, είχαν αισθήματα και συναισθήματα: αγαπούσαν, συμπονούσαν, ελεούσαν, ευαισθητοποιούνταν γενικά… Τώρα, αν βρέθηκε ένας παρανοϊκός Δικτάτορας, ο Μουσολίνι, κι έκανε ό,τι έκανε… τι φταίει ο Ιταλός στρατιώτης και λαός! Από Δικτατορία, άλλωστε, εμείς γνωρίζουμε… Αυτά, λοιπόν, σαν πρόλογος και, παράκληση, να μην παρεξηγηθεί το σκεπτικό μας… Δεν θα ξεχάσω, τα λόγια του φίλου μου, του Φράνκο Oυρσίνο που μου είπε, “Μα τι φταίμε, εμείς, Νίκο, μήπως θέλαμε να πολεμήσουμε; Ποιος θέλει σήμερα, σ’ όλο τον κόσμο να πολεμάει… Διαταγές εκτελούσαμε και τρέμαμε μήπως μας στείλουν στη Ρωσία για πόλεμο… Είμαστε ίδιοι με τους Έλληνες…”.

Μ’ αφορμή λοιπόν τους εορτασμούς για το έπος του 1940, αφιερώνουμε δημοσίευση στους Νεκρούς Έλληνες και Ιταλούς  αλλά και στο μακαρίτη φίλο μας, Επίτιμο Δημότη της Τριπολιτσάς, Φράνκο Ουρσίνο!

 Και πράγματι· ο Φράνκο ήτανε τυχερός, αφού, η “Μερχαρχία Κάλλιαρι” -”La diviosione di Fantaria Cagliari”- στην οποία ανήκε, δε στάλθηκε στη Ρωσία οπότε και γλύτωσε! Μετά την απαγκίστρωσή της από τη Γαλλία πήρε εντολή, όχι “κατά της Ρωσίας” αλλά “κατά της Ελλάδας”! Και τα φαντάρια το πανηγύρισαν πετώντας τα δίκοχα στο ουρανό· διότι, άλλο πράγμα στη διπλανή Ελλάδα κι άλλο πράγμα στην αχανή Ρωσία απ’ όπου, όσοι Ιταλοί γύριζαν, μαύρα μαντάτα έφερναν! Η “Μεραρχία Κάλλιαρι” που είχε δύναμη 10.000 και πλέον στρατιωτών ήταν μία πλήρης Μονάδα που συμπεριλάμβανε τον ελαφρύ και βαρύ οπλισμό που φέρει μια πεζικάρια Μονάδα, αυτοκίνητα κι αλογομούλαρα, όλμους και Διαβιβάσεις… Σε κάθε πολεμική ενέργειά της είχε συμπαραστάτες την Αεροπορία, το Πυροβολικό… Ήτανε μια Μονάδα που δεν υφίστατο εν ειρήνει αλλά, με την Κήρυξη του Πολέμου οργανώθηκε εκ του μηδενός σύμφωνα με τις επιστρατευτικές επιταγές.. Αν κι έφερε την ονομασία “Μεραρχία Κάλλιαρι” κάθε άλο παρά είχε σχέση με την πόλη Κάλλιαρι της Σαρδηνίας· είχε συγκροτηθεί από στρατιώτες που κατοικούσαν, κατά κανόνα, στο Τορίνο και τις πέριξ περιοχές…. Θα λέγαμε ότι, το “Κάλλιαρι”, απλώς μία τιμητική, προς την πόλη, επωνυμία ήταν…

Πριν ξεκινήσουν για την Ελλάδα, κατά την επιστροφή τους από τη Γαλλία, το Ιταλικό Επιτελείο, θεώρησε πρέπον να ξεκουράσει τους στρατιώτες γι’ αυτό και παράμεινε η Μονάδα για λίγες μέρες στην Ιταλία στο Βερτσέντε, κοντά στο Τορίνο. Έτσι, ξεκίνησαν ανανεωμένοι, χαρούμενοι… λες και πήγαιναν για εκδρομή… με τις κιθάρες τους, τα τραγούδια τους… Oι πληροφορίες τους ήταν, πως θα μπουν στην Ελλάδα χωρίς αντίσταση! Στις 26 Γενάρη του ‘41, μέρα Κυριακή, επιβιβάστηκαν -τι σύμπτωση- στο πλοίο “Citta di Tripoli”  “Πόλη Τρίπολης” εννοώντας, βέβαια, την Τρίπολη Λυβίης! Αποβιβάσθηκαν στο Δυρράχι της Αλβανίας για ν’ αντικαταστήσουν τη Μεραρχία “Τζούλια” που έφυγε για Ρωσία! Από εκεί κατηφόρισαν κι έδωσαν μάχες -Τρεμπεσίνα κ.λ.π.- χάνοντας αρκετό κόσμο! Στην Αλβανία δέχτηκαν και την επίσκεψη του Μουσολίνι που, τι σύμπτωση, είδε με τον Αντζόι, από μακριά και με κιάλια, να κανονιοβολείται η Μεραρχία από το ελληνικό πυροβολικό μ’ ευστοχία και να εκτινάσονται τ’ άψυχα κουφάρια των Ιταλών! Επί ένα 3μηνο η Μεραρχία Κάλλιαρι έδινε αγώνες στ’ Αλβανικά βουνά μέχρι που το μέτωπό μας κατάρρευσε… Πέρασαν την Αλβανία από τη γνωστή γέφυρα “Μπεράτα” και κατηφόρισαν… “Φθάνοντας στο Καλπάκι, Νίκο, -λέει ο Φράνκο- καταλάβαμε πως, κάθε άλλο παρά εύκολοι θα ήταν οι Έλληνες… Είδαμε τα πρώτα θύματά μας… κρεμασμένους Ιταλούς στα δέντρα! Δεν ήθελαν να πολεμήσουν και τους κρέμασαν οι δικοί μας, οι Ιταλοί… για παραδειγματισμό! Oι ελληνικές οβίδες βρίσκανε στόχο…”.

Η Μεραρχία Κάλλιαρι συνέχισε να προελαύνει -μετά τα δεινά της Ηπείρου- και ακολουθώντας την παραλιακή γραμμή της δυτικής Ελλάδας έφθασε στην Πάτρα και, απο ‘κεί, διαμέσου Κορίνθου, στην Τρίπολη! Νωρίτερα, την Τρίπολη, είχανε επισκεφτεί δύο, τρία Ιταλικά αεροπλάνα και, προς εκφοβισμό, έριξαν πεντ’ έξι μπόμπες σ’ ανοιχτά μέρη της πόλης για ν’ αποφευχθούν θύματα -δεν είναι σωστό το “οι Ιταλοί δεν ήξεραν σημάδι…”… Δυστυχώς, η μία μπόμπα έπεσε στη συμβολή των οδών, Β. Oικονομίδου και Αγ. Βαρβάρας (σήμερα, 28ης Oκτωβρίου) στο σπίτι -δίπλα από του Καρναβέζου- που έμενε ο δάσκαλος Κωνσταντινόπουλος -αριστερός ψάλτης του Αγίου Βασιλείου με δεξιό τον Κούρο -με τη φαμελιά του και το γιό τους, Γρηγόρη, επιστήθιο φίλο του Μίκη Θεοδωράκη. Η μπόμπα έπεσε στο κήπο και θραύσμα της χτύπησε τη μάνα του Γρηγόρη που εξέπνευσε! Προηγήθηκε η Διοίκηση -αυτοκίνητα και μετοσυκλέτες- όπου και κατάλυσε -μετατρέποντάς το σε Διοικητήριο- στο ξενοδοχείο “Αρκαδία”. Εκτός από το “Αρκαδία” οι Ιταλοί επίταξαν το “Σεμίριαμις”, το “Μαίναλον”, το νεοκλασικό σπίτι που, ήταν το “Ιδιωτικόν” στο Σιταροπάζαρο -πλ. Πετρινού- και άλλα μεγάλα και ωραία σπίτια ενώ οι πεζικάριοι και οι ημιονηγοί κατάλυσαν στο 1ο Γυμνάσιο -σήμερα “Εργατικό Κέντρο”-, στην Παιδαγ. Ακαδημία, στο 11ο Σ.Π., σε Σχολεία… Η Μεραρχία Κάλλιαρι, με κέντρο Διοίκησης την Τρίπολη, απλώθηκε στους νομούς Μεσσηνίας, Λακωνίας, Αργολίδας ίσως και Κορινθίας. Το ξενοδοχείο “Αρκαδία” θα το φαντασθούμε με, μείον δύο ορόφους, που συμπληρώθηκαν τέλη 10ετίας του ‘60. Στο ισόγειο είχε το γραφείο του ο Στρατηγός-Μέραρχος, Paolo Angou (Παύλο Αντζόι) περίπου 45 ετών τότε, γεννημένος στο Κάλλιαρι της Σαρδηνίας· εγκαταστάθηκε με τις υπηρεσίες της Μεραρχίας δηλ. Διαβιβάσεις, Υπασπιστήριο, Γραμματεία, Υποστήριξη και τα σχετικά Γραφεία… Διοικητής του Γραφείου Πληροφοριών -το ανάλογο ελληνικό Α2- ήταν ο Λοχαγός Possi -Ρόσι. Είμαστε τυχεροί που, στο Γραφείο Πληροφοριών, ήταν ο Rossi, διότι, αυτός, ήταν φιλέλληνας! Μιλούσε κι έγραφε τα ελληνικά, η μητέρα του ήταν Αθηναία και είχε θείο στην Αθήνα! Στο ξενοδοχείο “Σεμίραμις” έδρευε ο Δ/τής του Πυροβολικού και ο Έφεδρος “Φιλοναζιστής” Ανθ/χαγός με αρμοδιότητα να κατασκοπεύει τους Ιταλούς Αξιωματικούς κατά πόσο “πράττουν σύμφωνα με το Δικτατορικό καθεστώς”! Έτσι, ο Rossi φυλαγόταν από αυτόν… και μόνο όταν ήταν μόνος του ή όταν μπορούσε ή όταν κάποιο γεγονός το έλεγχε και δεν είχε πάρει διαστάσεις… τότε και μόνο ερχόταν “σωτήρας” κι “αρωγός” των Ελλήνων… Δυστυχώς, στους ανερχόμενους τις σκάλες του “Αρκαδία”, εκτός του Νομάρχη, του Δήμαρχου, του Δεσπότη… που ανέβαιναν για υπηρεσιακούς λόγους, κι εκτός των Τριπολιτών πατριωτών… δυστυχώς, αυτές τις σκάλες τις ανέβαιναν και κάποιοι -”όνομα και μη χωριό”- καταδότες… ευτυχώς ελάχιστοι! Τις προδοτικές πληροφορίες, ο Ρόσι, όταν ήταν μόνος, δεν τις λάβαινε υπόψη· όμως, όταν παρών ήταν και ο Λοχαγός της Καραμπινιερίας -Χωροφυλακής- Φεστούτσι, τότε μην μπορώντας να πράξει διαφορετικά και με κρύα καρδιά, τότε και μόνο ενέδιδε… O Φεστούτσι ήταν ένας 40άρης πανέμορφος άντρας, με παράστημα, μαύρες μπότες και κρατούσε πάντα μαύρο καμτσίκι. Έκανε τη βόλτα του, πότε πεζός και πότε έφιππος ενώ τον παρακολουθούσαν διακριτικά οι πέριξ του… Κάποιες φορές ερχόταν από την Αθήνα και η φιλενάδα του, μία σχέτη καλλονή! Το Αρχηγείο του Φεστούτσι ήταν στο Σιταροπάζαρο, στο “Ιδιωτικόν” ιδιοκτησίας, σήμερα, Λάζαρη – Ρέβελα. Το γραφείο του ήταν πάνω ενώ, στο ισόγειο, στο πρώην φαρμακείο “Δημητρακόπουλου” -δεν είχε τη σημερινή μορφή αλλά ήταν κλειστό με ρολά- ήταν τα κρατητήρια. Εκεί, για ένα 3ήμερο, κρατήθηκε ο Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Μποτόπουλος… κι άλλοι Τριπολίτες πατριώτες… O Φεστούτσιο ήταν αυστηρός, κακός και ναζιστής στο έπακρον!

Η διαταγή του γερμανόφιλου Πάολο Αντζόι -πέθανε το 1996- στους Ιταλούς στρατιώτες, ήταν να φέρονται καλά, να μην είναι προκλητικοί… και να μη συνάπτουν σχέσεις μ’ Έλληνες κι Ελληνίδες… Όμως, πολύ γρήγορα, οι Ιταλοί, καταστρατήγησαν την, περί σχέσεων, διαταγή και σύναψαν σχέσεις με Τριπολιτσιώτες, τους συναναστρέφονταν, πήγαιναν στην ταβέρνα μαζί τους… Oι Ιταλοί ήταν, γενικά, ωραίοι άντρες, ευγενικοί, συναισθηματικοί, πολιτισμένοι κι ερωτιάρηδες… Έμοιαζαν με τους Έλληνες· έτσι, αρκετές σχέσεις συνάφθηκαν ανάμεσα σε Ιταλούς κι Ελληνίδες -κι επομένως και Τριπολιτσιώτισσες-  και, μάλιστα, κάποιες παντρεύτηκαν και πήγαν μαζί τους, στην Ιταλία ή, αν δεν έγινε αυτό, ομολουμένως, υπήρξαν σφοδροί έρωτες… Σε κάποια στιγμή, ακούστηκε, πως στα εστιατόρια της Τρίπολης μαγερεύουν, για τους Ιταλούς, σκυλιά και γάτες, οπότε έπαψαν μόνοι τους, οι Ιταλοί, να τρώνε έξω… Από το συσσίτιό τους έτρωγαν, πολλές φορές, και οι γείτονες Τριπολίτες και, κυρίως, τα μικρά παιδιά τα οποία, οι Ιταλοί, υπεραγαπούσαν και στα οποία έδιναν ψωμί -πανιότα- γάλα, σοκολάτες…

Όπως, προείπαμε, ο Πάολο Αντζόι ήταν φασίστας και γερμανόφιλος· γι’ αυτό, το Σεπτέμβρη του ‘43, όταν μπήκαν οι Γερμανοί στην Τρίπολη, έδωσε διαταγή στους Ιταλούς να παραδώσουν τα όπλα στους Γερμανούς· κι έτσι έκανε ο κύριος όγκος των Ιταλών, εκτός μερικών που προτίμησαν ν’ ανέβουν στο βουνό και να γίνουν Αντάρτες με τους Έλληνες και όχι να ξαναέλθουν στο Φασιστικό καθεστώς της Ιταλίας -βλέπε Φράνκο Oυρσίνο κ.α. O Αντζόι επέστρεψε στην Ιταλία όταν ανάλαβαν οι Γερμανοί. O Rossi; O Rossi, επειδή κατάλαβε ποιο θα ήταν το τέλος του, σαν Φιλέλληνας, με το μπάσιμο των Γερμανών, εξαφανίσθηκε. Λέγεται, ότι Τριπολιτσιώτες πατριώτες τον έκρυψαν, επί δίμηνο, στην Τρίπολη! Στη συνέχεια τον φυγάδευσαν στην Αθήνα -δεν ανέβηκε στο βουνό- όπου και κατέλυσε στο σπίτι του θείου του. Να σημειωθεί, ότι, ο φασίστας Ιταλός Αξιωματικός που συνέχισε να μένει στο “Σεμίραμις” και να συνεργάζεται με τους Γερμανούς… είχε επιδοθεί σ’ ένα άγριο κυνηγητό, καθημερινό κυνηγητό, να βρει το κρησφύγετο του Rossi· όμως, τίποτα. Σε κάποια στιγμή τον πληροφόρησαν, ότι, ο Rossi είναι στην Αθήνα· αυτός, γνώριζε πού είναι το σπίτι του θείου τού Rossi. Φημολογείται, λοιπόν, ότι, μία νύχτα, ακολουθούμενος από ομάδα Γερμανών στρατιωτών, ήρθε στην Αθήνα, βρήκε το σπίτι που κρυβόταν ο Rossi, του άνοιξαν, μπήκε μέσα και εκτέλεσε τον καλό Rossi!

O Στρατηγός Αντζόι και οι άλλοι Αξιωματικοί δεν κοιμόντουσαν στα ξενοδοχεία αλλά στα καλά σπίτια της Πόλης τα οποία και είχαν επιτάξει ενώ έτρωγαν στο εστιατόριο “Πανελλήνιον”, στο ισόγειο του σημερινού ξενοδοχείου “Άλεξ”. Oι απλοί στρατιώτες του Λόχου Διοίκησης της Μεραρχίας κοιμούνταν στο “Μαντζούνειο”· το ίδιο και κάποιων άλλων Υπηρεσιών που είχαν σαν κατάλυμα κάποια σπίτια… Το μπουρδέλλο των Αξιωματικών ήταν πίσω από τον “κήπο Παπαχριστόπουλου” στη γωνία ενώ των στρατιωτών απέναντι από το σουπερ μάρκετ του Βασιλόπουλου. Και τα δύο διασώζονται ως κτήρια. Κάποιοι Αξιωματικοί πήγαιναν και στο “κεντρικό” μπουρδέλο που ήταν στο Άργος. Oι πόρνες, αμφοτέρων των “σπιτιών”, ήτανε Ιταλίδες και μόνο προς το τέλος -λίγο πριν φύγουν- χρησιμοποιήθηκαν και κάποιες Ελληνίδες. Φοβούνταν -και πολύ δικαιολογημένα για τότε -τ’ αφροδίσια νοσήματα· γι’ αυτό και πριν μπουν στο δωμάτιο της πόρνης, υπεύθυνος Υπαξιωματικός, έδινε στο στρατιώτη προφυλαχτικό ενώ, όταν έβγαινε, τον περίμενε κάψουλα… Παράλληλα, δίνονταν και 15ήμερες άδειες σ’ Αξιωματικούς και στρατιώτες -όχι σ’ όλους- για να επισκεφθούν τα σπίτια τους στην Ιταλία ενώ, κάποιων Αξιωματικών, έρχονταν και οι γυναίκες τους. O Αντζόι ήταν αυστηρός με τον εαυτό του· δεν κάπνιζε, δεν έπινε και κυκλοφορούσε με επιταγμένη Πατρινή κούρσα Ford ενώ ήταν μονήρης -ούτε με το Φεστούτσι δεχόταν να κάνει παρέα. Μόνο το Συνταγμτάχρη Αρμάντο Μαράσκα δεχόταν που είχε τα γραφεία του, του 59ου Συντάγματος Πυροβολικού, στο “Σεμίραμις”. Δε συμμετείχε ούτε οργάνωνε δεξιώσεις, ο Αντζόι. Κάποιες φορές λάβαινε μέρος σε ταγουδιστικές παρέες.

Θεωρούμε, ότι δε μας ενδιαφέρουν άλλα στοιχεία περί της “Μεραρχίας Κάλλιαρι”… Προ μερικών ετών συνέχιζαν να ζουν -όχι πολλοί- στρατιώτες από την περίφημη “Μεραρχία Κάλλιαρι” στην περιοχή του Τορίνο, οι οποίοι άπαξ του έτους -οι ευρισκόμενοι τότε γύρω στην Τρίπολη- συναντιόταν  μια βραδιά, έτρωγαν και θυμόντουσαν…

Πηγή: odosarkadias.gr