Η ελληνική μυθολογία είναι τόσο ζωντανή και θελκτική επειδή είναι ανθρώπινη και δίνει εξηγήσεις για πολλά. Στη μυθολογία, εκτός των άλλων, γίνεται ένα ανακάτεμα των θεών και των ανθρώπων, τόσο που όλα μπορεί να είναι απόκοσμα αλλά να φαίνονται λογικά και πιστευτά. Ακόμα και οι μεταμορφώσεις και οι «ατασθαλίες» του Δία. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Δίας σε μια περιοδεία του στον κόσμο των θνητών, είδε τη νύμφη Αίγινα και αμέσως την ερωτεύτηκε. Η Αίγινα ήταν μια από τις είκοσι κόρες του ποταμού Ασωπού και της Μετώπης, που ήταν κόρη του ποταμού Λάδωνα. Μία από τις αδελφές της ήταν και η Σαλαμίνα.
Ο θαμπωμένος από την ομορφιά της Δίας, προχώρησε στην απαγωγή της Αίγινας. Τη μετέφερε στο νησί του Σαρωνικού, Οινόη ή Οινώνη. Ο πατέρας της, ο Ασωπός, ψάχνοντας να τη βρει, πέρασε και από την Κόρινθο. Εκεί συνάντησε τον βασιλιά της Εφύρας, τον Σίσυφο που από τον Ακροκόρινθο είχε δει τη σκηνή της απαγωγής καθώς και το πέρασμά τους από την Εφύρα. Δεν ήθελε όμως να μιλήσει, αφού δράστης ήταν ο πατέρας των θεών, ο Δίας. Όταν ο Ασωπός του έταξε μια πηγή νερού στον Ακροκόρινθο, αν του έλεγε ότι ήξερε για την κόρη του, ο Σίσυφος ενέδωσε λύνοντας ταυτόχρονα το πρόβλημα της λειψυδρίας που ταλαιπωρούσε το βασίλειό του. Ο Ασωπός έφτασε στο νησί που είχαν καταφύγει ο Δίας και η Αίγινα αλλά μόλις τον είδε ο Δίας, του έριξε κεραυνό και τον έστειλε πίσω στον τόπο του. Έτσι γεννήθηκε ο Αιακός, που έγινε βασιλιάς του νησιού, που προς τιμήν της μητέρας του ονομάστηκε Αίγινα. Ποταμός Ασωπός υπάρχει και σήμερα στην Αίγινα αλλά ονομάζεται το "Ρέμα της Σκοτεινής".
Μεγαλώνοντας ο Αιακός, κάποια μέρα παρατήρησε πάνω στον κορμό ενός δένδρου να περιδιαβαίνουν αμέτρητα μυρμήγκια. Τότε παρακάλεσε τον πατέρα του, τον Δία, να στείλει το νησί τόσους ανθρώπους, όσα ήταν και τα μυρμήγκια. Ο Δίας, θέλοντας να κάνει το χατήρι του γιου του, μεταμόρφωσε τα μυρμήγκια σε ανθρώπους. Αυτοί, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν οι Μυρμιδόνες. Υπάρχει ακόμα μια παραλλαγή του μύθου. Όπως αναφέρει ο ποιητής Οβίδιος, στο έργο του «Μεταμορφώσεις», η Ήρα έμαθε τα καμώματα του Δία με την Αίγινα και για να τους εκδικηθεί έστειλε στο νησί έναν δράκο ή έριξε μεγάλο λοιμό που εξόντωσε όλους τους κατοίκους του. Για να επανορθώσει το κακό, ο Δίας μεταμόρφωσε τα μυρμήγκια σε ανθρώπους και έτσι το νησί ξανακατοικήθηκε.
Ο Αιακός έγινε ο πρώτος βασιλιάς της Αίγινας. Παντρεύτηκε την Ενδηίδα από τα Μέγαρα και έγινε ο γενάρχης των Αιακιδών. Με την Ενδηίδα έκαναν δυο γιους. Τον Πηλέα και τον Τελαμώνα. Ο Αιακός όμως πήρε και δεύτερη γυναίκα, τη Νηρηίδα Ψαμάθη. Με αυτήν απέκτησε τον Φώκο. Αυτός, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν πιο δυνατός και γρήγορος από τα ετεροθαλή αδέλφια του. Μια μέρα στη δισκοβολία, ο Τελαμώνας σκότωσε άθελά του τον Φώκο. Όλοι πίστεψαν ότι τον σκότωσε εσκεμμένα. Παρά την ειλικρινή απολογία του ο Τελαμώνας οι Αιγινίτες δεν τον πίστεψαν. Ο Αιακός που αγαπούσε πολύ τα παιδιά του, για να κατευνάσει τα πάθη και τις έριδες, αναγκάστηκε να εξορίσει τον Τελαμώνα στη Σαλαμίνα και τον Πηλέα στη Φθία. Ο Τελαμώνας έγινε βασιλιάς στη Σαλαμίνα ενώ τον Πηλέα ακολούθησαν πολλοί Μυρμιδόνες και ίδρυσαν μαζί του το κράτος των Μυρμηδόνων.
Η στάση του Αιακού, που εξόρισε τα παιδιά του για να αποδώσει δικαιοσύνη, τον ανέβασε πολύ στα μάτια όλων. Έγινε γνωστός παντού και τον σέβονταν όλοι οι Έλληνες. Όταν υπήρχε ξηρασία στη Ελλάδα, λόγω της θεϊκής τιμωρίας για τον φόνο του Στύμφαλου από τον Πέλοπα, το Μαντείο των Δελφών χρησμοδότησε ότι για να βρέξει θα έπρεπε ο Αιακός να προσευχηθεί στους θεούς. Πράγματι, πριν ο Αιακός τελειώσει την παράκλησή του, η βροχή ανακούφισε τους διψασμένους τόπους. Ήταν ο ευσεβέστερος και δικαιότερος των ανθρώπων και όταν πέθανε και κατέβηκε στον Κάτω Κόσμο, τον υποδέχτηκαν ο Άδης και η Περσεφόνη και τον όρισαν κριτή και κλειδούχο του Άδη μαζί με άλλους δυο γιους του Δία, τον Ραδάμανθη και τον Μίνωα.
Οι μύθοι για τον Αιακό συνεχίζονται και αναφέρουν ότι ήταν ο θνητός που βοήθησε τον Ποσειδώνα και τον Απόλλωνα να χτίσουν τα τείχη της Τροίας. Τότε ο Δίας είχε τιμωρήσει τον Απόλλωνα και τον Ποσειδώνα επειδή είχαν συνωμοτήσει εναντίον του. Η τιμωρία ήταν να υπηρετήσουν τον Λαομέδοντα, τον βασιλιά της Τροίας. Αυτός τους έβαλε να χτίσουν τα τείχη της πόλης του. Οι δυο θεοί είχαν πάρει μαζί τους και τον Αιακό. Ετσι τα τείχη της Τροίας δεν ήταν μόνο έργο θεών αλλά και ενός θνητού. Γι’ αυτό δεν ήταν απόρθητα στο τμήμα που είχε χτίσει ο Αιακός. Τότε ο Απόλλωνας προφήτεψε ότι η Τροία θα κατακτηθεί περισσότερες από μία φορές και ανάμεσα στους κατακτητές θα βρίσκονται και Αιακίδες. Πράγματι στην κατάκτηση της Τροίας από τους Αχαιούς, ήταν παρών και ο Νεοπτόλεμος, γιος του Αχιλλέα και δισέγγονος του Αιακού.
Ακόμα θρυλείται ότι ο Αιακός ανακάλυψε το ασήμι και έκοψε στην Αίγινα το πρώτο νόμισμα. Οι Αιγινήτες αναγνωρίζοντας τη συνετή διοίκησή του, προς τιμήν του, έχτισαν το ιερό «Αιάκειον» και καθιέρωσαν γιορτές στην Αίγινα, τα «Αιάκεια». Εγγόνια του Αιακού ήταν δυο κεντρικοί ήρωες του Τρωικού Πολέμου, ο Αχιλλέας από τον γιο του Πηλέα και ο Αίαντας από τον Τελαμώνα. Οι απόγονοι του Φώκου εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Παρνασσού και από τότε η περιοχή ονομάστηκε Φωκίδα.
(Στη φωτογραφία: Αττικός μελανόμορφος αμφορέας, 18,3 εκατ. Σκηνή πάλης, πιθανότατα μεταξύ του Πηλέα, γιου του βασιλιά της Αίγινας, Αιακού και της Αταλάντης. 500 π.Χ. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.
(Τα «Άθλα επί Πελία», ήταν από τους πρώτους πανελλήνιους αγώνες. Σε αυτούς τους επιτάφιους αγώνες υπέρ του Πελία, ο Πηλέας νικήθηκε στην πάλη από την Αταλάντη που ήταν δεινή κυνηγός και συνοδοιπόρος του στην Αργοναυτική εκστρατεία).
