Της έχει από ετών αποδοθεί η ονομασία «πόλις πολύτροπος». Πρωταγωνίστρια ενός ιδιότυπου πειράματος από τη δεκαετία του ’80, η Καλαμάτα απέκτησε θετική δημοσιότητα με τη δημιουργία αξιόλογων σχολών καλλιτεχνικής παιδείας και την ανάδειξη πρωτοποριακών εκδηλώσεων, όπως το Φεστιβάλ Χορού, ενώ σταδιακά διαμορφώνονται και σύγχρονες πολιτιστικές υποδομές. Παρ’ όλα αυτά, διαπιστώνεται πως η πόλη αδυνατεί να αξιοποιήσει ουσιαστικά το πολιτιστικό της κεφάλαιο προς όφελος της ευημερίας των πολιτών της. Για να συμβεί αυτό, επείγει η διατύπωση ενός συγκεκριμένου οράματος και η υλοποίηση μιας συνεκτικής στρατηγικής που θα αναδεικνύουν τον πολιτισμό σε πρωταγωνιστή της αναπτυξιακής της αναγέννησης. Ας δούμε τους βασικούς άξονες:
Μια πολυμερής και καινοτόμος πολιτιστική πρόταση
1. Με αξιοποίηση της κληρονομιάς διεκδίκησης της πολιτιστικής πρωτεύουσας: Παρ’ ότι ξοδεύτηκαν για τη διεκδίκηση της διοργάνωσης -χωρίς αποτέλεσμα- εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, καμία ενέργεια για την υλοποίηση των πορισμάτων των ειδικών δεν έχει γίνει. Απαιτείται άμεσα να λειτουργήσει με ανεξάρτητη, τεχνοκρατική διοίκηση το Μέγαρο Χορού ως βιώσιμος πολυχώρος συνεδρίων, εκθέσεων, πολιτιστικών γεγονότων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Ακόμα, επείγει να λειτουργήσει Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, που λείπει από την πόλη. Να ιδρυθεί Ορχήστρα Νέων καθώς και να ξεκινήσει άμεσα η κατασκευή του ανοιχτού θεάτρου στην Αγορά. Να γίνει η πόλη διεθνές εκπαιδευτικό κέντρο επαγγελμάτων συναφών με τον πολιτισμό, με τη συνεργασία δήμου, Πανεπιστημίου, ΤΕΙ, Επιμελητηρίου και άλλων συναφών φορέων.
2. Με τη μετεξέλιξη πολιτιστικών εκδηλώσεων και υποδομών: Με την ένταξη του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ ώστε να εξασφαλιστούν και η ιδιοπροσωπία του αλλά και η βιωσιμότητά του. Με τη μετεξέλιξη του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. σε εργαστήρι θεατρικής παιδείας σε συνεργασία με τους ερασιτεχνικούς θιάσους. Με τη συνδιοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων με τους γειτονικούς δήμους και την ανάπτυξη μόνιμης συνεργασίας με καταξιωμένους πολιτιστικούς φορείς, όπως το Μέγαρο Μουσικής, η Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και το Κέντρο Πολιτισμού «Σταύρος Νιάρχος». Με την περαιτέρω ανάπτυξη της πολιτιστικής παιδείας και την ένταξή της στα σχολεία (συνεργασία σχολών της “Φάρις” με φορείς εκπαίδευσης).
3. Με έμφαση στο τρίπτυχο πολιτισμού-τουρισμού-αθλητισμού: Με την ανάδειξη και τη διαλειτουργικότητα των υφιστάμενων μουσείων (κοινό εισιτήριο, μια ιστοσελίδα, εκπαιδευτικά προγράμματα) αλλά και τη δημιουργία νέων θεματικών (Ναυτικής Παράδοσης, Νερού στο Φράγμα Παμίσου). Με την άμεση προώθηση της επισκεψιμότητας του αρχαιολογικού χώρου της Θουρίας. Με την αρμονική διασύνδεση των υφιστάμενων πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων στην πόλη και σε συνάρτηση με την ανάπτυξη του τουρισμού κρουαζιέρας και τη λειτουργία ΠΟΤΑ στη Δυτική Παραλία.
4. Με ανάπτυξη της πολιτιστικής διπλωματίας: Ο τομέας που η Καλαμάτα μπορεί και πρέπει να πρωταγωνιστήσει. Με τη συμμετοχή της σε δίκτυα πολιτιστικής αλλά και αναπτυξιακής αναφοράς, όπως το Europa Nostra, οι Σύνδεσμοι Πόλεων Eurocities και Medcities αλλά και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πολιτιστικού Τουρισμού (ECTN). Με την προώθηση προγραμματικής συνεργασίας με τα καταξιωμένα πολιτιστικά ινστιτούτα της Ευρώπης (Βρετανικό Συμβούλιο, Γαλλικό Ινστιτούτο, Ινστιτούτο Γκαίτε κ.λπ.). Με τη διεκδίκηση της μόνιμης εγκατάστασης οργανισμών της Ε.Ε. και της διεξαγωγής σημαντικών διεθνών εκδηλώσεων, καθώς και την παραγωγική αξιοποίηση των υφιστάμενων αδελφοποιήσεων, ειδικά με την κινεζική Σιάν.
Η (επι-)στροφή της πόλης του πολιτισμού
Αξιοποιώντας σωστά το πολύτιμο πολιτιστικό της κεφάλαιο, η Καλαμάτα μπορεί να βαδίσει με δυναμική και αυτοπεποίθηση προς το μέλλον. Η απάντηση στην υφιστάμενη διαχείριση δεν θα προέλθει από επικοινωνιακούς ακτιβισμούς αλλά από την υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης πρότασης που θ’ αναδεικνύει το ποιοτικό ανθρώπινο δυναμικό της πόλης προς όφελος του συνόλου. Για να επιστρέψουν όσοι αναγκάστηκαν να φύγουν και να εργαστούν από κοινού με τα πολλά δυναμικά της στοιχεία, ώστε το όραμα της νέας αυτής «πολιτιστικής επανάστασης» να γίνει πράξη. Σύντομα θα έρθει ξανά η ώρα των πολιτών. Και με οδηγό της τον πολιτισμό, η Καλαμάτα επιστρέφει.
*Ο Νίκος Θεοδώρου είναι δικηγόρος και διδάκτωρ Δημοσίου και Ευρωπαϊκού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ludwig-Maximilians του Μονάχου, με αντικείμενο την Πολιτιστική Διπλωματία της Ε.Ε.
