Γιατί προκάλεσε αίσθηση η απόκλιση των τιμών που κάθε άλλο παρά ασυνήθιστη είναι στις αγορές; Μα φυσικά γιατί στην Ελλάδα κυριαρχούν απόλυτα οι σοσιαλιστικές και κορπορατιστικές απόψεις της ισοπέδωσης των εισοδημάτων και των τιμών.

Σε αντίθεση όμως με την κυρίαρχη άποψη στην Ελλάδα, η αγορά ευτυχώς δεν σταμάτησε ποτέ να λειτουργεί και όποιος επιχείρησε να την αντικαταστήσει με μελέτες, πενταετή πλάνα και επιτροπές σοφών, το μόνο που κατάφερε ήταν να μειώσει τη νόμιμη παραγωγή και να αυξήσει το μέγεθος της... "μαύρης" αγοράς. Με απλά λόγια: Η γιαγιά από την Αλαγονία αποφασίζει για το τι θα παράγει με γνώμονα τις τιμές και γι’ αυτό η λαϊκή της Καλαμάτας δεν ξέμεινε ποτέ από αγροτικά προϊόντα. Αντιθέτως στις σοσιαλιστικές χώρες, που οι επιτροπές σοφών αποφάσιζαν ερήμην της αγοράς και αγνοώντας τα μηνύματα των τιμών, τελικώς παράγονταν προϊόντα μηδενικής αξίας για τους καταναλωτές, με συνέπεια να μένουν στα αζήτητα, ενώ την ίδια ώρα αυξανόταν το έλλειμμα προσφοράς για αγαθά με μεγάλη ζήτηση.

Ας επιστρέψουμε όμως στο... παγκόσμιο χωριό. Σήμερα λοιπόν οι πληροφορίες κυκλοφορούν ελεύθερα (πλην βεβαίως των χωρών με ολοκληρωτικό καθεστώς) και έτσι οι παραγωγοί μεταξύ άλλων μπορούν να ενημερωθούν για τις τιμές που επικρατούν στη διεθνή αγορά και να προσαρμόσουν ανάλογα την οικονομική τους δραστηριότητα, δίνοντας βάση είτε στη μείωση του κόστους παραγωγής είτε στις προσπάθειες προβολής και προώθησης των προϊόντων τους. Σε διαφορετική περίπτωση, δηλαδή όταν υπάρχει ασύμμετρη ενημέρωση, κερδισμένοι βγαίνουν όσοι έχουν περισσότερες πληροφορίες και συνήθως αυτοί δεν είναι άλλοι από τους οικονομικά ισχυρούς που εκμεταλλεύονται την αδυναμία πρόσβασης των "ασθενέστερων" στη διεθνή αγορά. Στην ελληνική αγορά ελαιολάδου και με κριτήριο την πρόσβαση στις πληροφορίες της αγοράς, ισχυροί παραμένουν οι μεγάλοι αγοραστές χύμα ελαιολάδου. Στην ίδια οικονομική αλυσίδα, αδύναμοι κρίκοι εξακολουθούν να είναι οι χιλιάδες μικροπαραγωγοί που δεν μαθαίνουν ούτε καν ποια επιχείρηση διαθέτει λιανικώς το προϊόν τους, αφού ο έμπορος στον οποίον πωλούν το λάδι θα το μεταπωλήσει πιθανά στην Ιταλία.

Η ισχύς των κρίκων της οικονομικής αλυσίδας θα αλλάξει μόνο αν οι Ελληνες παραγωγοί και έμποροι αξιοποιήσουν προς όφελός τους τις πληροφορίες της διεθνούς αγοράς, με στόχο να παράγουν είτε φθηνότερο λάδι για να εκτοπιστεί το ιταλικό από τα ράφια των λαϊκών σούπερ μάρκετ είτε εξαιρετικά ποιοτικό ελαιόλαδο με στόχο την κυριαρχία στα καταστήματα ντελικατέσεν. Οπως θα έλεγε και η γιαγιά από την Αλαγονία: Αν δεν φυτέψεις πατάτες για να τις πουλήσεις στη λαϊκή θα επιβιώσεις τρώγοντας... σκουρίχια και βελανίδια.

Κουίζ για... αμετανόητους σοσιαλιστές: Γιατί η τιμή των σκουριχίων είναι υψηλότερη από του κοτόπουλου;

Θανάσης Λαγός

Εmail: lathanasis@yahoo.gr