Του Νικολάου Ε. Θεοδώρου*
Ξεκινάτε την περιήγησή σας από την πλατεία της Υπαπαντής στο όμορφο ιστορικό κέντρο της πόλης. Τα κιτρινισμένα, δεύτερης διαλογής μάρμαρα της προσφάτως ολοκληρωμένης ανάπλασης και το ανύπαρκτο πράσινο σας επιφυλάσσουν κυριολεκτικά θερμή υποδοχή υπό τον καυτό ήλιο. Συνεχίζετε τη βόλτα σας στην υπό ανάπλαση πλατεία 23ης Μαρτίου, όπου δεσπόζουν η ακαλαίσθητη πλακόστρωση και ο νέος, απαράδεκτος κυκλικός κόμβος που αντικατέστησε τον …εξαιρετικό προηγούμενο. Προτομές ηρώων του ’21 κοιτούν στο υπερπέραν ατάκτως ερριμμένοι, ενώ τα διπλοπαρκαρισμένα αυτοκίνητα σε μάταιη αναζήτηση στάθμευσης σας κάνουν διαρκώς παρέα.
Ακολουθείτε την οδό Αριστομένους με τα καφέ και τα καταστήματά της και βρίσκεσθε στην Κεντρική Πλατεία. Οι ιπτάμενοι δίσκοι του φωτισμού σε συνδυασμό με το σεληνιακό τοπίο χωρίς σκιά σας προσφέρουν μια πραγματικά …διαστημική εμπειρία, ενώ τα τσιμεντένια σιντριβάνια σας δροσίζουν ευχάριστα. Απολαμβάνετε τον καφέ σας σε ένα από τα υπέροχα μαγαζιά και συνεχίζετε ακάθεκτοι. Στρέφετε αναπόφευκτα το βλέμμα σας στο μεγαλύτερο εργοτάξιο, το υπό ανακαίνιση Διοικητήριο που θα ολοκληρωθεί με τεράστια υπέρβαση προϋπολογισμού και σε άγνωστο χρόνο. Μια πραγματικά αναπτυξιακή παρέμβαση στο κέντρο της πόλης, με χορηγία μάλιστα της Ευρωπαϊκής Ένωσης!
Δεν διαφεύγει όμως της προσοχής σας και η νέα, χωρίς όμως ίχνος πρασίνου και δίκτυο ομβρίων υδάτων «βιοκλιματική ανάπλαση» σε δρόμους γύρω από την κεντρική πλατεία, χρηματοδοτούμενη από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (sic!). Παραμένοντας παραδόξως ανθεκτικοί και υπομονετικοί οδεύετε τελικά μέσω του Πάρκου του ΟΣΕ προς το λιμάνι. Τα ρημαγμένα και ασυντήρητα τρένα προσδίδουν μια μυστηριακή αίσθηση στοιχειωμένου μέρους. Στο γραφικό λιμάνι της πόλης επικρατεί μια αξιοζήλευτη γαλήνη. Ούτε ίχνος εμπορικής δραστηριότητας. Μαθαίνετε από τους ντόπιους τη «σπάνια συγκίνηση» που νιώθουν όταν το πολύ 1-2 φορές το χρόνο προσεγγίζουν κρουαζιερόπλοια και ότι «σύντομα έρχονται και τα υδροπλάνα», παρ’ ότι εσείς δεν βλέπετε το παραμικρό. Ώρα όμως για το καθιερωμένο brunch σας στις καφετέριες της προκυμαίας.
Περνώντας τις …πρακτικότατες διαβάσεις με τους κυβόλιθους, έργο με χρηματοδότηση και πάλι του Ταμείου Ανάκαμψης (!), περιδιαβαίνετε την παραλιακή οδό Ναυαρίνου με υπέροχη θέα προς το βουνό. Σας ξενίζουν μεν λιγάκι οι κατακρεουργημένες στάσεις του αστικού λεωφορείου, η έλλειψη ουσιαστικής τουριστικής ανάπτυξης, τα αναξιοποίητα οικόπεδα μπροστά στη θάλασσα και η παράλληλη κυκλοφορία ποδηλάτων με πεζούς στο πεζοδρόμιο, αλλά αυτά είναι μικρές λεπτομέρειες.
Ξαφνικά όμως, το μάτι σας πέφτει σε μια μεγάλη λακκούβα. Ο δρόμος είναι αποκλεισμένος και συνεργεία προσπαθούν να αποκαταστήσουν τη βλάβη. Πλησιάζετε με αξιοθαύμαστη περιέργεια. Η διάθεσή σας παραμένει ακμαία αλλά η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας γρήγορα την αλλάζει. Είναι μια μεγάλη καθίζηση. Μια καθίζηση με βάθος και αιτία. Πάνω της ερίζουν οι διάφοροι ταγοί, πολιτικοί και υπηρεσιακοί. Η αποκατάσταση θα χρειαστεί χρόνο, αποφαίνονται οι…. ειδήμονες. Απομακρύνεστε γρήγορα και με εύλογο προβληματισμό.
Επιστρέφετε στο κέντρο της πόλης και αναζητείτε το τρένο για να μεταβείτε στο αεροδρόμιο. Στην είσοδο του κλειστού σιδηροδρομικού σταθμού βλέπετε πινακίδες καλλιτεχνικών συλλόγων. Ψάχνετε απεγνωσμένα την είσοδο στο χώρο. Μην αυταπατάσθε. Ο ευγενικός περαστικός σας προσγειώνει στην ωμή πραγματικότητα. Ο σταθμός είναι κλειστός πάνω από μια δεκαετία, τρένο δεν υπάρχει και το δίκτυο ρημάζει μπροστά στις διαθέσεις των επιτήδειων. Παίρνοντας ταξί για τον προορισμό σας ως μόνη εναλλακτική και έχοντας ιδρώσει από το περπάτημα χωρίς σκιά, μαθαίνετε ότι η Καλαμάτα ανήκει στις 100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις της Ευρώπης με ορίζοντα το 2030. «Δύο δις Ευρώ Έργα θα έρθουν στην πόλη» σας λέει με απίστευτη σιγουριά ο οδηγός του ταξί. Δυσπιστείτε εύλογα μετά όσα έχετε δει στη βόλτα σας αλλά σιωπάτε. Πλησιάζοντας στο αεροδρόμιο, ο οδηγός σας παρουσιάζει και το μεγάλο έργο σε εξέλιξη: το δρόμο Καλαμάτα-Ριζόμυλος-Πύλος-Μεθώνη. «Σε 1-2 χρόνια θα είναι έτοιμο» σας λέει. «Μα δε βλέπω να γίνεται κάτι ουσιαστικό» αντιτείνετε. «Θα τα φτιάξουν όλα, είναι μεγάλες Εταιρείες αυτές» ακούτε ξανά με στόμφο. Στον περίβολο του αεροδρομίου δεσπόζουν οι τεράστιες καλαμιές και τα σκουπίδια, ενώ ο τριτοκοσμικός αεροσταθμός σας θυμίζει ένα μακρινό σας ταξίδι στο Μπαγκλαντές. «Και το αεροδρόμιο φτιάχνεται τώρα, του χρόνου θα είναι έτοιμο» πρόλαβε και σας ενημέρωσε έγκυρα (!) ο οδηγός πριν αποβιβαστείτε.
Περιμένοντας εναγωνίως να επιβιβαστείτε στο αεροπλάνο της επιστροφής, μια παράξενη εμμονή σας κατακλύζει: εκείνη η καθίζηση που είδατε στην παραλία της πόλης δε φεύγει από το μυαλό σας. Μια καθίζηση που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το τοπίο και τις δυνατότητες της πόλης που μόλις επισκεφθήκατε. Μια καθίζηση με συγκεκριμένα αίτια και αποτελέσματα. Αγανακτείτε. Είναι δυνατόν η πόλη αυτή να έχει τη συγκεκριμένη τύχη; Να την έχουν παρατήσει στη μοίρα της; Όμως, ταυτόχρονα θυμάστε και τα λόγια του ταξιτζή για τα «μεγαλεπήβολα» έργα που γίνονται και τον «πακτωλό» χρημάτων που έρχεται, πράγματα που εσείς ουδέποτε είδατε. Και τότε βεβαιώνεστε: μόλις φύγατε από την πόλη των ψευδαισθήσεων. Το αεροπλάνο σας σύντομα απογειώνεται και το καταπράσινο μεσσηνιακό τοπίο με τη θάλασσα και το βουνό σας αποχαιρετά. «Άραγε αξίζει να επιστέψω;» σκέπτεσθε χαμηλόφωνα. Όλα στη ζωή είναι ζήτημα ιδεολογίας, παραδέχεσθε. Έχετε ήδη πάρει την απόφασή σας.
*Ο Νίκος Θεοδώρου είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω και Διδάκτωρ Δημοσίου και Ευρωπαϊκού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ludwig-Maximilians του Μονάχου. Ιστοσελίδα: www.ntheodorou.gr
