Στον συνεχιζόμενο πόλεμο της Ουκρανίας, η Ευρώπη πληρώνει ακριβά την αμερικανική στρατηγική, χρηματοδοτώντας την άμυνα και την ανοικοδόμηση του Κιέβου, ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ ακυρώνει συναντήσεις (Βουδαπέστη με Βλ. Πούτιν) και σκληραίνει τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας. Η Ε.Ε. μετατρέπεται σε ακούσιο χορηγό, του πολέμου στην Ουκρανία, αναλαμβάνοντας υψηλό κόστος και ρίσκα. Αξίζει, όμως, να αναρωτηθούμε: πόσο υπαρκτή είναι η ρωσική απειλή και μήπως η ειρήνη και η συνεργασία με τη Μόσχα θα ήταν τελικά πιο επωφελής για τους Ευρωπαίους πολίτες; Η «χαμένη υπόθεση» της Ουκρανίας κατά Τραμπ, αποκαλύπτει όμως την ευρωπαϊκή αδυναμία να διεκδικήσει πραγματική αυτονομία.
Η Σύνοδος Κορυφής της 23ης Οκτωβρίου 2025 σηματοδότησε μια νέα εποχή για την ευρωπαϊκή άμυνα. Οι ηγέτες της Ε.Ε. ενέκριναν τον «Οδικό Χάρτη Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ετοιμότητας 2030», ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που καλύπτει απειλές από τη Ρωσία (υπαρκτές ή όχι), υβριδικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, ενεργειακή αστάθεια και κρίσεις στον ευρωπαϊκό Νότο. Το σχέδιο, με εισηγήτρια την Ύπατη Εκπρόσωπο ΚαγιάΚάλας, στοχεύει στη δημιουργία στρατηγικής αυτονομίας, σε πλήρη διαλειτουργικότητα με το ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, θα πρέπει να επαναξιολογηθεί η ποιότητα της ευρωατλαντική συμμαχίας. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντ. Τραμπμε τις επιλογές του στο ρωσο-ουκρανικό μετατρέπει την Ευρώπη σε οικονομικό χορηγό του πολέμου και στρατηγικά δεσμευμένο θεατή, υπονομεύοντας την αυτονομία της Ε.Ε. Και αναδεικνύοντας την αμερικανική χειραγώγηση.
Η νέα αρχιτεκτονική άμυνας της Ε.Ε. προβλέπει:
1. Ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Υπηρεσίας (EDA) και δημιουργία Ταμείου Καινοτομίας για την Άμυνα.
2. Δυνάμεις Ταχείας Αντίδρασης 5.000 ανδρών και κοινά ευρωπαϊκά αποθέματα πυρομαχικών, καυσίμων και ανταλλακτικών.
3. Flagshipprojects σε drones, διαστημική επιτήρηση, αντι-drone τεχνολογίες και αντιαεροπορική προστασία.
4. Συνδυασμένη προσέγγιση υβριδικών απειλών, με κυρώσεις, cyber-countermeasures και στρατηγική επικοινωνία (StratCom).
5. Η στρατηγική 360° καλύπτει πλέον όλες τις πτυχές της ασφάλειας: Στρατιωτική αποτροπή και διαλειτουργικότητα με ΝΑΤΟ. Ενεργειακή ασφάλεια, με διαφοροποίηση προμηθευτών, αποθέματα LNG και επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης.
Το συνολικό κόστος της στρατηγικής άμυνας της Ε.Ε. εκτιμάται σε περισσότερο από ένα τρισεκατομμύριο ευρώ μέχρι το 2035, επιβαρύνοντας τα ευρωπαϊκά κράτη και, κατά συνέπεια, τους πολίτες τους. Τα κονδύλια καλύπτουν τόσο τη βιομηχανική και τεχνολογική ενίσχυση όσο και την ενεργειακή και κοινωνική διαχείριση κρίσεων.
Ο αμερικανικός παράγοντας
Η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης δοκιμάζεται από τις απαιτήσεις των ΗΠΑ. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπαπαιτεί το 60% των ευρωπαϊκών δαπανών να κατευθύνεται σε αμερικανικές εταιρείες οπλικών συστημάτων, περιορίζοντας την τεχνολογική ανεξαρτησία της Ε.Ε. Παράλληλα, η άρνησή του να παραδώσει πυραύλους Tomahawk στην Ουκρανία αφήνει τη Δύση να επωμιστεί το βάρος υποστήριξης του Κιέβου και περιορίζει την ουκρανική αντεπίθεση, στέλνοντας στρατηγικό μήνυμα στη Μόσχα για περιορισμό της κλιμάκωσης.
Οι κινήσεις αυτές αναδεικνύουν τη διπλή πραγματικότητα της Ευρώπης: από τη μία, επιδιώκει αυτονομία και ενίσχυση της στρατηγικής της θέσης, ενώ από την άλλη, παραμένει δεσμευμένη σε οικονομικούς και τεχνολογικούς όρους προς την Ουάσιγκτον.
Συνέπειες για Ευρώπη και πολίτες
Η Ευρώπη στέκεται σήμερα μπροστά σε ένα ασυμβίβαστο δίλημμα: να επενδύσει στην στρατηγική αυτονομία της, αναλαμβάνοντας το υψηλό κόστος και την πολιτική ευθύνη, ή να παραμείνει υπό την σκιά της αμερικανικής επιρροής, περιορίζοντας τα περιθώρια δράσης της και αφήνοντας τη μοίρα της στα χέρια τρίτων. Η απόφαση του Οκτωβρίου των ηγετών της Ε.Ε. είναι σαφής: η Ε.Ε. επιχειρεί να ανακτήσει τον γεωπολιτικό της ρόλο, αλλά η επιτυχία θα μετρηθεί στην ικανότητα μετατροπής των πολιτικών διακηρύξεων σε δεσμευτικά έργα και σε λειτουργική δύναμη αποτροπής.
Ταυτόχρονα, η στρατιωτικοποίηση δεν έρχεται χωρίς κόστος. Το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ και τα δισεκατομμύρια σε R&D εγκυμονούν οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές παρενέργειες: υπερφορολόγηση, περικοπές, κοινωνικές αναταράξεις, αλλά και κλιμάκωση με τη Ρωσία. Χωρίς μια ώριμη βιομηχανική και τεχνολογική βάση, η αυτονομία μπορεί να μετατραπεί σε άσκηση εντυπώσεων.
Το στοίχημα είναι σαφές: η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει αν θα γίνει κυρίαρχος παίκτης ή απλώς ένας πανάκριβος θεατής της δικής της ασφάλειας , με τον πρόσθετο κίνδυνο ότι οι πολίτες, επωμιζόμενοι το βάρος, θα δουν την ποιότητα ζωής τους να υποβαθμίζεται, να ζουν σε καθεστώς χρόνιας ανασφάλειας και να αντιμετωπίζουν κοινωνικές ρωγμές που μπορεί να αποσταθεροποιήσουν δημοκρατίες και κοινωνικά συμβόλαια.
Το 306 Εργοστάσιο Βάσης Τηλεπικοινωνιών ανοίγει το δρόμο για τα ελληνικά drones
Η Ελλάδα προχωρά σε στρατηγική αναβάθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων, επενδύοντας στην εγχώρια τεχνολογία και την αμυντική καινοτομία. Το 306 Εργοστάσιο Βάσης Τηλεπικοινωνιών (306 ΕΒΤ), στις Αχαρνές, αναδεικνύεται σε κεντρικό πυλώνα παραγωγής και ανάπτυξης μη επανδρωμένων αεροχημάτων (drones), αλλά και στην εξέλιξη λογισμικού υψηλής τεχνολογίας. Η ενίσχυση της ελληνικής αμυντικής αυτοδυναμίας, η ταχεία μετάβαση των Ενόπλων Δυνάμεων στη νέα εποχή και η ανάπτυξη κινητών μονάδων drones κοντά στα πεδία επιχειρήσεων αποτελούν στρατηγικό στοίχημα για τη χώρα, εν μέσω αυξημένων περιφερειακών απειλών.
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, συνοδευόμενος από τον Αρχηγό ΓΕΣ, Αντιστράτηγο Γεώργιο Κωστίδη, επισκέφθηκε το 306 ΕΒΤ. Κατά την επίσκεψη, ενημερώθηκε από τον Διοικητή της ΑΣΔΥΣ, Υποστράτηγο Αντώνιο Θεοδοσιάδη, για τις νέες δυνατότητες του εργοστασίου και τη διασύνδεσή του με τη Διεύθυνση Καινοτομίας, το ΚΕΤΑΚ και το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ).
Στο επίκεντρο των ανακοινώσεων βρέθηκε η παραγωγή drones κατηγορίας Ι και FPV, αλλά και μεγαλύτερων drones υψηλών δυνατοτήτων. Ο Υπουργός Ν. Δένδιας τόνισε ότι το 306 ΕΒΤ διαθέτει πλέον δύο πρωτότυπους φορητούς σταθμούς παραγωγής drones, οι οποίοι θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη, επιτρέποντας την παραγωγή FPV drones επί του πεδίου. «Έχουμε τη δυνατότητα παραγωγής άνω των 1.000 drones τον χρόνο σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα», δήλωσε ο κ. Δένδιας, υπογραμμίζοντας ότι το εργοστάσιο δεν περιορίζεται στην κατασκευή, αλλά περιλαμβάνει και ανάπτυξη λογισμικού, προσομοιωτών πτήσης και συντήρησης.
Η αναβάθμιση του 306 ΕΒΤ περιλαμβάνει πλέον παραγωγή τετρακόπτερων και drones σταθερής πτέρυγας για αποστολές επιτήρησης, παρατήρησης, άφεσης φορτίου και «καμικάζι», καθώς και δύο κινητές μονάδες κοντά στα πεδία επιχειρήσεων. Σημαντική είναι και η συνεισφορά του στην αναβάθμιση του τεθωρακισμένου Μ1117, με ηλεκτροοπτικό αισθητήρα και ενσωματωμένο drone για αναγνώριση και επιτήρηση.
