Του Γιώργου Παναγόπουλου

Ο «ξαφνικός οικονομικός θάνατος» φαίνεται ότι αποφεύχθηκε με την ψήφιση του νέου μνημονίου από τη Βουλή, αλλά η οικονομική χρεοκοπία -προσωπική και συνολική- παραμένει στην ημερήσια διάταξη. Οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι και όλο το επόμενο διάστημα τα πάντα θα παίζονται στο όριο, με τον κίνδυνο του «ατυχήματος» να παραμονεύει κάθε στιγμή. Τα πράγματα ποτέ δεν ήταν πιο σύνθετα, γι' αυτό και οι μικροπολιτικές και μικροκομματικές απλουστεύσεις κάθε πλευράς δεν οδηγούν σε ασφαλή συμπεράσματα. Το μνημόνιο δεν αποτελεί τη λύση του οικονομικού προβλήματος της χώρας, ούτε όμως και την πραγματική συμφορά. Με το μνημόνιο απλώς εξαγοράζεται -πολύ ακριβά- χρόνος για να επιδιωχθεί η επανεκκίνηση της οικονομίας. Η οικονομία όμως δεν πρόκειται να ξαναπάρει μπροστά αν δεν επιδιορθωθούν σημαντικές βλάβες, ούτε πρόκειται να τσουλήσει αν δεν αφαιρεθεί το περιττό βάρος. Τίποτα, τέλος, δεν πρόκειται να προχωρήσει αν δεν αλλάξει το ευρύτερο περιβάλλον, σε διεθνές επίπεδο και ειδικότερα στην Ε.Ε. Η αποδυνάμωση πάντως των μονεταριστικών αντιλήψεων που επικρατούν στο «Διευθυντήριο» της Ε.Ε. δεν μπορεί να συμβεί άμεσα. Ούτε πρόκειται να ηττηθούν αυτές μέσα από την επιλογή του μοναχικού δρόμου της αποχώρησης: Είναι πλέον εμφανές, περισσότερο από κάθε φορά, ότι αυτό ακριβώς επιθυμούν ορισμένοι σ' εκείνα τα κλιμάκια.

Μέσα σ’ ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η αβεβαιότητα κι η ανασφάλεια, ενώ ταυτόχρονα πλήττεται βάναυσα το εισόδημα όλων -και κυρίως της μεσαίας τάξης-, είναι απολύτως λογικό να επικρατεί σύγχυση, οργή και συνολική απαξία, που συνταράσσει το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα. Οταν ο άλλος βλέπει να μειώνονται δραματικά τα εισοδήματά του και δεν μπορεί να πληρώσει ούτε τις απολύτως ανελαστικές υποχρεώσεις του, στρέφεται κατά πάντων. Οταν κάποιος χάνει τη δουλειά του, εύκολα σηκώνει την πέτρα. Οταν ο νέος βλέπει ότι δεν έχει προοπτική και δεν υπάρχει ο παράδεισος που του έταξαν σπουδάζοντας γιατρός, δικηγόρος και μηχανικός (ενώ σε πολλές περιπτώσεις καλείται να δουλέψει για χρήματα... δραματικά λιγότερα από αυτά που ξόδευε ως φοιτητής) με ευκολία οδηγείται σε ακραίες απόψεις και συμπεριφορές. Με δυο λόγια, η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο είναι εκρηκτική - και αυτό το γνωρίζουν πλέον όλοι, εντός κι εκτός της χώρας.

Το πολιτικό προσωπικό, όμως, στην πλειοψηφία του συνεχίζει να λειτουργεί με τον παλιό τρόπο. Εξακολουθεί να μην αναλαμβάνει τις ευθύνες που του αναλογούν και υπόσχεται ότι... υπάρχουν λεφτά και ανώδυνες λύσεις για όλους. Η πλειοψηφία του πολιτικού προσωπικού στέκεται ενοχικά απέναντι στις συντεχνίες και τα συμφέροντα που εξέθρεψε και δεν θέλει να δει την πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί, με αποτέλεσμα να μην μπορεί ν' ανοίξει καμιά βαλβίδα εκτόνωσης του εκρηκτικού μείγματος που έχει δημιουργηθεί. Από την άλλη πλευρά τα άκρα, που κερδίζουν συνεχώς έδαφος, επιδιώκουν την έκρηξη θεωρώντας ότι έτσι θα προκύψουν βιώσιμες λύσεις προς όφελος του λαού και της κοινωνίας... παρότι αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ και πουθενά στον κόσμο. Το αντίθετο μάλιστα: Ιστορικά, η επικράτηση των ακραίων αντιλήψεων, δεξιών και αριστερών, έφερε πραγματική δυστυχία και ανείπωτες τραγωδίες σε όλα τα επίπεδα.

Οι πολίτες αντιλαμβάνονται την αδυναμία του πολιτικού κόσμου στο σύνολό του να δώσει διέξοδο, ελπίδα και προοπτική για το αύριο, κι αυτό εκφράζεται με απόλυτο και καθαρό τρόπο σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Το παράδοξο -ενδεικτικό της σύγχυσης που επικρατεί- είναι ότι οι πολίτες, ενώ αντιλαμβάνονται και καταδικάζουν τους πολιτικούς που δημιούργησαν τη φούσκα της ελληνικής οικονομίας χρησιμοποιώντας δανεικά και σπαταλώντας πολύτιμους εθνικούς κι ευρωπαϊκούς πόρους, συνεχίζουν να έλκονται από όλους αυτούς που διακινούν εύκολες συνταγές για ανώδυνες λύσεις! Ολοι συμφωνούν από τη μια μεριά ότι χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της οικονομίας, αλλά από την άλλη κανένας δεν είναι διατεθειμένος να απολέσει ούτε το ελάχιστο από τα «δικαιώματα» που έχει «κατακτήσει». Προκειμένου μάλιστα να αποδειχτεί ότι... μόνο εμείς δε φταίμε, ευδοκιμούν απίθανες θεωρίες συνωμοσίας, που ξεκινούν από τα πετρέλαια και φτάνουν στην πώληση της Ακρόπολης - για να καταλήξουμε ότι τελικά μάλλον μας… ψεκάζουν! Η επιβράβευση των αρεστών και όχι των χρήσιμων πολιτικών, όμως, είναι η διαχρονική ευθύνη των πολιτών, κι αυτό δεν έχουμε πλέον δικαίωμα να το αποσιωπούμε, επικαλούμενοι διαρκώς δήθεν «πολιτική εξαπάτηση». Εδώ και χρόνια, πολλοί αντιλαμβάνονταν και περισσότεροι υποψιάζονταν ότι δεν μπορούσε να συνεχιστεί αυτό το πάρτι που είχε στηθεί - αλλά ταυτόχρονα όλοι έκλειναν τα μάτια για να μη χαλάσει τ' όνειρο.

Τα τελευταία δυο χρόνια έχουμε αποχωρήσεις - διασπάσεις σε  ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ και ΛΑΟΣ, κι αυτό μόνο τυχαίο δεν είναι. Η πολυδιάσπαση των κομμάτων οδηγεί σε αντίστοιχες εκλογικές συμπεριφορές των πολιτών, με αποτέλεσμα όλα να δείχνουν ότι στην επόμενη Βουλή θα βρεθούν τουλάχιστον 8 κόμματα. Η διαδικασία αυτή από πολλούς θεωρείται ως μια υγιής εκτόνωση του συστήματος, που θα οδηγήσει σε νέες ομογενοποιήσεις μέσα από κυβερνήσεις συνεργασίας. Η αντιμνημονιακή ρητορεία μπορεί να κυριαρχεί, αλλά ταυτόχρονα η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών  δεν θέλει να χαθεί η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Οι αντιφάσεις εμφανείς, οι αλήθειες μισές και η σύγκλιση των άκρων απολύτως ορατές - περισσότερο από ποτέ. Δεν ξέρουμε αν μπορούμε να προσθέτουμε μήλα με πορτοκάλια αθροίζοντας ευσεβείς πόθους αδιεξόδων... αλλά είμαστε βέβαιοι ότι μια νέα επιβράβευση όσων προσπαθούν με κραυγαλέο τρόπο να γίνουν αρεστοί θ' αποτελούσε αυτοκτονία.

Υ.Γ. Η ψήφιση του νέου μνημονίου είχε σημαντικές πολιτικές συνέπειες στη Μεσσηνία. Οι αποχωρήσεις Βουδούρη - Κουσελά από τους συνδυασμούς του ΠΑΣΟΚ, από τη μια μεριά, αλλά και η ηχηρή επανεμφάνιση Λαμπρόπουλου στο πλευρό του Σαμαρά από την άλλη, δημιουργούν νέα δεδομένα σε τοπικό επίπεδο. Δεδομένων των ανατροπών σε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ σε συνδυασμό με το ότι αρκετά κόμματα θα διεκδικήσουν έδρα στη Μεσσηνία, με το σύστημα 2-1-1-1 να είναι επικρατέστερο, αφενός οξύνεται ο ανταγωνισμός και αφετέρου βγαίνουν στην τοπική πολιτική σκηνή πολλά νέα πρόσωπα. Δεν ξέρουμε αν από τη μάχη της επόμενης περιόδου θα βγούμε σοφότεροι, αλλά το σίγουρο είναι ότι... δε θα πλήξουμε.

panagopg@gmail.com