Παρασκευή, 31 Οκτωβρίου 2025 20:03

Η αναγωγή στο εφικτό και η απομάκρυνση από το ποιητικό 

Γράφτηκε από

Η αναγωγή στο εφικτό και η απομάκρυνση από το ποιητικό

 

Του Φίλιππου Ζάχαρη

Ψυχή τε και σώματι για μια ιστορία που έμελλε να γραφεί με τα πιο μελανά χρώματα, από τότε που οι άνθρωποι αποφάσισαν να πορευθούν αντάμα με την απλόχερη προσφορά πνευματικής πενίας, από τότε που η σκέψη έπαψε να απασχολεί και η μέριμνα για το συνετό και λογικό κατέκλυσε το γνωστικό σύμπαν, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό την αμέριμνη και ανυπότακτη περιφορά της περισυλλογής που κατάντησε να σέρνεται ως ανεπιθύμητος επισκέπτης στις κοσμικές συγκεντρώσεις και τα μαζώματα, των τόσο φτωχών σε κριτική σκέψη και προβολή ενστάσεων για μια υποτιθέμενα καλύτερη ζωή.

Αν συνέβαινε αυτό, αν δηλαδή είχε κάποια αξία ο διάλογος, δεν θα οριοθετούνταν οι σκέψεις και οι φευγαλέες εικόνες που όπως ξεπροβάλλουν, αναδεικνύουν την γύμνια των όποιων κοσμοθεωριών. Σήμερα δεν πιστεύει ο κόσμος σε κάποια βελτίωση γιατί αυτός είναι που άνοιξε τις πύλες του ετερόνομου προβληματισμού και αρχών, εκεί που η αυτονομία δεν έχει θέση ούτε στην αντίληψη ούτε στην συναίσθηση, υπό την έννοια ότι πάντα πρέπει να γίνεται κάτι αναγόμενο σε κάποια ανώτερη δύναμη, ανθρωπομορφική ή θεϊκή.

Δεν μπορεί σήμερα καμία αντίθεση να διαρκέσει στην υφιστάμενη κοινωνία για τον απλούστατο λόγο ότι τα όρια έχουν τεθεί με αναγωγή στον προσωποποιημένο χαρακτήρα του κράτους και στο άγνωστο της θεολογίας, για να πάψουν μια και καλή οι υπόλοιπες αναζητήσεις που δεν είναι εκ προοιμίου απορριπτικές, παρά απλώς άλλες.

Η αντίθεση δεν σημαίνει πάντα εναντίωση παρά διαλογικότητα και περιστολή του απόλυτου. Οι σταθερές διαφωνίες δεν σημαίνουν κάποιου είδους αναπόφευκτου προβολικού ατομικού Εγώ, περισσότερο αυτό είναι που υπαναχωρεί με την συζήτηση και την ένταση που την συνοδεύει, χωρίς λόγο και σκοπό και αυτή.

Θέλω να πω  ότι σε κάθε περίπτωση αυτό που αναδύεται από τα επιχειρήματα δεν είναι κάτι που πρέπει μεμονωμένα να διασωθεί προκειμένου να εξαχθεί κάποιο συμπέρασμα, πολλώ δε μάλλον να επικρατήσει κάποιου είδους θεσφατικής αργκό στο όνομα του καλύτερου επιχειρήματος που αφοπλίζει τάχα τον συνομιλητή. Σε τελική ανάλυση, όλα αυτό δεν γίνεται για να υπάρξει νικητής καθώς οι ήττες και οι νίκες δεν βοήθησαν ποτέ τις μάζες, πόσο μάλλον τον εξανθρωπισμό.

Επί πολλά συναπτά έτη λοιπόν, ολάκερες μάχες για την επιβολή και την εξουδετέρωση αλλήλων, και μάλιστα από ανθρώπους που το αγαπάτε αλλήλους το έχουν εικόνισμα στα λημέρια τους. Δόθηκε λοιπόν μια απίστευτη μάχη για τόσα πολλά χρόνια και το αποτέλεσμα ήταν να μεταλλαχθεί η ετερονομία σε προσωποπαγή λατρεία του ενός και μοναδικού, του απόλυτου και αλάνθαστου, του ενός και μοναδικού αρχής γενομένης από την συσσώρευση πλούτου, που εξακολουθεί να συναρπάσει μιας και η ετερονομία δεν κατέληξε ποτέ σε αυτονομία. 

Στο σήμερα πια που κάθε τι που λέγεται, αναιρείται, την εποχή όπου κάθε σκέψη δεν βαίνει προς το μακρινό και ασύλληπτο υπό την καταλυτική σκέπη της ευκολίας που έγινε κανόνας στα τεχνολογικά μέσα, που τον άνθρωπο και τις σκέψεις του ξεχωριστά τον φιλοτεχνεί η τεχνητή νοημοσύνη που από επιστημονικό εργαλείο έχει γίνει αντικείμενο ψυχαγωγίας, απόδειξη ότι εκείνη κατευθύνει τον άνθρωπο και όχι εκείνος αυτήν, σε τούτο τον κόσμο καλούμαστε να διατρανώσουμε το εγώ μας και να εκθέσουμε την θέση μας στο γίγνεσθαι.

Τρόπον τινά, αφήσαμε πίσω τους τους κόπους και τις σκέψεις, βυθίσαμε στην λησμονιά το απύθμενο για τον φόβο του βάθους και την επικινδυνότητα της πόρευσης, και αφεθήκαμε στην γοητεία της κατοχής και των επιτευγμάτων που θαυμάζουμε εκ του μακρόθεν μην επιχειρώντας έστω και την ύστατη προσπάθεια συναρμογής με το ‘Ολον που μας περιβάλλει εντός εκτός εαυτού.

Αφήσαμε δηλαδή στην άκρη τον Λόγο ακόμη και του ίδιου του Θεού που μάγευε κάποτε τις μάζες, ή την Ενέργεια της σκέψης που έρεε αφειδώς, ακόμα και την παρέκκλιση από τους κανόνες που διαμόρφωνε τις ουτοπίες.

Τα αφήσαμε όλα για τον έναν και μοναδικό, μονοδιάστατο άνθρωπο, την αλάνθαστη περιφορά του κύκλου της μικρομάθειας χάριν μια και μόνης ευδαιμονίας, του προσκυνήματος και της της γοητείας του εφικτού. Οι διάλογοι που αξιώνουν -  όχι απαραίτητα συμφωνούντες - μπήκαν και αυτοί  στο χρονοντούλαπο, λες και δεν είμαστε πολλά παρά ένα, το ένα και μοναδικό προϊόν κατανάλωσης και περιδιάβασης. Στο τέλος δεν μένουν καν οι σκέψεις και τα αποσπάσματά τους, η ευθύτητα και η αξία της διαφωνίας.

Απομένουν μόνο κάποια ίχνη αλλοτινών περιπάτων ανάμεσα σε περιφερόμενες σκιές του τότε και κακόγουστα φραστικά εμβλήματα  του σήμερα. Γιατί κανείς πια δεν υπάρχει  που να κρύβει τον ήλιο στον Διογένη αλλά ούτε και κάποιος που να του μοιάζει.        

 

zachfil64@gmail.com