Τρίτη, 04 Αυγούστου 2020 17:10

Νομιμοποίηση της αυθαίρετης δόμησης και κάλυψη ζωτικών αναγκών της εθνικής οικονομίας

Γράφτηκε από την
Νομιμοποίηση της αυθαίρετης δόμησης και κάλυψη ζωτικών αναγκών της εθνικής οικονομίας

Του Δημ. Γ. Χριστοφιλόπουλου

Καθηγητή Θεσμών και Πολιτικής Χωροταξίας–Πολεοδομίας, δικηγόρου

Με την αυθαίρετη δόμηση εμποδίζεται ο ορθολογικός σχεδιασμός των περιοχών της χώρας και χειροτερεύουν οι συνθήκες διαβίωσης των πολιτών. Πράγμα που κατά την πάγια νομολογία του ΣτΕ, έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 24 του Συντάγματος. Συνεπώς το κράτος είναι υποχρεωμένο τόσο από τις διατάξεις του κοινού όσο και του συνταγματικού νομοθέτη, να προχωρήσει στην κατεδάφιση των αυθαιρέτων και όχι στην αθέμιτη συναλλαγή διευθέτησής της (νομιμοποίησης) αντί καταβολής ορισμένου χρηματικού ποσού. Ομως, η κατεδάφιση των χιλιάδων αυθαιρέτων είναι ανέφικτη. Ετσι, είναι αναγκαία μια οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος της αυθαίρετης δόμησης, με την οποία νομιμοποιείται η παρανομία και γελοιοποιείται η νομιμότητα.

Την πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή αυθαίρετης δόμησης σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεως αποτελεί η παράνομη μετατροπή των ημιυπαίθριων χώρους σε χώρους κύριας χρήσης. Η νομιμοποίηση της παράνομης μετατροπής αυτής ρυθμίζεται από τον πρόσφατο νόμο 3843/2010 και στηρίζεται, προκειμένου να αποφύγει την αντίθεσή της με την ως άνω συνταγματική διάταξη του άρθρου 24, στη μέσω αυτής αποκατάσταση της βλάβης του περιβάλλοντος.

Η ρύθμιση αυτή παρουσιάζει το μειονέκτημα κυρίως ότι τα ποσά που θα εισπραχθούν από τη νομιμοποίηση της αθέμιτης συναλλαγής δεν εξασφαλίζεται ότι θα διατεθούν για το σκοπό της αποκατάστασης της βλάβης αυτής αλλά και, αν ακόμη συμβεί αυτό, δεν είναι αρκετά για την εκπλήρωση του σκοπού αυτού.

Το ίδιο σκεπτικό της νομιμοποίησης μέσω της αποκατάστασης της βλάβης του περιβάλλοντος ακολουθεί και το νέο νομοσχέδιο για τη νομιμοποίηση των υπόλοιπων, πλην των ημιυπαίθριων χώρων, αυθαίρετων κτισμάτων. Επειδή το θέμα της συνταγματικότητας του ως άνω νόμου δεν έχει κριθεί ακόμη από τα αρμόδια δικαστήρια και επειδή ο ίδιος λόγος της αποκατάστασης της βλάβης είναι πολύ δύσκολο να υποστηριχθεί στην προκειμένη περίπτωση λόγω της καταβολής του πολύ χαμηλού χρηματικού ποσού για τη νομιμοποίηση, ο υπουργός ΠΕΚΑ πρέπει να αναζητήσει και άλλον τρόπο εναρμόνισης της νομιμοποίησης με το Σύνταγμα, ειδικότερα:

Το άρθρο 24 του Συντάγματος δεν προστατεύει απόλυτα το φυσικό περιβάλλον εφόσον επιτρέπει, στην περίπτωση του δάσους και της δασικής έκτασης την κατ’ εξαίρεση προσβολή του για λόγους εθνικής οικονομίας και δημοσίου συμφέροντος.

Εφόσον λοιπόν το περιβάλλον μπορεί κατ’ εξαίρεση να προσβληθεί αν συντρέχουν ζωτικής ανάγκης της εθνικής οικονομίας ή άλλοι επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος και δεδομένου ότι η σημερινή οικονομική κρίση ταυτίζεται με τις ζωτικές ανάγκες της εθνικής οικονομίας, η νομιμοποίηση της αυθαίρετης δόμησης μπορεί να πραγματοποιηθεί για την ικανοποίηση των αναγκών αυτών. Στην ουσία, στην προκειμένη περίπτωση, η νομιμοποίηση της αυθαίρετης δόμησης χρησιμοποιείται όχι για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος αλλά για την ικανοποίηση ζωτικών αναγκών της εθνικής οικονομίας. Το θέμα αυτό δεν μπορεί να αναπτυχθεί περισσότερο λόγω του περιορισμένου διατιθέμενου χώρου.

Συμπερασματικά τα αυθαίρετα κτίσματα είναι αδύνατον να κατεδαφιστούν, όπως απαιτεί ο νόμος και το Σύνταγμα. Ομως σήμερα παρέχεται ευκαιρία στην κυβέρνηση για την οριστική ρύθμιση της νομιμοποίησης της αυθαίρετης δόμησης μέσω, είτε της αποκατάστασης της βλάβης του περιβάλλοντος είτε της ικανοποίησης ζωτικών αναγκών της εθνικής οικονομίας. Η αυθαίρετη δόμηση έχει μέλλον γιατί το ξεπερασμένο δικομματικό σύστημα διακυβέρνησης της χώρας την χρησιμοποιεί για την ικανοποίηση πελατειακών σχέσεων. Συνεπώς για να λυθεί οριστικά το πρόβλημα των αυθαιρέτων, εκτός από την αλλαγή του χρονοβόρου συστήματος πολεοδομικού σχεδιασμού, απαιτείται η απαγόρευση της νομιμοποίησής της από το Σύνταγμα. Ας προβληματιστούν με το θέμα αυτό όσοι ασχολούνται με τη μελλοντική αναθεώρηση του Συντάγματος.

 


NEWSLETTER