Τετάρτη, 18 Ιουλίου 2012 20:50

Γ. Καραμπατος: "Πολεοδομικός σχεδιασμός. Ευκαιρία η υποβάθμιση;"

Γράφτηκε από την
Γ. Καραμπατος: "Πολεοδομικός σχεδιασμός. Ευκαιρία η υποβάθμιση;"

Η σχετική με τον πολεοδομικό σχεδιασμό προβληματική είναι και πάλι επίκαιρη για την πόλη μας. Ο σχεδιασμός πρόκειται αναμφίβολα να καθορίσει την μελλοντική ανάπτυξή της, πράγμα που δεν αφορά μόνο τις αρμόδιες αρχές και τους δημότες, αλλά και τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες ολόκληρης της Μεσσηνίας, αφού η πόλη λειτουργεί ως οικονομικό και κοινωνικό «κέντρο», οι δραστηριότητες του οποίου επηρεάζουν την ευρύτερη περιοχή.

Σε παλαιότερη τοποθέτησή μας (2009) είχαμε θέσει το ακόλουθο ενδεδειγμένο κατά τη γνώμη μας πλαίσιο στρατηγικής, που θα εξασφαλίσει την ανάπτυξη και την χωρική οργάνωση της περιοχής, βασιζόμενο σε τρεις άξονες:

- Την ενίσχυση της ελκυστικότητας της περιοχής.

- Την αναζήτηση της ισορροπίας μεταξύ των μελετώμενων γεωγραφικών τομέων.

- Την ανάπτυξη της αλληλεγγύης μεταξύ των φορέων της περιοχής.

Είχαμε υποστηρίξει ότι ο δυναμισμός, η εξωστρέφεια, η επίμονη αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων μιας μεσσηνιακής πόλης (μικρής ή μεγάλης) είναι ο μόνος δρόμος, που παρέχει τις ευκαιρίες για να πρωταγωνιστήσει η ίδια και κατ’ επέκταση η Μεσσηνία στο νέο οικονομικό γίγνεσθαι. Είναι η προϋπόθεση για να εξασφαλίσει περισσότερες δυνατότητες ανάπτυξης και ευημερίας, σ’ όλους τους τομείς χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις και κυρίως με ισοκατανομή στους διάφορους τομείς και αποφυγή της μονοκαλλιέργειας σ’ έναν τομέα, π.χ. τουρισμός, ή στην καλλιέργεια ενός προϊόντος (π.χ. ελαιόλαδο).

Οραματιζόμαστε την δικτύωση όλων των πόλεων της Μεσσηνίας. Οι μικρότερες πρέπει να λειτουργούν δορυφορικά με την μητρόπολη του νομού, την Καλαμάτα, η οποία στο πλαίσιο της μητροπολιτικής της ευθύνης για την ευρύτερη περιοχή και λόγω της γεωγραφικής της θέσης οφείλει να διαδραματίσει τον ρόλο της νότιας πύλης της Ελλάδας στη Μεσόγειο και να εξελιχθεί σε σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών προσφέροντας μιαν άλλη αναπτυξιακή έξοδο στο σημερινό βραχνά της οικονομικής ύφεσης και της καλπάζουσας ανεργίας στην περιοχή μας.

Κάθε κρίκος αυτής της αλυσίδας θα στηρίζει όλους τους άλλους και όλοι μαζί θα στηρίζουν τον κάθε κρίκο ξεχωριστά, ενώ ο κρίκος της Καλαμάτας ως πιο ισχυρός θα έχει εξισορροπητικό ρόλο για όλους τους υπόλοιπους (διαχρονικό παράδειγμα προς αποφυγή είναι ο τρόπος που αναπτύχθηκε η Αθήνα).

Οι δήμοι στο σύνολό τους θα συνθέτουν έναν ισχυρό και ανταγωνιστικό πόλο έλξης, ικανό να δράττεται των ευκαιριών και να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τους εξωγενείς παράγοντες και τις κάθε είδους απειλές, και ο κάθε δήμος ξεχωριστά θα είναι μια ψηφίδα ενός πανέμορφου και μοναδικού ψηφιδωτού με ένα πανίσχυρο brand name, το ΠΟΠ «Ελιά Καλαμάτας», που θα παραπέμπει στην εικόνα « Μessinia» και «Mediterranean Greece».

Χωρίς να παραγνωρίζουμε την σημασία των έργων βελτίωσης στην εμφάνιση μιας πόλης, κρίνουμε ότι αυτά δεν επαρκούν για να δημιουργήσουν δείκτες ευημερίας και θέσεις απασχόλησης. Η προσπάθεια εντοπισμού και αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της κάθε μεσσηνιακής πόλης πρέπει να ξεφεύγει από τα γνωστά πλαίσια και με φαντασία και γνώση να επεκτείνεται σε κάθε μήκος και πλάτος του δήμου με φόντο όλους τους τομείς της τοπικής οικονομίας.

Στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον και με δεδομένη την αυξανόμενη ελλιπή κρατική παρέμβαση και υποστήριξη, θα πρέπει να αναδείξουμε την διαφορετικότητα της Μεσσηνίας στο σύνολό της, την πλούσια ιστορία και την ποικιλότητα της παράδοσής της και να σχεδιάσουμε για την Καλαμάτα και τις μεσσηνιακές πόλεις έναν ρόλο που θα διευκολύνει την πρόσβασή μας στα παγκόσμια δίκτυα περιαστικών περιοχών, ικανά να προσελκύουν επενδυτικά κεφάλαια για καινοτομίες σ’ όλους τους τομείς (αγροτικός τομέας, μεταποίηση, ενέργεια, προστασία του περιβάλλοντος, τουρισμός κ.ά.).

Μόνο μέσα από τέτοιες στρατηγικές που αξιοποιούν τα τοπικά πολιτισμικά αποθέματα, ενισχύουν νέες δραστηριότητες και ενθαρρύνουν μια νέα σύλληψη του αστικού και περιαστικού χώρου, μόνο μέσα από έναν σχεδιασμό που θα σέβεται και θα ενισχύει τις μικρές πόλεις και τα χωριά δίνοντας στο καθένα απ’ αυτά έναν ξεχωριστό ρόλο που θα αλληλοσυμπληρώνεται με αυτούς των άλλων και θα ενισχύει τον μητροπολιτικό ρόλο της Καλαμάτας, θα γίνει πράξη η ανάπτυξη των πόλεων της Μεσσηνίας.

Οι απόψεις μας αυτές ισχύουν και στη σημερινή συγκυρία στο ακέραιο...

Σήμερα, αντιμέτωποι και πάλι με το πρόβλημα του γενικού πολεοδομικού σχεδιασμού, είμαστε υποχρεωμένοι να δούμε το μεσσηνιακό χώρο ως ενιαίο σύνολο. Να μελετήσουμε κατά πόσον οι εκτός σχεδίου και ορίων οικισμών δραστηριότητες (και κυρίως η γεωργία και ο τουρισμός) έχουν δυνατότητες ορθολογικής χωροθέτησης και κατά πόσον ιδιαίτερα για τον τουρισμό, υπάρχει πρόβλεψη για εξασφάλιση τουριστικών επενδύσεων σημαντικής συνολικής δυναμικότητας και υψηλών κατηγοριών, που θα ολοκληρώσουν την υφιστάμενη τουριστική προσφορά και θα καταστήσουν τη Μεσσηνία έναν ελκυστικό τουριστικό προορισμό (όχι μόνο ποιοτικά, αλλά και ποσοτικά, κάτι που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους ξένους τουριστικούς οργανισμούς).

Κατά συνέπεια, θα πρέπει να μελετήσουμε το ενδεχόμενο διαμόρφωσης μιας «αμιγούς ζώνης τουριστικών δραστηριοτήτων» εντός σχεδίου πόλης, η οποία θα βοηθήσει την Καλαμάτα να σταθεροποιήσει τη θέση της ως τουριστικού προορισμού, με έμφαση μάλιστα στον συνεδριακό τουρισμό, τον τουρισμό πολιτιστικών και αθλητικών διοργανώσεων κ.λπ. Αλλά μια τέτοια απόφαση προϋποθέτει να γνωρίζουμε τι σχεδιάζεται ή τι μπορεί να υλοποιηθεί εκτός σχεδίου γύρω από την πόλη, με βάση το νέο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό, που σύντομα αναμένεται να δοθεί σε διαβούλευση.

Σε κάθε περίπτωση και με βάση όσα προαναφέραμε, στόχος θα πρέπει να είναι η επίτευξη ενός ισορροπημένου συνδυασμού περιβαλλοντικών αναγκών και αξιών. Το να κάνουμε την παρουσία μας στην Καλαμάτα, στη Μεσσηνία, πιο ανθρώπινη, τόσο στις φυσικές όσο και στις δομημένες περιοχές της, σημαίνει ότι οφείλουμε να προβάλουμε τις εφέστιες αξίες μας τόσο στο υπό διαμόρφωση πολεοδομικό περιβάλλον όσο και με τις παρεμβάσεις μας στο ήδη διαμορφωμένο.

Με άλλα λόγια πρέπει να μάθουμε να συμπεριφερόμαστε στο περιβάλλον σαν να είναι το σπίτι μας. Οχι με αυταρχικότητα και κυριαρχική διάθεση, αλλά με υπέρτατο σεβασμό με αλληλοκατανόηση και συνεργασία, γιατί ένα ανθρώπινο περιβάλλον εκφράζει την αρμονία φύσης και ανθρώπου, μια αρμονία με βασικό συστατικό της την καλαισθησία η οποία συμπυκνώνει όλες τις αξίες, αναδεικνύει το συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής, δίνει υπεραξία στις παρεμβάσεις μας και συμβάλλει καθοριστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη.

 

Γιώργος Καραμπάτος

Εκτελεστικός διευθυντής του Πολιτιστικού Οργανισμού

«Οι Δρόμοι της Ελιάς»


NEWSLETTER