Τον απόλυτο έλεγχο του δημάρχου και της πλειοψηφίας επιδιώκει ο νόμος για τις εκλογές στην αυτοδιοίκηση. Και δεν είναι μόνον το γεγονός ότι το εφαρμοζόμενο εκλογικό σύστημα είναι ένα απόλυτα πλειοψηφικό το οποίο πολλές φορές φέρνει τη μειοψηφία του εκλογικού σώματος στο "τιμόνι" του δήμου μέσω του δεύτερου γύρου με δύναμη στα 3/5 των εδρών. Ο νόμος προχωρεί ακόμη πιο πέρα και παραδίδει στον επιτυχόντα συνδυασμό την πλειοψηφία σε όλες τις δημοτικές κοινότητες, δηλαδή εκεί που ο πληθυσμός είναι μεγαλύτερος των 2.000 κατοίκων. Σε αυτές ο επιτυχών συνδυασμός παίρνει και πάλι τα 3/5 των ψήφων, αρκεί να έχει… υποψηφίους στη δημοτική κοινότητα. Ο λόγος για τον οποίο γίνεται αυτό είναι… οφθαλμοφανής: Επιδιώκεται η αποδυνάμωση των τοπικών κέντρων που μπορούν να παίξουν ένα ρόλο στους νέους δήμους, καθώς η πλειοψηφία των οργάνων που εκπροσωπούν τις τοπικές κοινωνίες θα λειτουργεί "δορυφορικά" προς τη δημοτική πλειοψηφία. Εχει ενδιαφέρον στο σημείο αυτό να αναφερθεί ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα: Στο Δήμο Τριφυλίας υπάρχουν 3 μεγάλες δημοτικές κοινότητες (Γαργαλιάνοι, Φιλιατρά, Κυπαρισσία). Ο συνδυασμός που θα επικρατήσει θα πάρει τα 3/5 των εδρών και στις 3 περιπτώσεις, παρά το γεγονός ότι μπορεί θεωρητικά να είναι μειοψηφία σε αυτές τις δημοτικές κοινότητες και να σχηματίζει πλειοψηφία από τα αποτελέσματα στις υπόλοιπες περιοχές. Αν κάποιος αναρωτηθεί πώς θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά όταν ο ένας συνδυασμός κερδίζει την πλειοψηφία στο δήμο και ο άλλος την πλειοψηφία στα μεγάλα κέντρα, η απάντηση είναι η απλή αναλογική ως εκλογικό σύστημα και η εισαγωγή της συναίνεσης ως τρόπου λειτουργίας των τοπικών κοινωνιών.
Εχει ενδιαφέρον να επισημανθεί στη συνέχεια ότι… χαμηλότερα ο νομοθέτης αδιαφορεί για την υπόθεση αυτή γιατί γνωρίζει πως αργά ή γρήγορα το πράγμα θα… εκφυλιστεί και οι λεγόμενες τοπικές κοινότητες (με πληθυσμό από 300 έως 2.000 κατοίκους) θα ατονήσουν. Ενώ δεν μπορούν να παίξουν κανένα ρόλο στους νέους δήμους. Ερχεται λοιπόν εδώ ο νόμος στον αντίποδα και καθιερώνει την απλή αναλογική και μάλιστα με το… +1. Το εκλογικό μέτρο προκύπτει από τη διαίρεση του 100 με το 3+1 (τα συμβούλια είναι τριμελή) και οι έδρες κατανέμονται αναλογικά με βάση το τοπικό αποτέλεσμα.
Για να ολοκληρωθεί η… στροφή στην τοπική κοινωνία με τον τρόπο εκλογής του εκπροσώπου τοπικής κοινότητας (παρέδρου όπως είναι γνωστός) για τους οικισμούς μέχρι 300 άτομα: Κερδίζει ο πρώτος στις τοπικές εκλογές ανεξαρτήτως κεντρικού αποτελέσματος, ακόμη και αν ο συνδυασμός στον οποίο ανήκει δεν έχει πάρει καμία έδρα.
"Τριπλό" εκλογικό σύστημα για τα όργανα εκπροσώπησης κάτω από το δημοτικό συμβούλιο και η πολλαπλότητα έχει μια εσωτερική λογική που συνδέεται άρρηκτα με το δημαρχοκεντρικό εκλογικό σύστημα και την επίφαση δημοκρατίας που επιχειρεί να εφαρμόσει με ορισμένες διατάξεις. Τα υπόλοιπα στην… κάλπη.
Ηλίας Μπιτσάνης
belias@internet.gr