Στον απόηχο των θλιβερών γεγονότων του φετινού «σκληρού» καλοκαιριού και της γιορτής του Δεκαπενταύγουστου που ήλθε να απαλύνει τον πόνο κάθε πληγωμένου αλλά και κάθε σκεπτόμενου Έλληνα, ανακλαστικά ανέτρεξα στην ανακούφιση της ανάμνησης από τη μαγική βραδιά στις 18 Ιουλίου με την αναπόληση των ήχων και των στίχων του «Άξιον εστί» στον αύλειο χώρο της Ι. Μονής Βελανιδιάς.
Η ιαματική λειτουργία μέσω της ανατροφοδότησης από το  σπουδαίο αυτό καλλιτεχνικό γεγονός μού αναθέρμανε την ελπίδα ότι ο τόπος μας, παρά τις αντιξοότητες, θα συνεχίσει να υπάρχει αν επιμένουμε  στη γνώση της εθνικής και θρησκευτικής μας παράδοσης και βρίσκουμε ζωντανούς τρόπους να αντλούμε δύναμη μέσα από αυτήν. Εν προκειμένω, η ευφυής επιλογή για ζώσα χρήση του αύλειου χώρου της ιστορικής Ιεράς Μονής Βελανιδιάς, που απέδωσε τη μέθεξη των παρακολουθούντων με την πεμπτουσία της ελληνικότητας,  με αφύπνισε ώστε να προτείνω σε κάθε Καλαματιανό ή Μεσσήνιο την ουσιαστική γνωριμία με τον ιερό και ιστορικό αυτόν χώρο στον οποίο συντελέστηκε  η προαναφερόμενη μυσταγωγία.
 Πέρα από την αύρα της βιωματικής επίσκεψης, η πλήρης γνωριμία με την Ι. Μονή και τον ιστορικό και πνευματικό ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας προσφέρεται από το νεοεκδοθέν κατά το 2021 βιβλίο με τίτλο: «Ιστορική Ιερά Μονή Βελανιδιάς», γραμμένο από τον Αρχιμανδρίτη Χριστοφόρο Νταμάτη, πρόεδρο της διοικητικής και διαχειριστικής επιτροπής της Ιεράς Μονής.
Η κυκλοφορία του βιβλίου κανονίστηκε να συμπέσει με την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, με σκοπό να αναδειχθεί ο ιστορικός ρόλος της Ι. Μονής, στην οποία ο Βελανιδιώτης καλόγερος, ο φλογερός Παπαφλέσσας, μαζί και με άλλους καπεταναίους, προετοίμασε τη μεγάλη έγερση και έφθασε ως την απελευθέρωση της Καλαμάτας, της πρώτης πόλης που αποτέλεσε ελεύθερο ελληνικό έδαφος, στις 23 Μαρτίου 1821. «Στρατηγείο και ορμητήριο της Επανάστασης, εδώ στον τόπο μας, υπήρξε το ιστορικό Μοναστήρι της Βελανιδιάς», αναφέρει στον ευσύνοπτο και ουσιαστικό πρόλογό του στο βιβλίο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ.κ. Χρυσόστομος.Ένα ησυχαστήριο ψυχών, με μοναστική ζωή πέντε αιώνων στα σπλάχνα του, υπό την Έφορο και Προστάτιδά του Υπεραγία Θεοτόκο, επονομαζομένη  «Κυρία Χρυσοπηγή».
Στο καλαίσθητο βιβλίο, φροντισμένο από το τυπογραφείο του Ηλ. Δικαίου, απογόνου του ηρωικού Παπαφλέσσα, ο συγγραφέας του Αρχιμανδρίτης Χριστοφόρος Νταμάτης, στο εισαγωγικό σημείωμά του, αναφέρεται στον σκοπό της συγγραφής του βιβλίου. Ο πανάξιος λειτουργός, στηριγμένος, όπως αναφέρει, σε παλιότερους μελετητές αλλά και σε πλούσια βιβλιογραφία που έχει παραθέσει, θα υπηρετήσει με επιστημονικό τρόπο τον σκοπό της συγγραφής του, να αναδείξει δηλαδή την πολύχρονη και περιπετειώδη πορεία της Ι. Μονής, να προβάλει τον πνευματικό πλούτο της αλλά και τη συμμετοχή της στην αναγέννηση της πατρίδας, με ενσάρκωση αυτής στη φλογερή προσωπικότητα του θρυλικού Παπαφλέσσα, ο οποίος βρήκε καταφύγιο ψυχής στον χώρο της, εμφορούμενος ταυτόχρονα από το όραμα της Ελευθερίας. Εξού και ο υπότιτλος του βιβλίου: Το Μοναστήρι του Παπαφλέσσα.
Η μικρότητά μου θα αποτιμήσει αυτή τη συγγραφή ως  επιστημονικά τεκμηριωμένη και εμπεριστατωμένη εργασία και θα αρκεστεί σε απλή αναφορά στα κεφάλαιά της, προκαλώντας και προσκαλώντας κάθε Καλαματιανό, κάθε Μεσσήνιο ή μη, κάθε εραστή των ναμάτων της τοπικής Ιστορίας και της Ιεράς Παράδοσής μας, να παρακολουθήσει στις σελίδες της, με όχημα τον μελίρρυτο και γλαφυρό λόγο του Πανοσιολογιώτατου Αρχιμανδρίτη, την ξενάγηση στα ιερά και στα όσια του Θεομητορικού προσκυνήματος της Παναγίας της Βελανιδιώτισσας.
Η προσέγγιση στον ιερό χώρο ξεκινά με αναφορά στην ιστορική τοποθεσία όπου κτίστηκε η Μονή, 6 χλμ βόρεια της Καλαμάτας πάνω σε φυσικό βράχο, από τον οποίο αγναντεύει τη γη των Μεσσηνίων και αντανακλά τη σοφία του Θεού. Ακολουθεί το κεφάλαιο για την εύρεση, στα σπλάχνα μιας βελανιδιάς, της εφέστιας εικόνας- γι' αυτό και το όνομα της Μονής- με την παράσταση της Ζωοδόχου Πηγής  και ακολουθεί το χρονικό της ίδρυσής της με βάση τις κτιτορικές επιγραφές. Πολύτιμη πηγή για την ιστορία της Μονής αποτελεί το Πατριαρχικό Σιγίλλιο, που παρατίθεται ολόκληρο. Από αυτό συνάγεται το γεγονός τής ανακαίνισής της τον ΙΖ΄ αι., αφού είχε καταστραφεί μετά την 'Αλωση (1453),  ενώ η ίδρυσή της πιθανολογείται στα Βυζαντινά χρόνια και σκιαγραφείται έτσι η επί πέντε αιώνες συνολική διαδρομή της μέχρι την πρόσφατη ανακαίνιση.
Πλούσιο φωτογραφικό υλικό διανθίζει τον εξαίρετο λόγο της αφήγησης που συνεχίζεται με την περιγραφή του καθολικού και της νέας εφέστιας εικόνας της Ζωοδόχου Πηγής,σε αντικατάσταση της απωλεσθείσας παλαιάς. Πρόκειται για μια ευφυή σύγχρονη, βυζαντινής τεχνοτροπίας, ζωγραφική σύνθεση που αποδίδει και τη συμβολή της Μονής στη νεότερη τοπική Ιστορία μας, δηλαδή με συμπερίληψη αναφοράς στον ρόλο της κατά την Εθνεγερσία και στο πρόσωπο του Παπαφλέσσα.
Η γη που διαφεντεύει η Μονή ορίζεται με τον «Μεγάλο Κώδικα», ενώ γίνεται παρουσίαση όλου του αξιόλογου αρχειακού υλικού της μέχρι και το «Μητρώο έργου αποκατάστασής της» (2014-2016). Ακολουθεί τριάντα και πλέον σελίδων εξιστόρηση της ζωής, της δράσης και της προσφοράς του μοναχού Γρηγορίου Δικαίου, του θρυλικού Παπαφλέσσα, αλλά και οι οικονομικές συνεισφορές της Μονής στο Έθνος μέχρι σχετικά πρόσφατα (1999). Στα δύο Μοναχολόγια, τα οποία αναφέρεται ότι υπάρχουν στη Μονή, παρελαύνουν κορυφαίες προσωπικότητες που εκάρησαν εντός της μοναχοί ή χειροτονήθηκαν εκεί ιερείς, με πολυσέλιδη αναφορά στη δράση τους. Ανάμεσά τους ο Επίσκοπος Ιεζεκιήλ, Μητροπολίτης Φαναριοφαρσάλων, ο επίσκοπος Χρυσόστομος, Μητροπολίτης Χαλκίδος, ο επίσκοπος Μελέτιος Καλαμαράς, Μητροπολίτης Νικοπόλεως και Πρεβέζης και μια σειρά των πιο ονομαστών ηγουμένων της Μονής, επιφανών μοναχών και μοναζουσών της 20ετίας 1966-1986, κατά την οποία η Μονή είχε μετατραπεί σε γυναικεία, με έμφαντική αναφορά επίσης στην προσωπικότητα, το πνευματικό έργο και τη δράση του Αρχιμανδρίτη Ιωήλ (κατά κόσμον Φωτίου) Γιαννακόπουλου.
Θεομηνίες με κορυφαία την αιματηρή τρίτη σεισμική δοκιμασία του 1986 και καταστροφικές επιδρομές, με κορυφαία εκείνη του Ιμπραήμ τον Μάιο του 1825 και το «χρονικό της καταστροφής» από τους Γερμανούς κατακτητές στις 7-11-1943, θλίβουν τον αναγνώστη αλλά προκαλούν και τον θαυμασμό προς όσους συνέβαλαν στην επαναλειτουργία της Μονής από το 1966 ως το 1986. Αξιολογώτατο και κατατοπιστικότατο εξάλλου για τον σημερινό Καλαματιανό είναι το προτελευταίο κεφάλαιο, στο οποίο καταγράφεται η συνεισφορά τής Ι.Μ.  στην εκκλησιαστική ζωή και ειδικότερα των Μετοχίων της, δηλαδή των εξαρτημάτων της, είτε αυτά είναι διαλυμένες μονές, είτε παρεκκλήσια και εξωκκλήσια μη ενεργά ή και λειτουργούντα σήμερα από ενορίες. Δεν θα αναφέρω τον μακρύ κατάλογο των προσώπων στον οποίο εγκιβωτίζονται ταυτόχρονα η συγκινητική εθνική δράση τους και έργα ευποιίας, καλλιτεχνικοί θησαυροί και οι σχετικές μ' αυτούς επιστημονικές τεκμηριώσεις. Δειγματικά αναφέρω την ιστορική Ι. Μονή Μαρδακίου, ενώ το σύνολο των μετοχίων της αφορά κάθε Μεσσήνιο, κυρίως Καλαματιανό, που θέλει να ανατρέχει στις ρίζες του.
Το βιβλίο ολοκληρώνεται με το κεφάλαιο το σχετικό με την ανοικοδόμηση της Ιεράς Μονής, αρχόμενη αυτή δειλά το 1991, επί Μητροπολίτου Χρυσοστόμου Θέμελη, και ολοκληρωθείσα με εγκαίνια στις 15 Απριλίου 2018 από τον νυν Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο Γ΄. Θα ακολουθήσουν τα εγκαίνια του Αρχονταρικίου της στις 14 Μαΐου 2018 και κατόπιν η διαμόρφωση στους ισόγειους χώρους του κελιού του Παπαφλέσσα και του Λαογραφικού Μουσείου. Στο επίμετρο εξαίρεται ο ρόλος της Μονής στη ζωή τού γειτνιάζοντος με αυτήν οικισμού του Κουταλά και αντίθετα καθώς και ο σημερινός τρόπος υδροδότησής της.
Ως επίλογος παρατίθεται το εξαίσιο κείμενο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ.κ. Χρυσοστόμου που εκφωνήθηκε την Κυριακή, 3 Ιανουαρίου του επετειακού έτους 2021, μετά τη Θ. Λειτουργία, για την έναρξη του επισήμου εορτασμού των 200 χρόνων από τη εθνική μας έγερση. Παρατίθεται και φωτογραφία του Κώδικα που υπογράφηκε από τον Σεβασμιώτατο την ίδια ημέρα, κείμενο επικυρωτικό για την έναρξη του επετειακού ενιαύσιου εορτασμού στην Ι. Μητρόπολη Μεσσηνίας.
Ευγνώμονες στον Σεβαστό Ποιμενάρχη που με οξυδέρκεια ποιμαίνει την Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας και συλλαμβάνει τα μηνύματα για τις ανάγκες της εποχής, στεκόμαστε επίσης ευλαβώς ενώπιον του συνολικού έργου, για την αναδημιουργία και επαναλειτουργία της Ιεράς Μονής Βελανιδιάς, του ακάματου Αρχιμανδρίτη Χριστόφορου Νταμάτη, ευχόμενοι το πνευματικό του έργο να προοδεύει, βέβαιοι επίσης ότι το βιβλίο του  το σχετικό με αυτήν, επιλεγόμενη και ως "μοναστήρι του Παπαφλέσσα", θα έχει γόνιμο κατευόδιο, ο δε πνευματικός της χώρος θα συνεχίσει στο εξής αδιάλειπτα να λειτουργεί ως πυρήνας Θείας Λατρείας αλλά και εναλλακτικά ως κύτταρο πολιτισμού και πνευματικής ανάτασης προς όφελος της συλλογικής μας ύπαρξης.
Άξιον εστί!