Αναμφίβολα, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού έχουν επώδυνες συνέπειες για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Οπως το διαπίστωσε η νέα ΠτΔ κ. Σακελλαροπούλου, έρχονται σε αντίθεση με την ιδιοσυγκρασία μας. Ομως, τι μας δείχνουν οι μέχρι σήμερα αντιδράσεις της πολιτικής και της κοινωνίας;
Είχαμε στο παρελθόν επισημάνει τα ελλείμματα της πολιτικής: Την αδιαφορία για τις αρνητικές μακροχρόνιες επιπτώσεις μέτρων που εξυπηρετούσαν άτομα ή οργανωμένες ομάδες κι απέφεραν άμεσα εκλογικά οφέλη (σε τεχνοκρατική γλώσσα αυτό ονομάζεται «γνωσιακή ασυνέπεια»), συχνά την περιφρόνηση της επιστημονικής γνώσης, τη χαλαρή εφαρμογή του νόμου, κ.λπ. Κατά προέκταση απέφευγε ή ανέβαλε αποφάσεις που είχαν πολιτικό κόστος και ας ήταν αναγκαίες.
Αλλά, η πρόσφατη κρίση έδειξε ότι η κυβέρνηση (και η πολιτική γενικά) μπροστά σε μεγάλες απειλές λειτουργεί διαφορετικά και αυτό είναι μια πηγή αισιοδοξίας. Υπενθυμίζω ότι η κυβέρνηση ακούει και επικαλείται την επιστήμη για τα μέτρα προστασίας από τον ιό, προσπαθεί να στηρίξει όσους μισθωτούς και όσες επιχειρήσεις θίγονται από τα αναπόφευκτα μέτρα, οργανώνει τις υποδομές και μετακινεί πόρους του ΕΣΠΑ για να ενισχύσει το ΕΣΥ, προσπαθεί να αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες. Σε αυτά προσθέτουμε την καθημερινή ενημέρωση του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα, το επιχειρησιακό κέντρο του ΕΟΔΥ, τις ενημερώσεις των υπουργείων στους τομείς ευθύνης τους.
Γενικά το κράτος, παρόλα τα κουσούρια του, αντέδρασε σχετικά γρήγορα και χωρίς «μνημόνια»! Πιθανόν σε αυτό συντέλεσε και η νέα δομή διακυβέρνησης με την παρουσία τεχνοκρατών που υπολογίζουν λιγότερο το πολιτικό κόστος και, επιπλέον, είναι εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες. Επίσης η αντιπολίτευση πραγματικά «βάζει πλάτη».
Και η κοινωνία; Σε γενικές γραμμές διέκοψε τον άναρχο «αντισυστημισμό» της -με εξαιρέσεις πάντοτε. Επιχειρήσεις και πολίτες συμμορφώνονται με τις υποδείξεις της πολιτικής προστασίας, μολονότι το κόστος για τον καθένα ιδίως στον ιδιωτικό τομέα είναι τεράστιο. Οι ιδιωτικές χορηγίες για τα νοσοκομεία είναι εντυπωσιακές. Η προσαρμογή των μικρομεσαίων επίσης.
Βέβαια υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, όπως κάποιες περίεργες μικροομάδες ή «ξύπνιοι» επιχειρηματίες που νομίζουν ότι μπορούν να συμπεριφερθούν ως λαθρεπιβάτες στις κρίσιμες αυτές στιγμές. Σημειώστε τη λέξη "λαθρεπιβάτες", γιατί θα την χρειασθούμε και στο μέλλον! Είναι συνώνυμη του τζαμπατζή. Η απαξίωση των πολύμορφων συμπεριφορών λαθρεπιβάτη που μας ταλαιπώρησαν ιδιαίτερα στο παρελθόν και εξηγούν εν μέρει την κρίση, θα πρέπει να γίνει κεντρικό στοιχείο μιας νέας ηθικής! Συναφώς, όλοι υπενθυμίζουν ότι υπάρχει θέμα προσωπικής ευθύνης όχι μόνο γενικά και αφηρημένα. Είμαστε υπεύθυνοι για τις πράξεις ή παραλείψεις μας που έχουν συνέπειες σε τρίτους, ακόμα και σε αγαπημένα πρόσωπα.
Ολα αυτά διαψεύδουν, έστω σε έκτακτες συνθήκες, την υπόθεση ότι οι πολίτες γενικά δεν εμπιστεύονται το κράτος, την πολιτική, τους κεντρικούς θεσμούς. Αναμφίβολα, υπήρξαν εκρηκτικά συμπτώματα δυσπιστίας στο παρελθόν. Θυμάστε τους δήθεν «αγανακτισμένους» του 2011 που ήθελαν να καεί η Βουλή; Σήμερα η κοινωνία γενικά δείχνει ότι εμπιστεύεται την πολιτική και την επιστήμη. Ισως σε αυτό συμβάλλει και η διαχειριστική επάρκεια της κυβέρνησης. Μέχρι τώρα. Η κυβέρνηση θα πρέπει πάντως να αποφύγει οτιδήποτε θα κατέστρεφε την εμπιστοσύνη που γεννιέται σε αυτή την κρίση.
* Δανείζομαι τον τίτλο από το γνωστό τραγούδι του Νίκου Πορτοκάλογλου.
