Η Συνθήκη της Λωζάννης, που υπογράφηκε στις 24 Ιουλίου του 1923 πριν από 100 χρόνια, ονομάστηκε και συνθήκη ειρήνης, αφού όμως είχε καταστραφεί ο ποντιακός, ο Ιωνικός και ο Θρακικός Ελληνισμός και είχαν εκδιωχτεί περίπου 1 εκατομ.500 χιλιάδες Έλληνες, από την Ιωνία, τον Πόντο και τη Θράκη, μετά την ήττα του Ελληνικού Στρατού και την Μικρασιατική Καταστροφή το 1922.
Η Συνθήκη της Λωζάννης, δεν είναι, όπως πιστεύουν πολλοί, μια διμερής ελληνοτουρκική συμφωνία.
Είναι μια διεθνής συνθήκη με τη συμμετοχή της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Ιταλίας, της Ρωσίας , της Ρουμανίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Ιαπωνίας, και μέσω αυτής της συμφωνίας, οι ισχυρές χώρες της εποχής και τότε και τώρα, πρωτίστως, διασφάλισαν και τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα.
Την Ελλάδα, στις διαπραγματεύσεις εκπροσωπούσε ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ, ο οποίος μάλιστα κάθισε στην πλευρά των νικητών (των νικητριών δυνάμεων του Α’ Π.Π.), παρότι η Ελλάδα είχε ηττηθεί στον ελληνοτουρκικό πόλεμο το 1922. Και η Τουρκία στην πλευρά των ηττημένων. Για αυτό και δεν πέρασαν τότε, πολλές από τις μαξιμαλιστικές θέσεις της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας. Όμως, είναι αυτές που σήμερα, αποτελούν μέρος της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας.
Έχουμε δηλαδή εν τοις πράγμασι, μια τουρκική πολιτική αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης, ειδικά μετά το 1974, που φτάνει και μέχρι την αμφισβήτηση της Ελληνικής Κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου.
Μεταξύ άλλων, η Συνθήκη της Λωζάννης καθορίζει τα σύνορα ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία και προβλέπει, την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ των δύο κρατών, με βάση όμως τα θρησκευτικά κίνητρα δηλαδή μουσουλμάνοι και χριστιανοί και όχι τα εθνοτικά χαρακτηριστικά , δηλαδή Έλληνες και τούρκοι. Έτσι με βάση την Συνθήκης της Λωζάνης, στην Θράκη αναγνωρίζεται ΜΟΝΟ μουσουλμανική – θρησκευτική μειονότητα και ΟΧΙ τουρκική.
Ασφαλώς, η Συνθήκη της Λωζάννης αποτελεί, ένα πεδίο συνεχούς αμφισβήτησης , αναθεωρήσεως και παραβιάσεώς της, από την Τουρκία, σε αντίθεση με την Ελλάδα , που την σέβεται απολύτως.
Πρόσφατο παράδειγμα, η επίσημη ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, όπου, με αφορμή κάποια επέτειο (θάνατος Σαδίκ), αναφέρει: «θα προστατεύσουμε όλα τα νόμιμα δικαιώματα της Τουρκικής ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ της Δυτικής Θράκης».
Η Τουρκία, με την συνθήκη της Λωζάννης ανέκτησε την Ανατολική Θράκη, την Ίμβρο και Τένεδο, την περιοχή της Σμύρνης και της Διεθνοποιημένης Ζώνης των Στενών (Δαρδανέλια, Βόσπορος, Θάλασσα του Μαρμαρά), η οποία όμως θα έμενε αποστρατιωτικοποιημένη και αντικείμενο νέας διεθνούς διάσκεψης. Αργότερα το 1936 με τη Συνθήκη του Μοντρέ, στην οποία η Ελλάδα ήταν συμβαλλόμενο μέρος, η Τουρκία ξαναπέκτησε το δικαίωμα στρατιωτικοποίησης των Στενών, της Ίμβρου, Τενέδου, και αντίστοιχα η Ελλάδα της Λήμνου και Σαμοθράκης. Το ΝΑΤΟ, που πρόσφατα επέτρεψε να Στενά να ονομάζονται και «τουρκικά στενά», δεν περιλαμβάνει την Λήμνο στις ασκήσεις διότι θεωρεί ότι πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένο νησί!
Η «νέα» εικόνα
Επειδή στα ελληνοτουρκικά, έχουν καλλιεργηθεί πρόσφατα, αρκετές προσδοκίες για εξομάλυνση των σχέσεων των δύο γειτονικών κρατών, κυρίως μετά την συνάντηση των δύο ηγετών στο Βίλνιους, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, του Πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Τ. Ερντογάν, ας έχουμε υπόψη μας και τα εξής:
Η εξωτερική πολιτική και η πολιτική ασφάλειας και άμυνας της Ελλάδας, προσδιορίζεται κατά ένα μεγάλο ποσοστό από τις υποχρεώσεις τις χώρας μας στο ΝΑΤΟ και από την ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία, ενώ στον τομέα της Οικονομίας από την Ε.Ε.. Αυτό είναι ένα συμμαχικό πλέγμα, όπου ο βαθμός ελευθερίας της ελληνικής διπλωματίας και πολιτικής (άμυνα, ενέργεια, οικονομία) για διεθνείς πρωτοβουλίες ή διμερείς ή πολυμερείς διακρατικές συμφωνίες συμφερόντων, εκτός ΝΑΤΟ και Ε.Ε., είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Αυτός όμως ο ασφυκτικός περιορισμός της ελληνικής διπλωματίας, καθότι «δεμένη» στο άρμα της Δύσης, αποτελεί σοβαρό πλεονέκτημα για την Τουρκία.
Η Τουρκία, είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι περιφερειακή υπερδύναμη, διαθέτει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις και Πολεμική Βιομηχανία με στρατιωτική τεχνολογία αιχμής. Η Δύση (ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-Ε.Ε.) αναγνωρίζει τον γεωπολιτικό και ηγεμονικό περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας. Αναμφίβολα και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις αποτελούν ψηφίδα της μεγάλης εικόνας των διεθνών γεωστρατηγικών εξελίξεων, του ανταγωνισμού των ΗΠΑ με την Κίνα και τη Ρωσία . Έτσι η Δύση ανέχεται τους διπλωματικούς ακροβατισμούς της Τουρκίας, τις σχέσεις της με τη Ρωσία και το Ιράν, την στήριξη που παρέχει στην παλαιστινιακή οργάνωση «Χαμάς», που η Δύση χαρακτηρίζει τρομοκρατική και την πολιτική εξόντωσης των Κούρδων, που είναι (θεωρητικά) οι πολυτιμότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Επίσης, ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, Ε.Ε., στα ελληνοτουρκικά, πιέζουν για εξομάλυνση των σχέσεων με αμοιβαίες υποχωρήσεις. Επειδή όμως, η Τουρκία δεν έχει να παραχωρήσει τίποτα, οι πιέσεις ασκούνται στην Ελλάδα, που κατά την τουρκική εκδοχή κατέχει περισσότερα από όσα η μικρή (πληθυσμιακά) δύναμή της επιτρέπει. Άρα, η Ελλάδα έχει περιθώρια για υποχωρήσεις, ίσως μάλιστα και για παραχωρήσεις...
Ο Πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης, δήλωσε πρόσφατα ότι δεν αποκλείεται , ως αρχικό διαπραγματευτικό πλαίσιο, να συζητήσει κάποιες υποχωρήσεις από εθνικές γραμμές. Χαρακτήρισε τα ελληνοτουρκικά ως πρόβλημα γεωπολιτικό παραπέμποντας στην μεγάλη εικόνα των γεωστρατηγικών εξελίξεων στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή και ως νομικό πρόβλημα, που η παραπομπή του στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι μία επιλογή, απέκλεισε ωστόσο, κάθε συζήτηση για θέματα που άπτονται εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων
******** *
Μετά από μία πολύ δύσκολη χρονιά, μεστή σημαντικών γεγονότων με πιεστική την απαίτηση για ενημέρωση, επιβάλλεται, η ξεκούραση και η «ανασυγκρότηση». Διακόπτουμε για λίγο, θερινές διακοπές, αν και τα μπάνια του Λαού στην Καλαμάτα μπορεί να γίνονται ολοχρονίς ... Με τους φίλους της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, έντυπη, ηλεκτρονική έκδοση και στο site, που με τιμούν με την ανάγνωση των κειμένων μου, ραντεβού το Σεπτέμβριο, φυσικά, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου. Χ.Α.Κ.
