Κυριακή, 08 Σεπτεμβρίου 2024 18:51

Λέλα Καραγιάννη

Λέλα Καραγιάννη

Του Γιάννη Α. Μπίρη

Γυναίκες της οικογένειας, δυναμικές, μεγαλώνουν τα παιδιά και προσέχουν το σπιτικό τους. Όταν όμως χρειαστεί, γίνονται θεριά και πολεμούν κάθε επιβουλή. Χωρίς να υπολογίσουν κόπο, ρισκάρουν τα πάντα για την ελευθερία. Ηρωίδες. Με καταγωγή από τη βόρεια Εύβοια και τις Σπέτσες, μακρινή απόγονος της Μπουμπουλίνας, η Ελένη ή Λέλα Καραγιάννη, γεννήθηκε στη Λίμνη Ευβοίας στις 24 Ιουνίου 1898. Έζησε στην Αθήνα, παντρεύτηκε τον φαρμακοποιό Νίκο Καραγιάννη και απέκτησαν επτά παιδιά.
Όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα, στις 27 Απριλίου 1941, η Λέλα Καραγιάννη μεταμορφώθηκε. Στις 10 Μαΐου βρήκε τραυματισμένο έξω από την πόρτα της έναν Αυστραλό στρατιώτη. Τον μάζεψε και τον έστειλε στο νοσοκομείο με τη συνοδεία του μεγάλου γιού της, του Γιώργου. Όταν αργότερα ο Αυστραλός είχε αναρρώσει, κυκλοφορώντας στην Αθήνα συνελήφθη. Τότε οι Γερμανοί έμαθαν για την οικογένεια Καραγιάννη. Ο Γιώργος συνελήφθη και αφού δραπέτευσε από τις φυλακές Αβέρωφ, κατέφυγε στον Ελικώνα. Εκεί συνδέθηκε με τον γραμματέα και σύνδεσμο του αγγλικού επιτελείου Ντον Σκοτ.
Η βρετανική εμπλοκή στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940 με τις υπηρεσίες πληροφοριών που καθοδηγούνταν από το Φόρεϊν Όφις, εξασφάλιζε τα βρετανικά γεωστρατηγικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες και ειδικότερα το Εκτελεστικό Ειδικών Επιχειρήσεων (Special Operations Executive, S.O.E.), στην αρχική φάση πρόσφεραν και στην Aντίσταση με επιχειρήσεις που σε τελική ανάλυση βοηθούσαν τους σκοπούς τους.
Η Λέλα Καραγιάννη, μετά το περιστατικό με τον τραυματισμένο Αυστραλό στρατιώτη, το πήρε απόφαση. Προφανώς η επαφή με τον γραμματέα του αγγλικού επιτελείου έπαιξε τον ρόλο της. Μπήκε στην Αντίσταση τον Μάιο του 1941, δημιούργησε μια μυστική ομάδα, την «Αόρατη Στρατιά», που την αποτελούσαν ο άντρας της, τα έξι μεγαλύτερα παιδιά της, τρεις γιατροί της οικογένειας και λίγοι έμπιστοι συγγενείς και φίλοι. Σε ένα μήνα η ομάδα εξελίχθηκε στην αντιστασιακή οργάνωση «Μπουμπουλίνα». Κατά τη διάρκεια της κατοχής, εκτός από της μεγάλες αντιστασιακές οργανώσεις, το ΕΑΜ και τον ΕΔΕΣ, δρούσαν και 140 μικρότερες.
Αψηφώντας κάθε κίνδυνο, έδρα της οργάνωσης έγινε το σπίτι της οικογένειας και στόχος της η φυγάδευση στην Αίγυπτο των Βρετανών στρατιωτικών που είχαν εγκλωβιστεί στην κατεχόμενη Ελλάδα. Γι’ αυτό είχε οργανωθεί δίκτυο 150 πατριωτών που ήταν κι αυτοί αποφασισμένοι να αγωνιστούν για την πατρίδα.
Η «Διεύθυνση Ειδικής Ασφαλείας του Κράτους», γνωστή και ως «Ειδική Ασφάλεια» ή «Ειδική», ήταν ένα τμήμα της χωροφυλακής που συνεργάστηκε με τους Ιταλογερμανούς κατακτητές στη δίωξη και σύλληψη των αντιστασιακών οργανώσεων σε ολόκληρη τη χώρα. Η «Ειδική» συμμετείχε σε μπλόκα που γίνονταν σε διάφορες αθηναϊκές συνοικίες καθώς και στις συλλήψεις, τα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις των μελών των αντιστασιακών οργανώσεων. Η «Ειδική» συνέλαβε τη Λέλα και τον Νίκο Καραγιάννη στις 23 Οκτωβρίου του 1941 και τους παρέδωσε στους Ιταλούς. Τους κατέδωσαν ένας ‘Έλληνας δάσκαλος που «έσπασε» στην ανάκριση κι ένας Άγγλος λοχίας που είχε αλλάξει στρατόπεδο. Ο Νίκος αθωώθηκε και βγήκε τον Δεκέμβριο. Η Λέλα έμεινε στη φυλακή για επτά μήνες.
Και μετά την απελευθέρωσή της η Καραγιάννη συνέχισε τη δράση της. Για προστασία της οικογένειάς της χρησιμοποιούσε ψευδώνυμο: «Ελένη Μπούμπουλη». Συνεργάστηκε με τη βρετανική ειδική μυστική παραστρατιωτική υπηρεσία, το S.O.E., που είχε κύριο ρόλο στην κατασκοπεία, την αναγνώριση εχθρικών θέσεων, τις καταδρομές και τις δολιοφθορές. Γι’ αυτό η Καραγιάννη δημιούργησε δίκτυο κατασκοπείας για να συγκεντρώνει πληροφορίες για τις κινήσεις των γερμανικών δυνάμεων κατοχής. Η οργάνωση, που λειτουργούσε συνωμοτικά με μικρές «στεγανές» ομάδες, κατάφερε να υποκλέψει ακόμα και τοπογραφικά αεροδρομίων ενώ ταυτόχρονα συγκέντρωνε πληροφορίες και για τους Έλληνες συνεργάτες των κατακτητών και τις διοχέτευε κι αυτές στο συμμαχικό στρατηγείο της Μέσης Ανατολής.
Το 1944 η Λέλα Καραγιάννη συνεργάστηκε και με το κατασκοπευτικό δίκτυο «Απόλλων». Εκεί δεν μπορούσε όμως να ελέγχει τους συνεργάτες της. Κι έτσι, το καλοκαίρι, προδόθηκε ξανά. Από Έλληνα καταδότη. Συνελήφθη μαζί με πέντε από τα παιδιά της. Μετά τα βασανιστήρια στην οδό Μέρλιν στο Κολωνάκι, τους μετέφεραν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι.
Στις 8 Σεπτέμβρη 1944, λίγες εβδομάδες πριν την Απελευθέρωση, η Λέλα Καραγιάννη εκτελέστηκε στο Άλσος Χαϊδαρίου, μαζί με άλλους 70 αγωνιστές της Αντίστασης, στην πλειοψηφία τους συνεργάτες του S.O.E. Ανάμεσα τους εκτελέστηκε κι ο καταδότης.