Με την πανδημία του κορονοϊού οι κλοπές και οι απόπειρες έχουν αυξηθεί. Σπίτια στα χωριά που δεν κατοικούνται μόνιμα, λεηλατούνται. Ζώα και προϊόντα κάνουν... φτερά. Και αν αυτό μπορεί να θεωρηθεί “φυσιολογικό” λόγω της ανέχειας και της πείνας, υπάρχουν και πράξεις παραβατικότητας που δεν έχουν άμεση λογική εξήγηση. Οπως αυτή το Μεγάλο Σάββατο στη Βαλύρα, σε περιοχή Ρομά, όπου αστυνομικοί ξυλοκοπήθηκαν την ώρα που έκαναν τη δουλειά τους, όταν πήγαν να εφαρμόσουν το νόμο. Καταστάσεις αδιανόητες, που προκαλούν και μεγαλώνουν ακόμα περισσότερο το αίσθημα ανασφάλειας των ανθρώπων στα χωριά.
Το θέμα των Ρομά δεν είναι μόνο κατασταλτικό, αστυνομικό. Είναι ζήτημα σύνθετο που πρέπει να ευαισθητοποιήσει και να προβληματίσει την Πολιτεία. Και να αναζητήσει λύσεις που θα βελτιώσουν την κατάσταση, θα μειώσουν την παραβατικότητα και θα δώσουν κίνητρα στους Ρομά για να αλλάξουν νοοτροπία και ζωή.
Η Πολιτεία οφείλει να δει το θέμα των Ρομά από την αρχή. Να δει ότι οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν μέχρι τώρα απέτυχαν. Και στην πρόληψη και στην καταστολή, στην κοινωνική ενσωμάτωση, στις σταθερές που έχουν οι Ρομά για τη ζωή, για την παρουσία τους στην κοινωνία: από την προσπάθεια τα παιδιά τους να πάνε σχολείο, τις επιδοματικές πρακτικές ή τα δανεικά κι αγύριστα για την εξασφάλιση στέγης, έως την ασυδοσία στην κυκλοφορία τους στους δρόμους, όπου ανά πάσα στιγμή είναι επικίνδυνοι να προκαλέσουν ατύχημα και να σκορπίσουν τον πόνο.
Η Πολιτεία οφείλει να αλλάξει πολιτικές και να πάρει γενναίες αποφάσεις. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να εγγράφονται κάθε χρόνο εκατοντάδες παιδιά Ρομά στα σχολεία, και μόλις οι οικογένειες πάρουν την επιδότηση να μη συνεχίζουν ούτε τα μισά. Η Πολιτεία δεν πρέπει να κλείνει τα μάτια σε τέτοιες καταστάσεις. Οφείλει να αντιδρά, να τιμωρεί και να επιβραβεύει.
Και το πιο σημαντικό, η Πολιτεία οφείλει να αντιμετωπίζει τους Ρομά ως ισότιμους πολίτες, που έχουν ίδια δικαιώματα και ίδιες υποχρεώσεις. Οφείλει να τους δώσει να καταλάβουν ότι, όπως δικαιούνται τα επιδόματα που παίρνουν, έτσι είναι υποχρεωμένοι να τηρούν τους νόμους. Και όταν τους παραβαίνουν, θα εφίστανται τις συνέπειες, όπως όλοι οι άλλοι πολίτες.