Η πρόοδος στην τεχνολογία, ιδιαίτερα στους τομείς της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών, στην ενοποίηση των παγκόσμιων αγορών και στην απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων, επέβαλε νέες συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών, των επιχειρήσεων και των ατόμων. Η ανάγκη για επανίδρυση του κράτους στις χώρες του αναπτυγμένου κόσμου έγινε εξαιρετικά έντονη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Εμείς ως χώρα είχαμε διαλέξει ως βηματισμό τα μεγάλα λόγια.

Σήμερα, αν θέλουμε επανίδρυση της κοινωνίας, θα πρέπει η κουλτούρα συνεργασίας, είτε σε εθνικό επίπεδο είτε σε αυτοδιοικητικό, να γίνει πλέον συστατικό στοιχείο του πολιτικού μας συστήματος για την επόμενη χρονική περίοδο.

Ο συνδικαλισμός, αλλά κυρίως το κομματικό σύστημα, όπως είχε δομηθεί σ’ όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, αποτελούσε ένα σύστημα κλειστών ακροατηρίων, με την ανάπτυξη των μηχανισμών ως βασικών εργαλείων της σύστασής τους και με μοναδικό σκοπό την ανέλιξη των στελεχών τους. Αυτό δεν βοήθησε να συμβούν τοπικές συνεργασίες ατόμων σε αυτοδιοικητικό επίπεδο, δίνοντας πάντα ενοχοποιητικές ερμηνείες όπου και αν συνέβαιναν.

Το ερώτημα που τίθεται είναι: Μπορεί να μετασχηματιστεί το όλο κομματικό εποικοδόμημα, να αναιρέσει συστατικά του στοιχεία, να αντιστοιχηθεί στις κοινωνικές διεργασίες και εξελίξεις και να οδηγήσει την αυτοδιοίκηση μέσα από μια νέα αντίληψη διοίκησης, στην οποία θα κυριαρχεί η συναίνεση, η σύνθεση των απόψεων αλλά και η ουσιαστικοποίηση του πολιτικού λόγου και της πολιτικής πράξης; Αυτό αποτελεί προαπαιτούμενο στοιχείο συγκόλλησης στις νέες συνθέσεις των αυτοδιοικητικών συμβουλίων που θα προκύψουν από τις επερχόμενες εκλογές.

Για να γίνουν όλα αυτά, προαπαιτούμενο επίσης είναι η ενδοδημοτική ισορροπία, που για να επιτευχθεί εξαρτάται από την ομογενοποίηση αντιλήψεων και την τέχνη της ισορροπίας. Η ομογενοποίηση αντιλήψεων απαιτεί ευρύτητα σκέψης και αποφάσεων, η δε τέχνη της ισορροπίας σημαίνει συνολική αντιπροσώπευση και εκπροσώπηση, σημαίνει καλή διάθεση προς κάθε κατεύθυνση.

Κάθε δήμος με πολίτες πανταχού απόντες είναι με μαθηματική ακρίβεια σε τροχιά αποτυχίας. Γι’ αυτό ο δήμαρχος θα ενσαρκώσει αξίες και θα πετύχει αν στοχεύσει και στην ενεργό συμμετοχή των πολιτών, δημιουργώντας ένα αίσθημα ασφάλειας και ευθύνης. Η κάθε τοπική κοινωνία εμφανίζει από μόνη της μια εντροπία. Η εντροπία έχει από μόνη της μια δυναμική η οποία, αν κατευθυνθεί σωστά, αποχτά φοβερές δυνάμεις με απρόβλεπτα θετικά αποτελέσματα.

Για τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου της εξουσίας, είτε σε επίπεδο εθνικό είτε σε αυτοδιοικητικό, πρέπει να γίνει σαφής διάκριση των επιτελικών αρμοδιοτήτων - δραστηριοτήτων. Θέλουμε δήμο «πλοηγό» ή δήμο «κωπηλάτη»; Ο δήμος παραδοσιακά λειτουργεί ταυτόχρονα ως «πλοηγός» και ως «κωπηλάτης», συνθέτοντας ένα εξαιρετικά σύνθετο μόρφωμα, που παραμένει περίπλοκο υπό την επίδραση αλλεπάλληλων νομοθετικών ρυθμίσεων, ταξικών συμφερόντων και κομματικών επιδιώξεων.

Οσον αφορά τις κρατικές - αυτοδιοικητικές υπηρεσίες, πρέπει να υπάρχουν συστήματα μέτρησης της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητάς τους. Στη χώρα μας, η μέτρηση και η αξιολόγηση της απόδοσης αυτών των υπηρεσιών συνήθως δεν εξετάζονται. Τόσο οι διοικητές των κρατικών Οργανισμών όσο και οι αιρετοί αυτοδιοικητικοί «άρχοντες» δεν απολογούνται για το αποτέλεσμα. Στο παρελθόν που κυκλοφορούσε άφθονο χρήμα οι διοικητές έπαιρναν αυξήσεις και bonus ακόμα και στις περιπτώσεις που τα έσοδα των Οργανισμών τους πάτωναν! Απαιτείται η εφαρμογή μιας στρατηγικής σαφών στόχων - κινήτρων - επιβραβεύσεων και κυρώσεων.

Αν δεν καλλιεργηθεί και δεν κατακτηθεί τώρα στις αυτοδιοικητικές εκλογές μια κουλτούρα συνεργασίας, μέσα από τις κοινωνικές διεργασίες και τις ιδεολογικές ζυμώσεις και αναζητήσεις, δεν μπορεί να σχηματοποιηθεί ως ένα έτοιμο σχέδιο που θα «ανακαλυφθεί» κατά τη διάρκεια της όποιας διακυβέρνησης.

Καλό είναι να καταργηθούν οι διαχωριστικές απαγορευτικές κομματικές γραμμές που δεν επιτρέπουν στα άτομα να δώσουν τα χέρια και να συνεργαστούν για το καλό της τοπικής κοινωνίας. Κάποιοι δυστυχώς θεωρούν ότι το καλό, το σωστό και το δημοκρατικό αποτελεί μονοκαλλιέργεια δική τους.

Η τοπική αυτοδιοίκηση έπρεπε εδώ και πολλά χρόνια να είναι πολυσυλλεκτική και υπερκομματική. Ολοι χωρούν και όλοι μαζί μπορούν να είναι χρήσιμοι στην πόλη τους και στην Περιφέρειά τους. Ισως σε εθνικό επίπεδο να χρειάζεται άλλη ιδεολογική συνταγή προκειμένου να διασφαλίσεις την οικονομία, την υγεία, την παιδεία και τα σύνορά σου.

Κατά τη γνώμη μου, η λύση στο πρόβλημα της χώρας, της Περιφέρειας και του δήμου δεν βρίσκεται σε μονοκομματικές αλήθειες ούτε σε αγωνιστικούς ανέξοδους παλιάς κοπής βερμπαλισμούς· βρίσκεται στην ενίσχυση των κοινωνικών κινημάτων για εμβάθυνση της δημοκρατίας, βρίσκεται στη σύνθεση και διαμόρφωση ενός «προγράμματος» που θα βγάλει το συντομότερο δυνατό τον τόπο από το σκοτάδι της ύφεσης και που θα θέσει στην πρώτη γραμμή την στήριξη των ευρέων πλέον κοινωνικών στρωμάτων που έχουν βρεθεί στη σκοτεινή πλευρά της απόλυτης φτώχειας, της ασύνορης ανέχειας και της απώλειας κάθε ελπίδας.

ΥΓ. Την προεκλογική περίοδο στη χώρα μας τη διακρίνει η απεραντοσύνη. Μήπως θα πρέπει μεταξύ των τόσων αλλαγών που γίνονται στους εκλογικούς νόμους να συμπεριληφθεί και το χρονικό διάστημα της προεκλογικής περιόδου, π.χ. να είναι 40 μέρες; Πρέπει να διαλύεται το κράτος ευρισκόμενο σε προεκλογική περίοδο 8 ή 10 μηνών; Οι τεράστιες προεκλογικές περίοδοι στην χώρα μας δίνουν λύση στα προβλήματα του τόπου;