Στιχουργός κομματιών που τραγουδήθηκαν και αγαπήθηκαν πολύ, ποιητής, μυθιστοριογράφος, ιστορικός της Σύρου και του μουσικού της θεάτρου, μανιώδης συλλέκτης, ζωγράφος, δημιουργός κολάζ, αλλά και συγγραφέας παιδικών βιβλίων, στα οποία θα πρέπει να προστεθούν και τα φωτογραφικά του άλμπουμ. Όλα αυτά ήταν ο Μάνος Ελευθερίου, που γεννήθηκε το 1938 στην Ερμούπολη της Σύρου, για την οποία έγραψε συχνά στα βιβλία του – φωτογραφικά άλμπουμ, μυθιστορήματα και χρονικά.
Το 1955 ο Ελευθερίου γνωρίζεται με τον Άγγελο Τερζάκη ο οποίος τον παροτρύνει να παρακολουθήσει μαθήματα στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Έναν χρόνο αργότερα γράφεται στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Σταυράκου. Θεατρικά έργα και ποιήματα αρχίζει να δημοσιεύει το 1960, που είναι ο καιρός της στρατιωτικής του θητείας. Η πρώτη ποιητική του συλλογή, που έχει τίτλο «Συνοικισμός», κυκλοφορεί το 1962.
Την ίδια εποχή στα Ιωάννινα γράφει τους πρώτους στίχους του για τραγούδι, ανάμεσα στους οποίους είναι και «Το τρένο φεύγει στις οκτώ», που αργότερα μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.
Τον Οκτώβριο του 1963 ξεκινάει να εργάζεται στο ‘’Reader's Digest’’, όπου και παρέμεινε για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Στο μεταξύ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα του βιβλία με διηγήματα, «Το διευθυντήριο» (1964) και «Η σφαγή» (1965). Το 1964 παρουσιάζεται στην ελληνική δισκογραφία. Συνεργάζεται με τον Χρήστο Λεοντή, καθώς και με τον Θεοδωράκη (1967), με τον οποίο η συνεργασία διακόπηκε λόγω της δικτατορίας. Συνεργάστηκε με τον Δήμο Μούτση και με τον Γιάννη Μαρκόπουλο, στον δίσκο «Θητεία», του οποίου η ηχογράφηση άρχισε τον Νοέμβριο του 1973, διακόπηκε από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τελικά κυκλοφόρησε το 1974. Κατά καιρούς συνεργάστηκε με όλους σχεδόν τους Έλληνες συνθέτες. Μεταξύ αυτών, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας, ο Γιάννης Σπανός, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Αντώνης Βαρδής και ο Γιώργος Χατζηνάσιος.
Παράλληλα έγραψε και εικονογράφησε παραμύθια για παιδιά και επιμελήθηκε την έκδοση λευκωμάτων με θέμα τη Σύρο, όπως τα «Ενθύμιον Σύρας» και «Θέατρο στην Ερμούπολη».
Τη δεκαετία του 1990 έκανε ραδιοφωνικές εκπομπές στον «Αθήνα 9, 84» και στο «Δεύτερο Πρόγραμμα». Το 1994 εξέδωσε την πρώτη του νουβέλα με τίτλο «Το άγγιγμα του χρόνου». Το 2004 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ο καιρός των χρυσανθέμων», που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας το 2005. Το 2013 βραβεύτηκε για τη συνολική προσφορά του στα γράμματα από την Ακαδημία Αθηνών.
Μεταξύ των δισκογραφικών επιτυχιών του Μάνου Ελευθερίου περιλαμβάνονται: «Το παλληκάρι έχει καημό» (Μ.Θεοδωράκης), «Ο Άγιος Φεβρουάριος» (Δ.Μούτσης), «Θητεία» (Γ. Μαρκόπουλος), «Κάτω απ'τη μαρκίζα» (Γ.Σπανός), «Οι ελεύθεροι κι ωραίοι» (Στ.Κουγιουμτζής), «Άμλετ της Σελήνης» (Θ.Μικρούτσικος), «Είναι αρρώστια τα τραγούδια» (Στ.Ξαρχάκος), «Έρημοι σταθμοί» (Δ.Τσακνής), «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες» (Ηλ.Ανδριόπουλος), «Η διαθήκη» (Χρ.Νικολόπουλος), «Το σπίτι γέμισε με λύπη» (Χρ.Λεοντής), «Μη χτυπάς σ' ένα σπίτι κλειστό» (Λ.Κηλαηδόνης) και «Ατέλειωτη εκδρομή» (Θ.Γκαϊφύλλιας).
Ο Ελευθερίου δημοσίευσε επίσης πολλές ποιητικές συλλογές, διηγήματα και πέντε μυθιστορήματα. Σε συνέντευξη που παραχώρησε το 2014 στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, έλεγε μεταξύ άλλων για τη δουλειά του: «Ποιο είναι, όμως, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία; Όσα μας συμβαίνουν είναι απείρως πιο σημαντικά από όσα γράφουμε – αλλά δεν τα υπολογίζουμε. Όταν γράφω για ένα ζήτημα που με καίει, νομίζω πως θα βγει κάτι καλό –μια μπαλάντα, ας πούμε-αλλά σιγά-σιγά αρχίζω να αρρωσταίνω. Έχω εδώ και πολλά χρόνια την εντύπωση πως γράφω μέσα σε μιαν ομίχλη. Χωρίς να με κυνηγάει κανενός το αίμα, όποτε γράφω, ζω τις νύχτες του Μακμπέθ. Κακά, όμως, τα ψέματα: γράφω γιατί έτσι δίνω παράταση στη ζωή μου».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
