Πολυμεταφρασμένος στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες -πρόσφατα δε στα αραβικά, στα σερβικά και στα αλβανικά- το 2013 κατέθεσε ένα ακόμα δείγμα της ποιητικής του αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για το "Κρυπτόλεξο", μια συναγωγή από 14 σονέτα, γραμμένα με την δομή του υμνογραφικού είδους του «Κανόνος», που αναφέρονται στην τελευταία επί γης νύχτα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, την νύχτα της 2ας προς 3η Ιανουαρίου 1911. Το 2013 υπήρξε και μια ιδιαίτερα σημαδιακή χρονιά για την ποιητική πορεία του καταγόμενου από την Μεσσηνία Δημήτρη Κοσμόπουλου. Στις 3 Δεκεμβρίου του 2013 του απενεμήθη σε ειδική τελετή στο Κάιρο της Αιγύπτου και κατόπιν σε δεύτερη εκδήλωση στην Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας, το Διεθνές Βραβείο Καβάφη για το σύνολο του έργου του. Το βραβείο αυτό απονέμεται κάθε δύο έτη σε Ελληνα, Ευρωπαίο ή Αιγύπτιο ποιητή, από διεθνή επιτροπή, πανεπιστημιακών, συγγραφέων, ποιητών και καβαφιστών από Ευρώπη, Ελλάδα, Αίγυπτο και Αμερική.

Κάτοχοι του βραβείου αυτού από ελληνικής πλευράς είναι ποιητές όπως ο επίσης Μεσσήνιος Γιώργος Μαρκόπουλος, ο μακαρίτης Γιάννης Βαρβέρης, ο Αντώνης Φωστιέρης, ο Κύπριος Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ο Μιχάλης Γκανάς. Η «Ελευθερία» φιλοξένησε αποκλειστική δήλωση του ποιητή από την Αίγυπτο όπου βρίσκονταν για την απονομή. Ξαναμιλήσαμε μαζί του για την ποιητική του εργασία.

- Ενα βραβείο ακόμη, λοιπόν, και μάλιστα διεθνές. Τι σημαίνει αυτό για σας κ. Κοσμόπουλε;

"Οτι ο δρόμος συνεχίζεται. Και αν δώσει ο Θεός να ζήσουμε, θα είναι μακρύς. Η ποίηση είναι άσκηση αυτογνωσίας, αλλά και γνωριμίας και συμφιλίωσης με τους γύρω μας. Πάνω απ’ όλα είναι καθημερινή μάχη με το θάνατο. Η προοπτική του θανάτου και τα παρεπόμενά της, δηλαδή ο πόνος, η δυστυχία, η κοινωνική αδικία, δηλαδή η εκμετάλλευση του ανθρώπου απ’ το συνάνθρωπό του, είναι η βαθύτερη αφορμή της ανθρώπινης δημιουργίας. Και της ποίησης. Και η ποιητική πράξη, οι κατορθωμένες δηλαδή ποιητικές μορφές, είναι απάντηση για λογαριασμό όλων των ανθρώπων, που δείχνει την βαθιά μας δίψα για μεταμόρφωση του κόσμου. Γι' αυτό η ποίηση δεν είναι περιγραφή αισθηματικών καταστάσεων, αλλά παραπέμπει σε μια βαθύτερη αλήθεια που μεταμορφώνει τη ζωή. Κι άλλη τέτοια αλήθεια από την αγάπη που νικάει το θάνατο και που σήμερα την έχουμε λησμονήσει με τον προγραμματισμό της ζωής μας από τις ιδέες, δεν υπάρχει. Αυτό τουλάχιστον αποδεικνύει η ιστορία της ανθρωπότητας.

Ομως το συγκεκριμένο βραβείο έχει ένα άλλο ειδικό βάρος. «Οι νομοθέται εις των ιδεών την πόλιν» μου απένειμαν για το σύνολο της μέχρι τώρα ποιητικής μου εργασίας ένα βραβείο διεθνούς κύρους επ’ ονόματι του μεγάλου Αλεξανδρινού γέρου της ποιήσεώς μας, του Καβάφη. Θα ήταν υποκρισία να μην ομολογήσω την υπερηφάνεια που ένιωσα όταν ενώπιον μιας επιτροπής από σπουδαίους συγγραφείς και τους καλύτερους καβαφιστές του κόσμου, ο κορυφαίος υπερογδοηκοντούτης Αιγύπτιος ποιητής Φαρούκ Σούσα μου απένειμε το βραβείο αυτό, ενώπιον των υπουργών Πολιτισμού της Αιγύπτου και των πρέσβεων της Ε.Ε. Υπερηφάνεια όχι ως ψήλωμα του νου που θάλεγε ο Παπαδιαμάντης και εγωπάθεια, αλλά για αυτή τη γλώσσα, γι' αυτήν την παράδοση και για την ποίησή της που εκπροσωπούσα εκείνη τη στιγμή. Για «την περήφανην ελληνική λαλιά» που γέννησε τον Καβάφη. Το ότι, ελάχιστος, εγώ, γράφω σε αυτήν την γλώσσα, αποτελεί τεράστια ευθύνη και βάρος. Από την άλλη πλευρά θα ήταν εξίσου υποκριτικό να μην ομολογήσω την συναίσθηση του βάρους, που έφθανε στα όρια του φόβου. Μ’ άλλα λόγια ένα τέτοιο βραβείο που δίνεται κάθε δύο χρόνια, όταν σου απονέμεται κατά το «Ετος Καβάφη» που είναι το 2013, σου δημιουργεί ένα επιπλέον χρέος -με την σολωμική έννοια του όρου. Να μην επαρθείς, να μην στραβοπατήσεις μέσα στην ευκολία της αυταπάτης, να μην μολύνεις ό,τι σου δόθηκε. Γιατί η ποίηση είναι δωρεά. Είναι δοσμένη άνωθεν, όπως έλεγε ο Σεφέρης. Κι όποιος την μαγαρίζει, πληρώνει".

- Η ποίησή σας εμποτίζεται από το υπερβατικό στοιχείο κατά την κριτική. Θέλετε να μας πείτε κάτι επ’ αυτού;

"Νιώθω τελείως αμήχανος, όταν μιλάω εγώ για την δουλειά μου. Η ποίηση είναι δημόσια εξομολόγηση κι όταν είναι αληθινή, μας λέει περισσότερα απ’ όσα μπορούμε να πούμε εμείς γι' αυτήν, κατά τον Ρίτσο. Η κριτική είναι η τέχνη της αγάπης, έλεγε ο Παλαμάς. Οταν η κριτική είναι αληθινή, αποκαλύπτει τον κοινό τόπο που αφορά όλους τους ανθρώπους, και φέγγει μέσα στα ποιήματα. Για το στοιχείο όμως που έχει εντοπίσει η κριτική και για το οποίο με ρωτάτε, θα σας απαντήσω με μιαν ερώτηση: Υπάρχει ποίηση δίχως το υπερβατικό στοιχείο; Δίχως την υποστατική δίψα να ξεπεραστεί η φθορά, ο χρόνος και ο θάνατος; Είναι κακό πράγμα να τοποθετούμε τους ποιητές σε συρτάρια. Αυτά είναι τερτίπια των άμουσων γραμματολόγων. Το υπερβατικό στοιχείο δεν πλημμυρίζει είτε ως αίτημα είτε ως λαχτάρα το έργο του Μαγιακόφσκι, του Μπωντλαίρ, του Αραγκόν ή του Γιάννη Ρίτσου και του Τάσου Λειβαδίτη;".

- Από το πρώτο σας κιόλας βιβλίο εμφανίζονται ποιήματα σε έμμετρο στίχο. Γιατί συμβαίνει αυτό;

"Στα βιβλία των δοκιμίων μου έχω προσπαθήσει να απαντήσω. Εν τάχει ξαναθυμίζω: Προσλαμβάνω την ποιητική παράδοση, ως ενιαίο γεγονός. Οι τομές, τα ανανεωτικά κινήματα και οι επαναστάσεις στον ποιητικό λόγο, επιβεβαιώνουν αυτήν την ενότητα. Το ποιητικό γεγονός εμφανίζεται σύμφυτο με την ιστορία και την αίσθηση της ιερότητας στον άνθρωπο, έρρυθμο και εμμελές. Από την εποχή του Ομήρου και του έπους του Γκιλγκαμές. Μια στρεβλή αντίληψη περί προόδου θέλησε τον σύγχρονο άνθρωπο αμνήμονα και μη συνομιλούντα με το παρελθόν του. Τις τραγικές επιπτώσεις τις ζούμε στο κοινωνικό πεδίο. Ομως η μνήμη και η ιστορία δεν σταματούν στον β’ Παγκόσμιο Πόλεμο… Εχουν μεγαλύτερο, ασύλληπτο, χρονικό και ποιοτικό βάθος. Οι ποιητές το γνωρίζουν καλά αυτό. Κι όπως μεγάλοι δημιουργοί σαν τον Πικάσο, πριν σπάσουν τις καθιερωμένες μορφές απέδειξαν ότι τις γνωρίζουν καλά και στο σχέδιο και στο χρώμα, έτσι και στην ποίηση εκείνοι που υπήρξαν οι πρωτοπόροι του μοντερνισμού, έγραψαν πολλά από τα ωραιότερα ποιήματά τους σε έμμετρο στίχο. «Στίχος» σημαίνει συγκεκριμένη στοίχιση των λέξεων ώστε να παράγεται από τη γλώσσα διαφορετικό αποτέλεσμα. «Να χωρίζεις τον στίχο από την ποίηση, είναι μια σύγχρονη τρέλα, που οδηγεί στον εκμηδενισμό της τέχνης», έγραφε στον πρόλογό του στα "Ανθη του κακού", ο πρωτοπόρος του μοντερνισμού Κάρολος Μπωντλαίρ, ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνος. Πράγμα που αγνοεί η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που γράφουν ποίηση στην Ελλάδα σήμερα. Των «ποιηματογράφων» όπως έλεγε ο ποιητής Ν.Δ.Καρούζος. Οσων δηλαδή ζώντας σε μιαν ανερμάτιστη παράκρουση αισθηματολογικής ασυδοσίας παράγουν τον μέσο όρο ενός κορεσμένου και άτακτου «ποιητικού» χυλού. Λίγοι Ελληνες ποιητές σήμερα αποδεικνύουν με το έργο τους ότι γνωρίζουν τα μυστικά της τέχνης τους, -την τεχνική που είναι μέρος του ποιητικού οράματος- και παράγουν υψηλή ποίηση με εσωτερική ρυθμική αγωγή, με εμμετρότητα και προσωδιακή τάξη. Αποδεικνύουν ότι οι κατακτήσεις του μοντερνισμού μπορούν να συγκραθούν με τις έμμετρες παλαιές μορφές και να ανανεώσουν τα τελματωμένα πράγματα στην ποίησή μας. Αν ανήκω σ’ αυτούς είναι μεγάλη μου τιμή. Διότι πέρα από τον προαναφερθέντα ποιητικό χυλό της άμουσης ασυδοσίας, αναπτύσσεται και μια άλλη χειροτεχνία: ένας ρετρό μιμητισμός και μια μηχανιστική αντίληψη για την ομοιοκαταληξία. Αυτά δεν με αφορούν".

-Το "Κρυπτόλεξο" είναι μόνο 14 σονέτα. Ο πρύτανης των Παπαδιαμαντολόγων και κριτικός εκδότης των "Απάντων" του Παπαδιαμάντη ο Ν.Δ.Τριανταφυλλόπουλος το χαρακτήρισε ως «το καλύτερο ως τώρα μοιρολόι για τον Παπαδιαμάντη».

"Με τον Παπαδιαμάντη συνομιλώ παιδιόθεν. Καρποί αυτής της συνομιλίας υπάρχουν σ’ όλο το μέχρι τώρα έργο μου. Αν στο «Κρούσμα» που εξεδόθη το 2011 από τον «Κέδρο», 100 χρόνια από το θάνατό του αποθέτω τα αδιέξοδα, τις διαψεύσεις και τις ελπίδες της γενιάς μου στα πόδια του, στο «Κρυπτόλεξο» μιλάει ο ίδιος ο Παπαδιαμάντης διδάσκοντας το ανδρείο φρόνημα απέναντι στο θάνατο, μέσα από τον τρόπο που στάθηκε την τελευταία νύχτα του ψυχορραγήματός του. Χαίρομαι που οι αληθινοί κριτικοί συνέπεσαν στην εκτίμησή τους ότι το έργο είναι μια μελέτη θανάτου. Είναι μεγάλη τιμή και βραβείο η εκτίμηση που δημοσίευσε στην εφημερίδα «Καθημερινή» ο πολυσέβαστος Ν.Δ.Τριανταφυλλόπουλος".

- Είστε υπεύθυνος ύλης της «Νέας Ευθύνης», ενός ιστορικού περιοδικού εδώ και λίγο καιρό. Ποιο είναι το στίγμα του περιοδικού;

"Το περιοδικό συνδέεται με πενήντα χρόνια πνευματικής ιστορίας. Παρήλασαν από τις σελίδες του όλοι οι μεγάλοι Ελληνες δημιουργοί. Αυτό συνιστά μια βαριά παρακαταθήκη, αλλά και πολύτιμη. Ωστόσο ένα σύγχρονο περιοδικό μετρά τις αντοχές του και κατακτά την ποιότητά του μέσα από την αναμέτρηση με τις προσκλήσεις των σύγχρονων καιρών. Αρα και μέσα από την φιλοξενία της σύγχρονης δημιουργίας. Αλλιώς θα ήταν μουσειακό είδος. Με πείσμα, με όση γίνεται διάκριση και με επίμοχθη εργασία, η ομάδα των μόνιμων συνεργατών του περιοδικού, η οποία αποτελείται από καταξιωμένους πανεπιστημιακούς, συγγραφείς, ποιητές, δοκιμιογράφους, μαζί με τις δικές μου φτωχές δυνάμεις, αγωνιζόμαστε για ένα διάλογο με το παρόν αλλά και για μια ουσιαστική πρόσληψη του παρελθόντος. Η πρόκληση είναι σαγηνευτική και το στοίχημα ανοιχτό".