Δευτέρα, 06 Ιανουαρίου 2025 20:14

Το πνεύμα, ο στοχασμός και η καθημερινότητα

Το πνεύμα, ο στοχασμός και η καθημερινότητα

Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Πολλές είναι οι φορές όπου διαισθάνεται κανείς την οργή, αυτό το δυσάρεστο συναίσθημα που βγαίνει από την ψυχή των λεγόμενων αναξιοπαθούντων, όλων αυτών που μάτωσαν στην ζωή τους και αποκαλούνται έτσι για πολλούς και διάφορους λόγους.
Είναι πολλοί από αυτούς που ανέχονται μια οδυνηρή κατάσταση και ελπίζουν σε κάτι άλλο αλλά που για την μάζα έχουν αρνητικό πρόσημο.
Σε τούτο τον κόσμο ό καθένας αποκαλεί τον άλλο όπως τον εξυπηρετεί.
Στην προσπάθεια αποδόμησης των προσωπικών αγώνων του καθενός και της καθεμιάς, έχουν θέση τόσο η αψεγάδιαστη εκ του ασφαλούς κριτική, όσο και η παραληρηματική κατηγοριοποίηση των ανθρώπων, όταν μάλιστα πέραν των άλλων βαθυστόχαστων συνειρμών, έχουν να πουν ωμά και σταράτα για να διαδραματιζόμενα σε αυτό που αποκαλείται καθημερινή ζωή.
Εν κατακλείδι, όταν ένας συγγραφέας δεν περιορίζεται στο φανταστικό του μυθιστόρημα, ένας ποιητής στο μέτρο του ποιήματός του ή ένας στοχαστής στην ακρίβεια των συλλογισμών του, παρά παρεμβαίνει στα εκτυλισσόμενα γεγονότα, ωθώντας κάποιους να τον/την απομυθοποιήσουν.
Κατεβαίνει δηλαδή κάποιος από την φιλοσοφική ή ποιητική εποπτεία και αντί να τον επιδοκιμάσουν πως είναι και αυτός ενεργός πολίτης, τον κατακεραυνώνουν και τον απομυθοποιούν.
Αξίζει λοιπόν κανείς να μεταναστεύει ή να αλλάζει σκεπτικό πεδίο, ερχόμενος σε επαφή με την μάζα που σκέπτεται με καθορισμένο τρόπο; Σαφώς. Ανεξάρτητα τι μπορεί να σκέπτεται ο καθένας για πράγματα που δεν μπορεί να προσεγγίσει λόγω πολλών και διάφορων λόγων, αξίζει να διαπραγματεύεται κανείς το γίγνεσθαι και το ενεργείν μέσα από το λέγειν και το θεωρείν, μιας και έτσι αποσπά την δικαίωση πρώτα απ΄όλα από τον ίδιο του τον εαυτό.
Δεν πέφτει κάποιος από το συννεφάκι του, που λένε, αν με τον τρόπο αυτό υποδηλώνει πως είναι παρών στις εξελίξεις. Τουναντίον διαθέτει την δυνατότητα να επικοινωνεί με την χρονική ροή που εκτός από την σημαντικότητά της, αποτελεί και πηγή έμπνευσης για την περαίωση του ξεχωριστού οδοιπορικού του.
Αυτός που χάνει την επαφή του με μια μορφή πραγματικότητας, ενδέχεται να απωλέσει και την δυνατότητα πρόσβασης σε άλλους άγνωστους κόσμους, πέραν του γεγονότος της καινοφανούς υπεροψίας για όσα διαμείβονται σε τούτο τον κόσμο.
Έχει δηλαδή δικαίωμα παρέμβασης στην καθημερινότητα αυτός που σκέπτεται επί παντός σκεπτού ή ο βαθύς του λόγος δεν συνάδει με την θέση που ενδεχομένως λαμβάνει στα εκτυλισσόμενα γεγονότα;
Κατά την άποψή μου, επιβάλλεται να παρεμβαίνει ανάμεσα στα άλλα και για να αποδείξει πως ο εαυτός του που τόσο εύγλωττα περιγράφει στα έργα του, δεν αποτελεί εν τοις πράγμασι υποχείριο καμιάς αρχής και εξουσίας, που επιβάλλει τον τρόπο ζωής.
Δεν είναι μονοσήμαντη η πορεία του δημιουργού. Τουναντίον μέσα από τα πολιτεύματα εξελίχθηκαν διαχρονικά οι θεωρίες, όπως ο πολέμιος της Δημοκρατίας Πλάτων μεσουράνησε εν Δημοκρατία. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο η σκέψη προχωρά αλλά πλαισιώνεται και από τον τρόπο ζωής.
Ο διανοητής μπορεί να είναι πολυσύνθετος, απέριττος ή ελιτιστής. Ένας ποιητής μπορεί να γοητεύεται από τα οδοφράγματα, όπως και ένας σκεπτόμενος να σαγηνεύεται από δικτατορικά καθεστώτα. Σε κάθε περίπτωση η πραγματικότητα μας καλεί να παίξουμε τον ρόλο που μας αναλογεί και εκ του αποτελέσματος μπορεί να κριθεί ο καθένας και η καθεμιά.
Η μεγάλη σκέψη, λοιπόν, δεν αποκλείει την μικρή, ο εσωτερικός κόσμος δεν αποκλείει τον εξωτερικό. Οι μάχες που δίδονται για το ποιος θα επικρατήσει είναι εικονικές, οι νίκες και οι ήττες δεν καταμετρώνται σε αυτή την σύγκρουση παρά στα πεδία των καθημερινών μαχών.
Σε τελική ανάλυση, δεν ψάχνει κανείς μόνο τον στοχασμό για την διαφορετικότητα και το ξεχωριστό αλλά για την συνοδευτική δυνατότητα να διάγει έναν γόνιμο βίο όπου τίποτε δεν θα απουσιάζει από το οπτικό του πεδίο.
Εξάλλου από τις μεγάλες στιγμές της ιστορίας, προέκυψαν και οι μεγαλύτεροι στοχαστές, ποιητές και δοκιμιογράφοι. Οι στιγμές έκφρασης απλά διαφέρουν και το ταξίδι της ζωής μέσα τους. Η μάζες πάντα ανέμεναν να ασκήσουν την κριτική εκ του ασφαλούς της μη σκέψης. Αυτό όμως δεν σημαίνει καμιά ανωτερότητα για τον σκεπτόμενο παρά μια νότα αισιοδοξίας στο μελόδραμα της καθημερινότητας που δεν παύει όμως να αποτελεί βασικό στοιχείο της ζωής.
Γιατί ζωή χωρίς πνεύμα φαντάζει ως δώρο χωρίς περιτύλιγμα και πνεύμα χωρίς δράση ως άδειο θησαυροφυλάκιο.