Είναι κοινά αποδεκτό, το γεγονός ότι ο πρωτογενής τομέας παραγωγής, (ο αγροτοκτηνοτροφικός τομέας) πλήττεται έντονα σήμερα έχοντας να αντιμετωπίσει τεράστια προβλήματα, που οφείλονται στην αποδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης του, που αφενός συνετέλεσε με την αντιφατική της πολιτική η προηγούμενη κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και αφετέρου ήλθαν να προστεθούν τα απρόβλεπτα και έντονα προβλήματα που προκλήθηκαν από την πανδημία του Covid-19, τόσο στη διαδικασία παραγωγής και επεξεργασίας, όσο και στην αύξηση και μεγέθυνση των εμποδίων διάθεσης των προϊόντων.
Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης με τίτλο «Απλούστευση πλαισίου άσκησης οικονομικών δραστηριοτήτων αρμοδιότητας Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και άλλες διατάξεις», που ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή στις 24-07-2020, αποτελεί το τρίτο κατά σειρά νομοθέτημα από την ανάληψη των καθηκόντων της νέας ηγεσίας του Υπουργείου πριν ένα χρόνο.
Το συμπέρασμά και ταυτόχρονα η άποψη που έχει διαμορφωθεί είναι ότι συνολικά η σημερινή Κυβέρνηση, δεν έχει όραμα και διάθεση για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στον αγροδιατροφικό τομέα της χώρας.
Είναι γνωστό ότι, στην Ελλάδα η αγροτική παραγωγή είναι συνδεδεμένη άμεσα με τον τουριστικό και επισιτιστικό τομέα που απορροφούσε μεγάλο ποσοστό των προϊόντων και για αυτό σήμερα πλήττεται εντονότερα. Γι’ αυτό η απορροφητικότητα των υπαρχόντων αγροτικών - κτηνοτροφικών προϊόντων είναι χαμηλή και οι τιμές τους πολύ κάτω του κόστους.
Είναι εμφανής η απουσία ουσιαστικών μέτρων στήριξης του αγροτικού τομέα που μαστίζεται από έλλειψη ρευστότητας με αυξημένο τον κίνδυνο εγκατάλειψης καλλιεργειών και περιορισμού της παραγωγής και με ότι αυτό συνεπάγεται για την αγροτοδιατροφική επάρκεια της χώρας.
Το Κίνημα Αλλαγής έχει λάβει πρωτοβουλίες και έχει προχωρήσει σε παρεμβάσεις προτείνοντας αυτές με το Ενδιάμεσο Πρόγραμμα «Όρθια Κοινωνία - Ζωντανή Οικονομία» που έχει καταθέσει από τα μέσα Μαΐου.
Ενδεικτικά σταχυολογούμε:
Καταβολή άμεσα, όπως είχε προτείνει το Κίνημα Αλλαγής από τον Ιούνιο, του 50% τουλάχιστον της ενιαίας ενίσχυσης, 850 εκατ., μέσω ταμειακής διευκόλυνσης του ΟΠΕΚΕΠΕ που δεν απαιτεί την έγκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και αφορά τα δικαιώματα των παραγωγών, ώστε οι αγρότες να μπορέσουν να αποκτήσουν εφόδια για να συνεχίσουν να παράγουν.
Οι συνθήκες που οδήγησαν στην επιβολή τέλους επιτηδεύματος στους αγρότες έχουν αλλάξει και πρέπει αυτό να καταργηθεί και δεν αρκεί η αναστολή ενός έτους που προτείνει η κυβέρνηση.
Να δοθούν στους αγρότες και κτηνοτρόφους χρηματοδοτικά εργαλεία παροχής ρευστότητας ανάλογα με αυτά των επιχειρήσεων, με αξιοποίηση των 460 εκατ. ευρώ που αποδεσμεύονται από τα πρόστιμα της Ε.Ε.
Να εξειδικεύσει τις αποφάσεις της Ε.Ε. για ενίσχυση, με συγκεκριμένα κριτήρια, στους πληττόμενους αγρότες ύψους έως 7.000 ευρώ και στις μικρομεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις έως 50.000 ευρώ.
Ολική αξιοποίηση και ενεργοποίηση του μηχανισμού του Κανονισμού De Minimis για αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματος και της εισοδηματικής στήριξης κτηνοτρόφων και αλιέων, όπως πράττουν οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Καταβολή της ειδικής ενίσχυσης λόγω κορονοϊού σε όλους τους κτηνοτρόφους και ιδιαίτερα τους παραδοσιακούς, χωρίς αποκλεισμούς.
Πολύ σημαντικό ζήτημα είναι και ο πρόσθετος φόρος για τα αγροτικά ακίνητα, που αναστέλλεται μεν κάθε χρόνο η εφαρμογή του, αλλά παραμένει σε ισχύ ως δαμόκλειος σπάθη.
Το πλαφόν του 1% για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών εφαρμόζεται γενικά, χωρίς κανόνες με αποτέλεσμα να αφανίζεται η γη υψηλής παραγωγικότητας γι’ αυτό χρειάζεται άμεσα ολοκληρωμένος χωροταξικός σχεδιασμός.
Δεν παίρνονται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων οι απαραίτητες και ενδεδειγμένες αποφάσεις και έτσι δεν εκπληρώνονται οι υποχρεώσεις του κράτους, με αποτέλεσμα να εκκρεμούν αποζημιώσεις, για την ελαιοπαραγωγή - η οποία έχει προβλήματα τρία χρόνια τώρα, με μείωση παραγωγής, υπονόμευση της ποιότητας και κατάρρευση των τιμών – για τις υπαίθριες καλλιέργειες και τα θερμοκήπια από το φθινόπωρο αλλά και για τις ελιές, τα αμπέλια και άλλες καλλιέργειες λόγω καύσωνα αλλά και τις πρόσφατες βροχοπτώσεις.
Άμεση καταβολή όλων των αποζημιώσεων που οφείλονται, αλλά πρέπει εδώ να επισημάνουμε ότι, τόσο η προηγούμενη Κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, όσο και η σημερινή της Ν.Δ. δεν υπέβαλλαν εγκαίρως τον απαιτούμενο φάκελο στην Ε.Ε. για τις αποζημιώσεις στην ελαιοπαραγωγή με το Υπουργείο να απαντά ότι το Σεπτέμβριο θα είναι έτοιμος να κατατεθεί!
Σοβαρό θέμα έχει προκύψει και με την πρόθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος να καταργήσει το δικαίωμα νόμιμης δόμησης σε εκτός σχεδίου περιοχές που ως επί το πλείστον ανήκουν σε αγρότες και αγροτικές οικογένειες. Με μια διάταξη που δεν λύνει κανένα θέμα θα προκληθεί τεράστιο πρόβλημα, αφού θα απαξιωθούν ακίνητα, θα μειωθεί η οικονομική τους αξία μάλιστα ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι αγρότες βρίσκονται σε πολύ δύσκολή θέση.
Για όλα τα προαναφερόμενα δεν δίνει κάποια λύση το πρόσφατο νομοσχέδιο, δεν προσθέτει κάτι και με αυτό το πνεύμα δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες του αγροτοκτηνοτροφικού τομέα.
Το νομοσχέδιο είναι αποσπασματικό, λύνει ορισμένα πολύ λίγα επιμέρους θέματα, διαπραγματεύεται αναποτελεσματικά τα περισσότερα και δεν περιλαμβάνει πολλά αναγκαία.
Επίσης πρέπει να επισημάνουμε ότι από τους κρατικούς πόρους 10 δις ευρώ για την εμπροσθοβαρή εκτέλεση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης 2021-2025 διατίθενται στον πρωτογενή τομέα μόλις 28 εκ ευρώ ήτοι ποσοστό 0,28% των πόρων αυτού!
Ο πρωτογενής τομέας και όλοι οι κλάδοι του, γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, πτηνοτροφία, μελισσοκομεία κλπ. βρίσκονται μπροστά σε αδιέξοδο, αφού στα ήδη συσσωρευμένα προβλήματα και τις μειώσεις του εισοδήματός των προηγούμενων ετών, προστέθηκαν τα προβλήματα που προκλήθηκαν από τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού. Ο αγροτικός κόσμος χρειάζεται δραστικές παρεμβάσεις εδώ και τώρα.
Χρειάζονται θεσμικές πρωτοβουλίες με χρηματοδοτικά εργαλεία που να ενισχύσουν τη ρευστότητα του αγρότη, προγράμματα από το ΕΣΠΑ για τους νέους αγρότες, για την ευφυή γεωργία και την πράσινη παραγωγή, σχεδιασμός για τη σύνδεση του πρωτογενούς τομέα με την αναστροφή των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Το πώς αντιμετωπίζει η κυβέρνηση της Ν.Δ. τους απόμαχους της γης, τους συνταξιούχους αγρότες φάνηκε και από την πρόσφατη ομιλία του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη, στην Ελληνική Βουλή στις 29/7/2020, που τους αποκλείει από τα αναδρομικά που δικαιούνται για το χρονικό διάστημα των 11 μηνών, δηλαδή από τον Ιούνιο του 2015 μέχρι τον Μάιο του 2016.
Το ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ ως υπεύθυνη πολιτική προοδευτική δύναμη και παραδοσιακός εκφραστής και υποστηρικτής των αναγκών των απασχολούμενων στο πρωτογενή τομέα, αφουγκράζεται την αγωνία τους και καταθέτει ολοκληρωμένες προτάσεις που δίνουν εφαρμόσιμες και βιώσιμες διεξόδους στα προβλήματα που τους απασχολούν.
* Ο Γιάννης Διονυσόπουλος είναι διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών, αν. γραμματέας Τομέα Επιστημόνων Κινήματος Αλλαγής - ΠΑΣΟΚ, μέλος ΣτΑ Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας
