Η τουριστική κίνηση το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος ήταν απολύτως ενδεικτική του τι θα ακολουθήσει φέτος το καλοκαίρι. Οι επισκέπτες ελάχιστοι και οι εισπράξεις ακόμα μικρότερες. Η εξέλιξη αυτή είναι βέβαια απολύτως αναμενόμενη. Η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει πλήξει το εισόδημα Ελλήνων και Ευρωπαίων πολιτών, με αποτέλεσμα είτε να αναβάλλονται οι διακοπές για το μέλλον είτε να περικόπτονται τόσο οι ημέρες όσο και τα ποσά που καταναλώνονται στις λιγότερες αυτές ημέρες διακοπών. Η οικονομική πραγματικότητα σε Ελλάδα και Ευρώπη δεν πρόκειται να μεταβληθεί άμεσα προς το καλύτερο. Aντίθετα, είναι πολλά τα καταστροφικά σενάρια. Δημιουργούνται έτσι νέες συνθήκες, που απαιτούν επαναπροσδιορισμό σε όλα τα επίπεδα.

Το πρώτο που χρειάζεται είναι να σταματήσουμε όλοι να θεωρούμε ότι τα πάντα γυρίζουν γύρω από τον εαυτό μας, το χωριό μας και τη χώρα μας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι το αν θα έχει τουρίστες η Καρδαμύλη για παράδειγμα ή ο Αγιος Ανδρέας, έχει σχέση με τη μείωση ή όχι των συντάξεων και των επιδομάτων στη Γερμανία, την Αυστρία και την Αγγλία. Το αν θα πλημμυρίσει ξανά φέτος η Κρήτη με Ρώσους και η Χαλκιδική με Ανατολικοευρωπαίους έχει σχέση με τις οικονομικές συνθήκες σε αυτές τις χώρες. Την ίδια στιγμή η αστάθεια στην Αίγυπτο και η φρικιαστική εικόνα σφαγής χριστιανού στην Τυνησία έχουν το δικό τους ρόλο για το πού θα καταλήξουν τελικά οι καλοκαιρινοί επισκέπτες της τελευταίας στιγμής.

Το δεύτερο, λοιπόν, είναι τι θα κάνουμε εμείς - ως επιχειρήσεις, ως πολίτες, ως χώρα- για να πάρουμε όσο το δυνατό μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα που έχει διαμορφωθεί. Το βασικότερο αναμφίβολα είναι η αποκατάσταση της εικόνας της χώρας μέσα από την επιβεβαίωση της παραμονής της στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τα καταστροφικά σενάρια για τη μετατροπή, μέσα στο καλοκαίρι, της χώρας σε τριτοκοσμική, με επιλογές λατινοαμερικάνικου τύπου, έχουν αξιοποιηθεί από λαϊκά -και όχι μόνο- ΜΜΕ στην Ευρώπη, πλήττοντας καίρια τον τουρισμό. Την ίδια στιγμή, απαιτείται μια άλλη επιχειρηματική προσέγγιση με προσφορές και παροχή υπηρεσιών που θα έχουν ως στόχο τον περιορισμό των απωλειών. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να εξεταστεί η δημιουργία πακέτων προσφορών που θα περιλάμβανε διαμονή σε ενοικιαζόμενα μαζί με ένα γεύμα σε ταβέρνα, στα όρια του κόστους, για να δουλέψουν και οι παράλληλες επιχειρήσεις, να διατηρηθεί ζωντανή η περιοχή και να σωθούν θέσεις εργασίας.

Σε επίπεδο κράτους, μόλις αποκτήσουμε μια κανονική κυβέρνηση, θα πρέπει να υπάρξει ένα καινούργιο πλάνο που θα πατά πάνω στην αποκατάσταση της σταθερότητας, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τις συνθήκες που έχουν πλέον δημιουργηθεί. Τα περιθώρια κρατικής παρέμβασης είναι περιορισμένα, γιατί δεν υπάρχει χρόνος και βέβαια το δημοσιονομικό πλαίσιο είναι ασφυκτικό. Κάθε ευρώ που χάνεται από τα έσοδα του τουρισμού είναι άλλο ένα καρφί στον αιμορραγούντα κρατικό προϋπολογισμό - και πρέπει να γίνει πλέον συνείδηση σε όλους ότι ο τελικός ο λογαριασμός μας αφορά όλους. Τα μέτρα δεν τα φέρνουν τα μνημόνια, αλλά η αδυναμία εκτέλεσης προϋπολογισμών που είναι ελλειμματικοί επειδή αφενός η οικονομία δεν παράγει και αφετέρου οι πόροι χάνονται στα μαύρα πηγάδια της διαφθοράς καρχαριών και πιράνχας. 

Στην περιοχή μας ειδικότερα απαιτείται επαναπροσδιορισμός πολλών πραγμάτων. Καταρχήν, πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι για τα επόμενα χρόνια ο κύριος τουριστικός αιμοδότης, οι επισκέπτες του Σαββατοκύριακου του αστικού κέντρου, θα προσφέρει από ελάχιστα ως καθόλου. Οποιο σενάριο και να επιλεγεί μετά τις εκλογές, η έξοδος από την οικονομική κρίση δεν θα πραγματοποιηθεί σύντομα και χωρίς σημαντικές απώλειες στο εισόδημα της μεσαίας τάξης, που ήταν ο καλός Ελληνας πελάτης. Η πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί έπρεπε να είχε κινητοποιήσει επαγγελματίες και φορείς του χώρου ώστε να είχε ήδη εκπονηθεί ένα εναλλακτικό σχέδιο. Αυτό, δυστυχώς, δεν έγινε, είτε γιατί κάποιοι πίστευαν στις διάφορες παραμυθίες ανώδυνων λύσεων που κυκλοφορούσαν, είτε γιατί οι περισσότεροι νόμιζαν ότι ζούσαν απλώς έναν εφιάλτη που θα εξαφανιζόταν όταν ξυπνούσαν. Ως αποτέλεσμα, έχει χαθεί η χρονιά για μια σειρά επιχειρήσεων στην περιοχή.

Το επόμενο διάστημα η επιβίωση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής μας περνά μέσα από την προσέγγιση νέων πελατών για την κατανάλωσή του. Δεν ξέρουμε αν αυτοί θα είναι Ρώσοι, Τούρκοι, Βραζιλιάνοι ή Κινέζοι, αλλά σίγουρα δεν θα είναι αυτοί που περιμέναμε να έρθουν με τον αυτοκινητόδρομο. Είναι πράγματι ειρωνικό, τη στιγμή που τελείωσε το αναπτυξιακό «όνειρο» της μεταπολίτευσης για την περιοχή μας, να τελειώνει μαζί του η Μεταπολίτευση, αλλά και η σπουδαιότητά του. Οι παλιοί μύθοι τελείωσαν και οι καινούργιοι θα καταρριφθούν γρηγορότερα απ' όσο όλοι φαντάζονται. Το θετικό είναι ότι σύντομα θα τελειώσουμε με τις ψευδαισθήσεις και θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα όπως είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι. Οποιος κάνει γρηγορότερα τα βήματα που απαιτούνται θα μπει με καλύτερες συνθήκες στη νέα εποχή. Η περιοχή μας έχει τη δυνατότητα - αρκεί να αλλάξουμε όλοι τρόπο σκέψης και δράσης.

Υ.Γ. Οταν κάποιοι κυνηγούσαν βουλευτές από τις εξέδρες των επισήμων εκσφενδονίζοντας ό,τι έβρισκαν μπροστά τους, κάποιοι χαίρονταν για το «λαό που επιτέλους αντιδρούσε»! Οταν κάποιοι άλλοι μπούκαραν σε αίθουσες και διέκοπταν πολιτικές εκδηλώσεις, ήταν «αγανακτισμένοι(;) πολίτες που δικαιούνταν να αντιδράσουν με αυτό τον τρόπο». Τώρα όλοι πέφτουν από τα σύννεφα και καταδικάζουν κατηγορηματικά τα χαστούκια εναντίον γυναικών βουλευτών μέσα σε τηλεοπτικά στούντιο. Υποκριτές; Οχι. Απλώς ανόητοι, που για μια ακόμα φορά δεν κατάλαβαν ότι η νομιμοποίηση της πολιτικής βίας τρέφει τελικά το φασισμό στην πιο ακραία και ολοκληρωτική του μορφή. Αυτός που χτες χαστούκιζε τον άλλο, σήμερα θα χαστουκίσει εμένα, αύριο εσένα. Υπάρχει ακόμα καιρός να συνειδητοποιήσουμε πού βρισκόμαστε και πού θα πάμε αν συνεχίσουμε να πορευόμαστε τυφλωμένοι από το φανατισμό των βεβαιοτήτων μας.

panagopg@gmail.com