Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν τραγικό για αυτό που ονομάζεται Αριστερά. Ο ΣΥΡΙΖΑ συρρικνώθηκε, το ΚΚΕ έμεινε περίπου στα ίδια και τα μικρότερα κόμματα δεν κατάφεραν να πιάσουν το εκλογικό όριο. Στις εκλογές του ΠΑΣΟΚ, η «αριστερή ατζέντα» παρότι εκφράστηκε από νέο πρόσωπο, δεν κατάφερε ουσιαστικά να αγγίξει το 20% και ηττήθηκε συντριπτικά στη συνέχεια. Στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ δεν ενθουσίασε η προοπτική δημιουργίας ενός σχήματος με τη συμμετοχή όλων των αριστερών δυνάμεων και πλειοψήφησε η άποψη για αυτονομία. Είναι φανερό ότι η Αριστερά έχει πάψει να «πουλάει» εκλογικά και να δίνει «πιστοποιητικά» ποιότητας και ανωτερότητας, όπως συνέβαινε από τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης και μέχρι και το 2019.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και όλα τα κωμικά που συμβαίνουν αυτή την περίοδο, παίζουν προφανώς τον ρόλο τους και συμβάλλουν στην απαξίωση. Έχουμε όμως την αίσθηση ότι με καθυστέρηση χρόνων επικρατεί και στην Ελλάδα η αντίληψη για την Αριστερά, που κυριαρχεί στην υπόλοιπη Ευρώπη, Δυτική και Ανατολική. Οι ενοχές για τις μετεμφυλιακές βαρβαρότητες της Δεξιάς και των διώξεων κατά τη δικτατορία, έχουν αναμφίβολα παίξει τον ρόλο τους και είχαν δημιουργήσει ένα πολιτικό πλαίσιο ενοχικής προστασίας και ανοχής, που δεν υπάρχει στην υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη. Στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπου οι πολίτες έζησαν τον «παράδεισο» του υπαρκτού σοσιαλισμού, τα πράγματα είναι δραματικά χειρότερα για την Αριστερά. Ενδεχομένως, λοιπόν, στην Ελλάδα να ζούμε τη χρεοκοπία αυτών των απόψεων και αντιλήψεων, ακολουθώντας με καθυστέρηση αυτό που συνέβη προ πολλών ετών στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία, που αποτελούσε το κοινωνικό ανάχωμα και το πολιτικό εργαλείο για δικαιότερη κατανομή του πλούτου, βρίσκεται σε καθοδική πορεία και, το σημαντικότερο, σε απόλυτη αμηχανία. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν μπορεί να κάνει αναδιανομή αν δεν εισπράττει φόρους -και με το παγκόσμιο σύστημα λειτουργίας του κεφαλαίου δεν υπάρχει δυνατότητα φορολογικής εθνικής στρατηγικής. Όσοι επιχείρησαν να αυξήσουν τον φόρο στο «μεγάλο κεφάλαιο», διαπίστωσαν πολύ σύντομα ότι έχασαν ακόμα και τα λίγα που έπαιρναν, αφού οι φορολογικοί παράδεισοι και τα άλλα εργαλεία «εξαφανίζουν» τα κέρδη και τη φορολογητέα ύλη.
Η Αριστερά και η Σοσιαλδημοκρατία βρίσκονται σε κρίση, γιατί δεν μπορούν να απαντήσουν πειστικά πώς θα καταφέρουν να ρυθμίσουν την αγορά, να εισπράξουν φόρους και να αναδιανείμουν τον πλούτο. Οι εύκολες θεωρίες στα καφενεία των social media και τα μεγάλα λόγια στα μπαλκόνια δεν πείθουν πλέον τους πολίτες, οι οποίοι αντιλαμβάνονται πώς λειτουργεί ο σύνθετος νέος κόσμος. Το να προσπαθήσεις να πουλήσεις αυταπάτες σε ανθρώπους με κριτική σκέψη δεν είναι εύκολο και σίγουρα δεν είναι αποδοτικό εκλογικά.
Οι νέες συνθήκες απαιτούν εντελώς διαφορετικές αναγνώσεις και οι μεγαλοστομίες και οι υπερβολές κάθε είδους είναι πεδία, όπου διαπρέπει ευκολότερα ο ακροδεξιός αντισυστημισμός. Η μετατόπιση του εκλογικού σώματος προς τα ακροδεξιά είναι εμφανής παντού. Σε όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα ακροδεξιά μορφώματα, πατώντας πάνω στα οικονομικά προβλήματα και επενδύοντας στη ρητορική μίσους κατά του ξένου και του διαφορετικού, καλπάζουν εκλογικά, προκαλώντας σε όσους έχουν αίσθηση ιστορίας τρόμο για το μέλλον.
Οι Έλληνες υπέστησαν την περασμένη δεκαετία ένα διπλό σοκ. Η ακλόνητη πεποίθηση ότι κάθε χρόνο θα υπάρχει βελτίωση, οικονομική και κοινωνική, όπως συνέβαινε όλα τα χρόνια της Μεταπολίτευσης, κατέρρευσε το 2010. Ακολούθησε η κατάρρευση της άλλης μεγάλης αριστερής χίμαιρας μέσα από τη συντριβή της αυταπάτης του «όχι» στο δημοψήφισμα. Η χώρα σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με τον ακροδεξιό αντισυστημισμό, ο οποίος προσελκύει περισσότερους από ό,τι ο παλιός αριστερός αντισυστημισμός.
Τα συστημικά κόμματα είναι αναγκασμένα να κινηθούν σε ένα δύσκολο τοπίο. Η παλιά εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία, που πάντα έφερνε οριακές αλλαγές και βελτιώσεις, δεν είναι πλέον δεδομένη. Τα πάντα θα κριθούν στις λεπτές ισορροπίες του Κέντρου και σε εκείνο το 40% του εκλογικού σώματος, που στάθηκε με σθένος απέναντι στις δυνάμεις του παραλογισμού την περίοδο των αυταπατών της περασμένης δεκαετίας. Αυτό το εκλογικό τμήμα πλειοψήφησε και στις πρόσφατες εκλογές του ΠΑΣΟΚ και η μάχη σε αυτό το πεδίο θα κρίνει την αναμέτρηση των επόμενων εκλογών, υπό την προϋπόθεση ότι οι δυνάμεις του ανορθολογισμού θα παραμείνουν πολυδιασπασμένες και, ως εκ τούτου, ακίνδυνες.
panagopg@gmail.com
