Ετσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, εκείνο που γίνεται καθημερινά περισσότερο φανερό είναι ότι η συνοχή των νέων δήμων θα εξαρτηθεί πρωτίστως από τα τοπικά συμβούλια. Μπορεί ο νόμος να τα έχει βαφτίσει με το ένα ή το άλλο όνομα, εμείς όμως κρατάμε το "τοπικά" γιατί αυτό σηματοδοτεί την ουσία του θεσμού.
Ο σημερινός τίτλος… προδίδει την καρδιά της αντίληψης σχετικά με τη σημασία που έχει η στελέχωση των τοπικών συμβουλίων. Ο "Καλλικράτης" θα πατήσει γερά μόνον όταν τα θεσμικά του όργανα λειτουργήσουν επιτελικά και αποκεντρωμένα. Σε διαφορετική περίπτωση -και με δεδομένο το δημαρχοκεντρικό μοντέλο λειτουργίας των δήμων- υπάρχει σοβαρός κίνδυνος απόσπασης του δημοτικού συμβουλίου από την πραγματικότητα που διαμορφώνεται στην περιφέρεια ευθύνης του, και μετατροπής του σε όργανο επικύρωσης αποφάσεων που παίρνονται στον κύκλο του εκάστοτε δημάρχου.
Ο δήμος δεν είναι νομαρχιακό συμβούλιο - και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους, για να μη νομίσουν πως θα κάθονται σε ένα γραφείο και θα δίνουν εντολές στους υφισταμένους τους. Ο δήμος είναι πρωτίστως η καθημερινότητα των πολιτών, η οποία δεν αντιμετωπίζεται με το… τηλεσκόπιο. Τη γνωρίζουν μόνον αυτοί που μένουν σε έναν τόπο και καλούνται να την αντιμετωπίσουν ως στοιχείο της ζωής τους.
Η εκτίμηση αυτή οδηγεί και στην αναγκαιότητα στελέχωσης των τοπικών ψηφοδελτίων με πρόσωπα που ζουν στην περιοχή ευθύνης τους και τα οποία είναι σε θέση -κι έχουν τη διάθεση- να σηκώσουν το βάρος που αντικειμενικά επωμίζονται στις νέες συνθήκες.
Δυστυχώς εντοπίζουμε ορισμένα φαινόμενα τα οποία θα δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία των νέων δήμων, και κυρίως στην εξυπηρέτηση των πολιτών, καθώς το κέντρο λήψης των αποφάσεων είναι μακριά από αυτούς. Από τη μια πλευρά υπάρχει η λογική της "σκαρταδούρας" με την επιλογή προσώπων τα οποία απλώς… περισσεύουν από το κεντρικό ψηφοδέλτιο. Και από την άλλη, η επιλογή προσώπων τα οποία απλώς μπορεί να φέρουν ψήφους, χωρίς να έχουν ασχοληθεί ή να έχουν όρεξη να ασχοληθούν με την καθημερινότητα των ανθρώπων που καλούνται να εκπροσωπήσουν.
Κάποιοι μπορεί να το θεωρήσουν υπερβολικό, αλλά εμείς κρίνουμε ότι η στελέχωση θα έπρεπε να γίνει… ανάποδα. Να ξεκινάει δηλαδή από την τοποθέτηση, ως υποψηφίων στα τοπικά συμβούλια, των καλύτερων προσώπων που διαθέτουν στην πόλη ή το χωριό οι συνδυασμοί. Για να ενδυναμωθεί η ιδέα της τοπικότητας, να λειτουργήσει η λογική της εγγύτητας και να "περπατήσει" τελικά το νέο εγχείρημα. Χωρίς περιστροφές, θεωρούμε ότι τα στελέχη της αυτοδιοίκησης έχουν την υποχρέωση να υπηρετήσουν τον τόπο τους όταν ζητούν την ψήφο των συμπολιτών τους. Η "απόδραση" στα κεντρικά ψηφοδέλτια μπορεί να δίνει "κύρος" στους συνδυασμούς ώστε να ψαρεύουν "κουκιά" στις εκλογές και "κοινωνική καταξίωση" στους υποψηφίους. Θα το βρουν όμως όλοι μπροστά τους με την απαξίωση της τοπικότητας και της ανάγκης να υπάρχουν ενεργά συλλογικά όργανα, τα οποία θα είναι σε θέση να εκφράσουν τα προβλήματα των πολιτών του χώρου στον οποίο δραστηριοποιούνται.
Η εμπειρία του "Καποδίστρια", ο οποίος τελικά "έφαγε" τα τοπικά συμβούλια, είναι πολύ διδακτική. Ζούμε σε εποχή κατά την οποία έχει ανακηρυχθεί σε… θεότητα το ατομικό συμφέρον, και πολλές φορές τα πρόσωπα "καταπίνουν" τους θεσμούς που δεν τους βολεύουν - όμως κάποιοι θα πρέπει να αντισταθούν στην απάθεια και τη σκοπιμότητα. Για τη ζωή μας αποφασίζουμε, όχι για το ποιος θα… νικήσει.
Ηλίας Μπιτσάνης
belias@internet.gr