Ετσι επαληθεύονται πλήρως οι ανησυχίες που είχαμε εκφράσει το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, στο άρθρο με τίτλο «Ισχυροί ευρωπαϊκοί δήμοι ή πειράματα ακυβερνησίας» - αφού όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση ετοιμάζεται ακριβώς να κάνει πειράματα ακυβερνησίας στους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας.
«Είναι κοινό μυστικό εδώ και αρκετό καιρό ότι η κυβέρνηση μελετά την τροποποίηση του “Καλλικράτη” σχεδιάζοντας περισσότερους δήμους, αυτοδιοικητικές εκλογές με απλή αναλογική και θεσμοθέτηση των τοπικών δημοψηφισμάτων» γράφαμε συγκεκριμένα το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, περιγράφοντας το «πείραμα» που ετοιμάζει η κυβέρνηση χωρίς φυσικά να αλλάξει το σύστημα χρηματοδότησης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), αφού δεν θέλει να κόψει τον ομφάλιο λώρο των ρουσφετιών και των πελατειακών σχέσεων.
Εννοείται όμως ότι, όχι μόνο σε ένα σύγχρονο κράτος, αλλά σε οποιαδήποτε οντότητα θέλει πραγματικά να εκσυγχρονιστεί, η συζήτηση για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν ξεκινά πάντα από τα οικονομικά - και ειδικότερα από τον τομέα των εσόδων. Χωρίς έσοδα, όχι μόνο δήμος δεν μπορεί να λειτουργήσει, αλλά ούτε περίπτερο. Βεβαίως, και τώρα έχουμε θεσμοθετημένα έσοδα για την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά αυτά ουσιαστικά δεν φτάνουν ούτε για τη μισθοδοσία των υπαλλήλων και την κάλυψη ενός μόνο μέρους των λειτουργικών αναγκών. Γι' αυτό οι δήμαρχοι όταν θέλουν χρήματα για έργα επισκέπτονται τον περιφερειάρχη ή τους υπουργούς, συνοδεία βουλευτών. Μέσω της χρηματοδότησης δημοτικών έργων από την κεντρική εξουσία, με τη βοήθεια των βουλευτών, διατηρείται ανέγγιχτος ο θεσμός της κομματικής αυτοδιοίκησης... και το μόνο ζητούμενο σε κάθε εκλογική αναμέτρηση είναι ποιοι εκλεκτοί θα πάρουν το χρίσμα για να πηγαίνουν έπειτα στα υπουργεία να ζητιανεύουν χρήματα.
Οποιος λοιπόν νομίζει ότι μπορεί να σπάσει ο φαύλος κύκλος που συνδέει το κομματικό κράτος με την τοπική αυτοδιοίκηση και την αναξιοκρατία, χωρίς να γίνουν αλλαγές στον τρόπο χρηματοδότησης των δήμων, δεν έχει παρά να μελετήσει την πορεία του δημάρχου Καλαμάτας Παναγιώτη Νίκα και τη σχέση του τόσο με τον κομματικό μηχανισμό της Νέας Δημοκρατίας όσο και με την εκάστοτε κυβέρνηση. Ο κ. Νίκας, αν και εκλέχτηκε παίρνοντας το χρίσμα από τη Νέα Δημοκρατία, δεν έχει κανένα πρόβλημα να βοηθήσει ακόμα και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (και σημερινούς πολιτευτές της ΛΑΕ) προκειμένου να εξασφαλίσει πρόσβαση στα γραφεία των υπουργών. Δεν θα διστάσει επίσης να στήσει πίσω από το γραφείο του... εικονοστάσι με φωτογραφίες υπουργών που έδωσαν χρήματα από τους φορολογούμενους του Εβρου για να κατασκευαστεί στο νέο δημαρχείο γραφείο με θέα την Καλαμάτα. Στο απόγειο της καριέρας του ο κ. Νίκας φωτογραφιζόταν δίπλα στον Αντώνη Σαμαρά όταν ο τελευταίος ήταν πρωθυπουργός, ενώ όλοι γνώριζαν ότι δεν θέλει να τον βλέπει ούτε ζωγραφιστό. Λίγες μέρες μετά την ήττα του κ. Σαμαρά στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, ο κ. Νίκας όχι μόνο του ζήτησε να παραιτηθεί από βουλευτής Μεσσηνίας, αλλά πήγε και φωτογραφήθηκε στο γραφείο υπουργού του ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τους τοπικούς βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.
Εννοείται ότι η υποτελής αυτή σχέση μεταξύ δημάρχου και κυβέρνησης βαφτίζεται... «υπερκομματική», ενώ στην πραγματικότητα είναι βαθιά κομματική, αφού υπηρετεί με πάθος το κομματικό κατεστημένο που δίνει χρίσματα και χρήματα μόνο σε όσους δημάρχους δηλώνουν υποτέλεια στους τοπικούς βουλευτές.
Πώς σπάει ο φαύλος κύκλος της υποτέλειας και του κομματικού κράτους; Μόνο με θεσμοθέτηση των ανεξάρτητων οικονομικών εσόδων της τοπικής αυτοδιοίκησης και συνταγματική απαγόρευση για οποιαδήποτε άλλη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η καλύτερη πρόταση για τα έσοδα των δήμων μέχρι στιγμής έχει εκφραστεί από το Στέφανο Μάνο και υιοθετήθηκε, αλλά δυστυχώς δεν θεσμοθετήθηκε, από τον Αντώνη Σαμαρά όταν ο τελευταίος ήταν πρωθυπουργός. Ο κ. Μάνος έχει προτείνει κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και παράλληλα «πλήρη διακοπή της χρηματοδότησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το κράτος (με συνέπεια τη διακοπή της εξάρτησης της Τ.Α. από την κεντρική διοίκηση) και τη δυνατότητα των δήμων να αντλούν τους πόρους που χρειάζονται από τους δημότες με ανταποδοτικό τέλος».
Με τον τρόπο αυτό η κάθε δημοτική αρχή θα μπορεί να επιβάλει το τέλος ακίνητης περιουσίας που απαιτούν οι ανάγκες του δήμου, και δεν θα χρειάζεται να φωτογραφίζεται ο δήμαρχος στα γραφεία των υπουργών προκειμένου να πάρει χρήματα για αντιπλημμυρικά έργα ή για να αποκτήσει νέο δημαρχείο. Με τον τρόπο αυτό, επίσης, ο σοσιαλιστής δήμαρχος θα μπορεί να αυξήσει τα τέλη προκειμένου να αυξήσει τις δημοτικές δαπάνες, ενώ ο φιλελεύθερος θα περιορίζει τις δαπάνες για να μπορέσει να μειώσει τα τέλη.
Μόνο έτσι οι δήμαρχοι θα πάνε με δικό τους σακί στο μύλο των εκλογών, δίνοντας λόγο για τις επιλογές τους και το τι έκαναν τα χρήματα που πήραν οι ίδιοι από τους δημότες - κι όχι με τις κομματικές πλάτες και τις φωτογραφίσεις στα γραφεία των υπουργών.
Μόνο έτσι θα γίνουν ευρωπαϊκοί οι δήμοι και θα πάψει επιτέλους η σχέση κεντρικής διοίκησης και αυτοδιοίκησης ν' αποτελεί πιστό αντίγραφο της σχέσης μεταξύ οθωμανικής Υψηλής Πύλης και κοτζαμπάσηδων.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
