H εμπορία ανθρώπων στην Ευρώπη εξακολουθεί να παραμένει ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που παρά τα μέτρα και τις δράσεις από τα κράτη – μέλη δεν λέει να μειωθεί. Ολοένα και πιο συχνά στρατολογούνται γυναίκες και παιδιά και εξωθούνται είτε στην πορνεία, είτε στο δουλεμπόριο, είτε σε χαμηλά αμειβόμενες βαριές εργασίες μιας και οι έλεγχοι δεν είναι και τόσο αυστηροί σε ότι αφορά την απασχόληση όλων αυτών των ανθρώπων.
Στην Ελλάδα αυτό είναι κοινό μυστικό που το ξέρουν όλοι και κανείς δεν βάζει το μαχαίρι στο κόκκαλο, καθώς το φτηνό εργατικό δυναμικό που είναι ανασφάλιστο και παράνομο βολεύει χιλιάδες οικογένειες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, από την περίθαλψη ηλικιωμένων μέχρι τις γεωργικές εργασίες και την σεξουαλική βιομηχανία.
Η εργασία χωρίς ασφάλιση κυρίως με μετανάστες και πρόσφυγες που διεκπεραιώνουν βαριές και ανθυγιεινές εργασίες, καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος αλλά πάνω απ΄όλα την στυγνή εκμετάλλευση που υφίστανται όλοι αυτοί οι άνθρωποι από τα διάφορά κυκλώματα εύρεσης εργασίας που ουσιαστικά τους καταδυναστεύουν και τους οδηγούν σε επικίνδυνα μονοπάτια.
Θύματα και διακινητές
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Κομισιόν σχετικά με την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων 2021-2025, το χρονικό διάστημα μεταξύ 2017 και 2018 καταγράφηκαν περισσότερα από 14.000 θύματα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο πραγματικός αριθμός ενδέχεται να είναι πολύ υψηλότερος, καθώς πολλά θύματα δεν εντοπίζονται. Σχεδόν το ήμισυ των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υπήκοοι της ΕΕ και σημαντικός αριθμός των θυμάτων αυτών αποτελεί αντικείμενο εμπορίας εντός του κράτους μέλους του.
Η πλειονότητα των θυμάτων στην ΕΕ είναι γυναίκες και κορίτσια που αποτελούν αντικείμενο εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Σχεδόν το ένα στα τέσσερα θύματα εμπορίας ανθρώπων στην ΕΕ είναι παιδί.
Η πλειονότητα των διακινητών στην ΕΕ είναι πολίτες της ΕΕ και σχεδόν τα τρία τέταρτα των δραστών είναι άνδρες.
Τεράστια τα κέρδη
Το έγκλημα αυτό αποφέρει υψηλά κέρδη στους εγκληματίες και συνεπάγεται τεράστιο ανθρώπινο, κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Στην ΕΕ, σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς το οικονομικό κόστος εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 2,7 δισ. ευρώ για ένα μόνο έτος .
Να σημειωθεί εδώ ότι μόνο το 2015 το εκτιμώμενο συνολικό ετήσιο κέρδος από την εμπορία ανθρώπων ανήλθε σε 29,4 δισ. το 2015 .
Στην ΕΕ, σε ένα μόνο έτος, σύμφωνα με άλλους υπολογισμούς, τα έσοδα από την εγκληματική δραστηριότητα της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση, η οποία αποτελεί τον κυριότερο σκοπό της εμπορίας ανθρώπων, εκτιμώνται σε περίπου 14 δισ.ευρώ .
Στο ποσό αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη η εμπορία ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση και άλλες μορφές εκμετάλλευσης.
Η πανδημία CoViD διευκόλυνε τους διακινητές
Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, η εμπορία ανθρώπων εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή απειλή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέτοντας σε κίνδυνο χιλιάδες άτομα κάθε χρόνο, και κυρίως γυναίκες και παιδιά. Οι διακινητές εκμεταλλεύτηκαν τις κοινωνικές ανισότητες, καθώς και την ευάλωτη οικονομική και κοινωνική κατάσταση των ανθρώπων, στοιχεία που επιδεινώθηκαν λόγω της πανδημίας Covid-19 και διευκόλυναν τους δράστες στην εξεύρεση θυμάτων.
Η πανδημία παρεμπόδισε επίσης την πρόσβαση των θυμάτων στη δικαιοσύνη, τη συνδρομή και τη στήριξη, και παρακώλυσε την απάντηση της ποινικής δικαιοσύνης στην εγκληματικότητα. Επιπλέον, οι διακινητές υιοθέτησαν ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο διαδικτυακής στρατολόγησης και εκμετάλλευσης θυμάτων , γεγονός που δυσχέρανε την απόκριση των αρχών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών.
Η εφαρμογή της Οδηγίας – Ατιμωρησία στους δράστες διακινητές
Η οδηγία της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των προσπαθειών της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολούθησε και στήριξε τη μεταφορά και την εφαρμογή της οδηγίας στα κράτη μέλη που δεσμεύονται από αυτήν . Στην έκθεση που εκπόνησε το 2016 για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι παρότι τα κράτη μέλη κατέβαλαν σημαντικές προσπάθειες για τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά τα μέτρα πρόληψης, προστασίας, συνδρομής και στήριξης των θυμάτων, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών-θυμάτων. Το 2019 η Επιτροπή ζήτησε περαιτέρω πληροφορίες από τα κράτη μέλη σχετικά με τις διαπιστώσεις της έκθεσης του 2016.
Από την παρακολούθηση της εφαρμογής της οδηγίας στα κράτη μέλη, η οποία πραγματοποιήθηκε από την Επιτροπή, μεταξύ άλλων, με βάση διετείς εκθέσεις προόδου, καθώς και εκθέσεις διαφόρων ενδιαφερόμενων φορέων , προκύπτει ότι η πράξη αυτή, η οποία εφαρμόζεται ήδη εδώ και δέκα έτη, ενδέχεται να μην είναι πλέον κατάλληλη για τον επιδιωκόμενο σκοπό. Παρά τις πρωτοβουλίες πρόληψης που έχουν αναληφθεί, η ζήτηση για υπηρεσίες που παρέχονται από θύματα εκμετάλλευσης δεν έχει μειωθεί. Η ατιμωρησία των δραστών στην ΕΕ συνεχίζεται και ο αριθμός των διώξεων και των καταδικαστικών αποφάσεων σε βάρος διακινητών παραμένει χαμηλός Οι ελάχιστοι κανόνες που έχουν θεσπιστεί για τα θύματα ενδέχεται να μην λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τις πραγματικές ανάγκες τους.
Το περιβάλλον υψηλού κινδύνου για τα θύματα εμπορίας
Ουσιαστικά διαπιστώνει η Κομισιόν, οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος λειτουργούν με γνώμονα τη βασική οικονομική αρχή της υψηλής ζήτησης που κατευθύνει τις δραστηριότητές τους. Η ζήτηση ευνοεί όλες τις μορφές εκμετάλλευσης ατόμων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, την οποία οι διακινητές εκμεταλλεύονται, ιδιαίτερα σε τομείς υψηλού κινδύνου και σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου.
Με τον τρόπο αυτόν οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος και όσοι επωφελούνται και αποκομίζουν κέρδος από την εκμετάλλευση των σωμάτων, των υπηρεσιών και της εργασίας των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων συσσωρεύουν τεράστια έσοδα.
Στην περίπτωση της σεξουαλικής εκμετάλλευσης, η πορνεία, οι υπηρεσίες παροχής συνοδού, τα ινστιτούτα μασάζ, τα μπαρ και τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης αποτελούν περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου. Στην περίπτωση της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση, τέτοιου είδους περιβάλλοντα μπορεί να είναι: οι τομείς της γεωργίας, των κατασκευών, της φιλοξενίας, των υπηρεσιών καθαριότητας, των οικιακών εργασιών, της δασοκομίας, της κλωστοϋφαντουργίας και των ενδυμάτων και ο κλάδος της παρασκευής τροφίμων.
Η χρήση του διαδικτύου και της τεχνολογίας βοηθά τους διακινητές
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, οι διακινητές χρησιμοποίησαν, τέλος, όλο και περισσότερο το διαδίκτυο σε όλα τα στάδια της εμπορίας. Χρησιμοποίησαντον ψηφιακό χώρο για τη στρατολόγηση και εκμετάλλευση των θυμάτων, την οργάνωση της μεταφοράς και της στέγασής τους, τη διαφήμιση των θυμάτων στο διαδίκτυο και την προσέγγιση δυνητικών πελατών, τον έλεγχο των θυμάτων, την επικοινωνία μεταξύ των δραστών και την απόκρυψη των προϊόντων εγκλήματος.
Η τεχνολογία έχει διευρύνει την ικανότητα των εγκληματιών να εμπορεύονται ανθρώπους με σκοπό διάφορες μορφές εκμετάλλευσης, ιδιαίτερα με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση, αλλά και την εργασιακή εκμετάλλευση, την αφαίρεση οργάνων, την παράνομη υιοθεσία παιδιών και τους καταναγκαστικούς γάμους, αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα παιδιά είναι κυρίως αυτά που διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο να πέσουν θύματα διακινητών στο διαδίκτυο. Ενώ οι εγκληματίες έχουν κατορθώσει να αξιοποιήσουν τις πλέον πρόσφατες δυνατότητες που προσφέρει η ψηφιακή εποχή, οι αρχές επιβολής του νόμου αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις στον τομέα αυτόν, μεταξύ των οποίων ο εντοπισμός ενδείξεων εκμετάλλευσης στο αυξανόμενο μέγεθος των διαδικτυακών διαφημίσεων και η απόκτηση κρίσιμων ψηφιακών αποδεικτικών στοιχείων.
**Ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με την εκστρατεία της Κομισιόν κατά του εμπορίου ανθρώπων μπορείτε να βρείτε ΕΔΩ
