Το 2021 συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως «γιορτάσαμε» για έναν χρόνο και, πλέον, από το 2022, επιστρέφουμε στη λήθη. Το οφείλουμε στους εαυτούς μας ως Έλληνες να μην ξεχνάμε την ιστορία μας. Άλλωστε, η έρευνα και η ιστορία δεν εξαντλούνται μόνο σε επετείους. Ή τουλάχιστον, έτσι θα έπρεπε.

Αν μη τι άλλο, ο Θεόδωρος Λάμπρος αποτελεί φωτεινή εξαίρεση στην ιστορική έρευνα τόσο στην Ηλεία, όσο και σε όλη τη χώρα. Επιστήμονας, Ιστορικός και Ειδικός συνεργάτης του Δήμου Πύργου σε θέματα Πολιτισμού και Τοπικής Ιστορίας. 

Το 2021 αναδείχθηκε σε μπροστάρη της Ηλείας στην ιστορική έρευνα για τα γεγονότα της Επανάστασης του ’21. Το βιβλίο του με τίτλο «Γεγονότα και Άγνωστές Πτυχές που σημάδεψαν την Ηλεία κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821», που εξέδωσε ο Δήμος Πύργου και ο Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού, συμπλήρωσε ένα μεγάλο κενό στις βιβλιοθήκες του Νομού.

Πλέον, ο Θεόδωρος Λάμπρος έχει ολοκληρώσει  το νέο του συγγραφικό έργο για την Επανάσταση του 1821. Μια ειδική έκδοση για την εφημερίδα «ΠΡΩΤΗ» με τίτλο «Με την πάλα και το καριοφίλι». Το νέο του έργο αφορά γνωστές και άγνωστες πτυχές της Ελληνικής Επανάστασης τόσο στην Ηλεία όσο και σε όλη την Ελλάδα. Γεμάτο με άγνωστα γεγονότα Ελλήνων αγωνιστών, πλήρως τεκμηριωμένο και με την απαραίτητη εκλαΐκευση για το αναγνωστικό κοινό.

- Το 2021 έκλεισε με μία πληθώρα δράσεων από τον Σύλλογο Φίλων Ιστορίας «Χαράλαμπος Βιλαέτης» για την συμπλήρωση των 200 χρόνων από το 1821. Θα ήθελα μία αποτίμηση των δράσεων αυτών.

Απ. «Το 2021 υπήρξε μια γόνιμη και δημιουργική χρονιά για τον Σύλλογο Φίλων Ιστορίας «Χαράλαμπος Βιλαέτης» Πύργου στον οποίο έχω την τιμή να είμαι από τα ιδρυτικά του μέλη. Μετά την πρώτη μας ταινία – ντοκιμαντέρ για την Πολιορκία του Λάλα που πραγματοποιήσαμε πριν δυο χρόνια και ήταν η πρώτη επίσημη ταινία – ντοκιμαντέρ για το 1821 στην Ηλεία, ο Σύλλογος πραγματοποίησε μια ακόμα ταινία που αφορούσε τον Επίσκοπο Ωλένης Φιλάρετο τα γυρίσματα της οποίας πραγματοποιήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του πρώην Δήμου Ωλένης με την συμμετοχή του Πολιτιστικού Συλλόγου Ωλένης που ήταν και ο οργανωτής της όλης προσπάθειας σε συνεργασία και με άλλους Πολιτιστικούς Συλλόγους και Συλλόγους Ιστορικής Αναβίωσης.

Ο Σύλλογός μας ανταποκρίθηκε άμεσα και τα μέλη μας σε συνεργασία με τον Σκοπευτικό Όμιλο Παραδοσιακών Όπλων Πάτρας και Αναβιωτές από την Καλαμάτα πραγματοποιήσαμε την ταινία – ντοκιμαντέρ για τον Επίσκοπο Ωλένης Φιλάρετο που προβλήθηκε σε ειδική εκδήλωση στην Τ.Κ. Ωλένης το προηγούμενο διάστημα.

Στη συνέχεια ο Σύλλογός μας συμμετείχε στην ταινία – ντοκιμαντέρ για τον οπλαρχηγό Καπετάν Χάψα – γυρίσματα της οποίας έγιναν στην Καλαμάτα.   

Επίσης συμμετείχαμε σε μια ενδιαφέρουσα ημερίδα που διοργάνωσε ο Δήμος Πύργου τον Δεκέμβριο του 2021 στο Θεματικό Πάρκο «ΞΥΣΤΡΗ» με κύριο θέμα την συνεισφορά της Ηλείας στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 όπου πραγματοποιήθηκαν ομιλίες, παρουσιάστηκαν αυθεντικά κειμήλια του 1821 από τον Σκοπευτικό Όμιλο Παραδοσιακών Όπλων Πάτρας και είχαμε και φιγούρες του Θεάτρου Σκιών αλλά και πίνακες με Έλληνες αγωνιστές του 1821 που φιλοτέχνησε ο Ηλείος καλλιτέχνης κ. Κωνσταντίνος Πέππας».

- Η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα ήταν εμπόδιο για τις δράσεις του Συλλόγου;

Απ. «Η πανδημία όπως πολύ καλά γνωρίζεις αγαπητέ Μιχάλη έχει προκαλέσει παρενέργειες στον κοινωνικοοικονομικό ιστό της χώρας και δη της Ηλείας. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη στα δυο και πλέον χρόνια που παλεύει όλη η χώρα με την πανδημία και δη η Ηλεία. Αυτό είχε ως φυσικό επακόλουθο πολλές από τις δράσεις που είχαμε προγραμματίσει ως Σύλλογος να μην μπορέσουμε να τις υλοποιήσουμε λόγω των υγειονομικών πρωτοκόλλων αλλά και των περιορισμών που είχαν επιβληθεί λόγω της πανδημίας. Παρόλα αυτά αισιοδοξούμε ότι το 2022 θα είναι καλύτερο από πλευράς πανδημίας και θα μπορέσουμε να υλοποιήσουμε τις δράσεις που έχουμε σχεδιάσει».

«Πρέπει επιτέλους ως λαός να αρχίσουμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας και να μαθαίνουμε από τα λάθη του παρελθόντος»

- Η παραγωγή ιστορικών ντοκιμαντέρ ήταν κάτι πρωτοποριακό για τον Νομό μας. Τα μέλη του Συλλόγου σας μάλιστα πρωταγωνίστησαν στις εν λόγω παραγωγές. Μιλήστε μας για την εμπειρία σας από τη συμμετοχή σας στα ντοκιμαντέρ.

Απ. «Η εμπειρία το να συμμετέχεις σε μια ταινία – ντοκιμαντέρ είναι πρωτόγνωρη και μοναδική. Είχα την χαρά να συμμετέχω στην πρώτη ταινία – ντοκιμαντέρ ως Αναβιωτής του Συλλόγου μας που αφορούσε την Πολιορκία του Λάλα τον Ιούνιο του 1821. Κάναμε γυρίσματα σχεδόν ενάμισι μήνα στην ευρύτερη περιοχή του Λάλα όπως στο δάσος της Κάπελης, στο Λάλα, στου Δούκα, στη Νεράιδα, στο Πούσι και σε άλλες περιοχές. Ο Σκηνοθέτης της ταινίας Γιάννης Μουτσούλας από την Καλαμάτα γύρισε μια υπέροχη ταινία – ντοκιμαντέρ παρόλο που τα οικονομικά ήταν περιορισμένα. Γιατί όπως καταλαβαίνεις για να γυριστεί μια ταινία  - πόσο μάλλον όταν έχει να κάνει με την ιστορία και ειδικά με το 1821, οι οικονομικές απαιτήσεις είναι υψηλές.

Παρόλα αυτά όλοι οι Σύλλογοι που συμμετείχαν στην ταινία έδωσαν το 100% του εαυτού τους και από το υστέρημά τους για να την υλοποιήσουμε. Επίσης να διευκρινίσω ότι εμείς δεν είμαστε επαγγελματίες ηθοποιοί. Δεν πληρωθήκαμε για να κάνουμε την εν λόγω ταινία, ούτε και αυτός ήταν ο σκοπός μας. Την κάναμε για να αναδείξουμε και να προβάλλουμε την τοπική μας ιστορία και τον τόπο μας. Αυτό θα συνεχίσουμε να το κάνουμε και στο μέλλον γιατί αγαπάμε την ιστορία μας και ειδικά το 1821.

Ως Αναβιωτής του 1821, ένοιωσα μεγάλη χαρά και συγκίνηση ταυτόχρονα όταν ενσάρκωσα έναν αγωνιστή του 1821 – τον καπετάν Θεόδωρο Κίσσα, αφού προσπάθησα να μπω στην θέση του και να αποτυπώσω τον χαρακτήρα του και τα πιστεύω του που ήταν ο πόθος για την ελευθερία και την υπεράσπιση της Ορθόδοξης πίστης μας».

- Γενικότερα, σε ότι αφορά όλη την χώρα, πιστεύετε πως τα 200 χρόνια από το 1821, τιμήθηκαν όπως θα έπρεπε;

Απ. «Η Πανδημία που μαστίζει την χώρα μας τα τελευταία δυο και πλέον χρόνια δεν άφησε περιθώρια ώστε να τιμηθούν όπως θα έπρεπε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Αυτή όμως είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Η άλλη και η πιο σημαντική κατ’ εμέ έχει να κάνει με το γεγονός πως δυστυχώς το 1821 δεν τιμήθηκε ουσιαστικά αλλά πρόχειρα, απλά για να πούμε πως συμπληρώθηκαν τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Δυστυχώς η Πολιτεία δεν βοήθησε τους Δήμους στο να πραγματοποιήσουν εκδηλώσεις για το 1821 πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων – μεταξύ αυτών και ο Δήμος Πύργου όπου καταφέραμε να υλοποιήσουμε αρκετές εκδηλώσεις για το 1821.

 Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περιβόητη Επιτροπή της κ. Γιάννας Αγγελοπούλου όπου πολύ μελάνι χύθηκε για τους σκοπούς της και το πρόγραμμα των εκδηλώσεων. Δυστυχώς οι εξαγγελίες της επιτροπής έμειναν στα λόγια, τις δημόσιες σχέσεις και τις φωτογραφίες των μελών της.

Βεβαίως σε αυτό συνετέλεσε το γεγονός ότι ως χώρα δεν αγαπάμε την ιστορία μας και δεν μας ενδιαφέρει. Ειδικά το 1821 το οποίο αποδομείται στις μέρες μας από την νέα τάση των αποδομητών ιστορικών, συγγραφέων, δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών και όσων δήθεν ασχολούνται με την ιστορία».

- Υπήρξαν αρκετές ενδιαφέρουσες εκδόσεις βιβλίων σε όλη την χώρα για το 1821 και φυσικά η δική σας έκδοση για τον ρόλο της Ηλείας στην επανάσταση. Ξεχωρίζετε κάποιες άλλες εκδόσεις στην Ελλάδα;

Απ. «Το θετικό και ελπιδοφόρο στοιχείο είναι ότι νέοι συγγραφείς, ακαδημαϊκοί και ερευνητές ασχολούνται με την Ελληνική ιστορία και ειδικά με το κομμάτι που αφορά το 1821. Αυτό βέβαια έχει και την αρνητική του πλευρά αφού όπως ανέφερα υπάρχει η νέα τάση – μόδα των αποδομητών του 1821 που γράφουν βιβλία και βγαίνουν στα Μέσα Ενημέρωσης όπου μιλάνε χωρίς ουσιαστικά επιχειρήματα για την Ελληνική Επανάσταση. Για αυτό τονίζω ότι θα πρέπει να αρχίσουμε να διαβάζουμε την ιστορία μας και να την αγαπάμε. Θα ξεχώριζα στις εκδόσεις του μεγάλου δάσκαλου και ιστορικού Σαράντου Καργάκου που αποτελούν «θησαυρό» για την περίοδο του 1821».

- Πλέον ετοιμάζετε μία ειδική έκδοση για τα γεγονότα του 1821 με τίτλο «Με την πάλα και το καριοφίλι». Τι να περιμένει το αναγνωστικό κοινό από το νέο σας βιβλίο;

Απ. «Είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι ολοκλήρωσα το τρίτο κατά σειρά συγγραφικό μου έργο που αφορά την Επανάσταση του 1821. Είχε προηγηθεί το μαθητικό τετράδιο – ημερολόγιο για το 1821 που διένειμε ο Δήμος Πύργου στα Δημοτικά και Ειδικά Σχολεία του Δήμου Πύργου και την πρώτη επίσημη έκδοση για την Ελληνική Επανάσταση του 1821 στην Ηλεία.

Η έκδοση αυτή έτυχε ευρείας αποδοχής από την τοπική κοινωνία και ο κόσμος την αγκάλιασε. Νοιώθω ικανοποίηση και χαρά αφού είχα την τιμή να γράψω αυτό το βιβλίο μετά την πρόταση που μου έκανε ο Δήμαρχος κ. Τάκης Αντωνακόπουλος και παραδώσαμε στην τοπική κοινωνία την πρώτη επίσημη έκδοση του Δήμου Πύργου για την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης στην Ηλεία.

Η νέα συγγραφική μου προσπάθεια με τίτλο «Με την πάλα και το καριοφίλι» είναι μια ειδική έκδοση για την Εφημερίδα «ΠΡΩΤΗ». Αφορά γνωστές και άγνωστες πτυχές της Ελληνικής Επανάστασης τόσο στην Ηλεία όσο και στις υπόλοιπες περιοχές της Ελληνικής Επικράτειας. Μιλά για άγνωστα γεγονότα των Ελλήνων αγωνιστών που δεν είναι ευρέως γνωστά και που οι αναγνώστες – αναγνώστριες θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν μέσα από την συγκεκριμένη έκδοση».

- Στο νέο σας βιβλίο αναφέρετε πως τα 200 χρόνια από το 1821 οφείλουν να αποτελέσουν αφορμή για προβληματισμό και αυτοκριτική.  Ο ελληνικός λαός τα πηγαίνει καλά με την αυτοκριτική ή πάντα βρίσκουμε τον τρόπο να ρίξουμε το φταίξιμο σε άλλους;

Απ. «Δυστυχώς είμαστε ένας λαός που δεν μαθαίνει από τα λάθη του. Τα μηνύματα του 1821 δεν τα έχουμε διδαχθεί 200 χρόνια μετά. Η ομόνοια, η συστράτευση για τον κοινό σκοπό, ο πόθος για την ελευθερία μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς έπεσε σαν βροχή όπως είπε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ήρθαν οι πρώτες μεγάλες επιτυχίες του αγώνα.

Δυστυχώς όμως είχαμε και διχόνοια. Ο πόθος για αξιώματα, για πλουτισμό και για εξουσία έφερε τον εμφύλιο σπαραγμό όπου Έλληνες σκότωναν Έλληνες. Είχαμε ξένους προστάτες, ξένα δάνεια και ξένη Επιτροπεία με έναν ξενόφερτο βασιλιά τον Όθωνα.

Τα ίδια πράγματα βιώσαμε και πριν λίγα χρόνια με το Δ.Ν.Τ, την Τρόικα, τον κ. Τόμσεν, τον κ. Σόιμπλε, τον κ. Ντάισελμπλουμ. Βλέπετε η ιστορία επαναλαμβάνεται και δυστυχώς δυσάρεστα. Ποτέ δεν κάναμε ως λαός την αυτοκριτική μας και πάντα ρίχνουμε το φταίξιμο στους άλλους. Έτσι και το 1821 οι πρόκριτοι και οι Κοτζαμπάσηδες έριχναν το φταίξιμο στους στρατιωτικούς, οι στρατιωτικοί στους Πρόκριτους και για δυο ολόκληρα χρόνια η Επανάσταση κινδύνεψε να καταλήξει σε αποτυχία αφού ο Ιμπραήμ Πασάς αλώνιζε την Πελοπόννησο και την είχε ερημώσει.

Πρέπει επιτέλους ως λαός να αρχίσουμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας και να μαθαίνουμε από τα λάθη του παρελθόντος».

- Μέσα από την μεγάλη σας πείρα στην καταγραφή των ιστορικών προσωπικοτήτων του 1821, θα ήθελα να μου αναφέρετε τρία ονόματα ηρώων που μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα για τους Έλληνες του 2022.

Απ. «Οι περισσότεροι Έλληνες αγωνιστές αποτελούν σήμερα πρότυπα για τους Έλληνες εν έτει 2022. Υπήρξαν και πολλοί άσημοι αγωνιστές που έπεσαν στα πεδία των μαχών ή που ελάχιστα ξέρουμε για αυτούς ακόμα και αν επέζησαν κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης.

 Ένας αγνός αγωνιστής που θα πρέπει να αποτελέσει πρότυπο για εμάς τους Ηλείους είναι ο Πύργιος Χαράλαμπος Βιλαέτης που δυστυχώς πολύ λίγα γνωρίζουμε για την ζωή, την δράση  και το ηρωικό του τέλος. Τα τελευταία χρόνια αρχίζουμε να μαθαίνουμε πράγματα για τον ήρωα και αυτό προσπάθησα να δώσω και στην έκδοση για τον Δήμο Πύργου όπου υπάρχει ολόκληρη ενότητα για τον αγνό αγωνιστή.

Ο Χαράλαμπος Βιλαέτης υπήρξε ένας ανιδιοτελής αγωνιστής που πολέμησε για την ελευθερία και την Ορθόδοξη πίστη. Μπορούσε να ζήσει και να μην πέσει στα Σμιλέικα Αμπέλια. Είχε επιλογή. Όμως αυτός τόλμησε, και πήγε και πολέμησε γνωρίζοντας ότι θα πέσει. Αυτός είναι ο πραγματικός αγωνιστής. Αυτός που ξέρει ότι θα πέσει και δεν λιγοψυχά. Εκεί φαίνεται το μεγαλείο του αγωνιστή και ο Χαράλαμπος Βιλαέτης συγκαταλέγεται στους μεγάλους αγωνιστές του 1821 που έπεσε σε ηλικία 40 ετών.

Ένας άλλος αγνός αγωνιστής υπήρξε ο Αθανάσιος Διάκος. Σαν άλλος Λεωνίδας έπεσε και αυτός κοντά στις Θερμοπύλες, στην γέφυρα της Αλαμάνας ενώ γνώριζε πως πήγαινε σε βέβαιο θάνατο. Ο θάνατός του έπεσε σαν σπόρος στους αγωνιζόμενους Έλληνες που συνέχισαν τον αγώνα του εναντίον μιας κραταιάς Αυτοκρατορίας όπως της Οθωμανικής.

Τέλος άφησα έναν επίσης μεγάλο αγωνιστή, τον Γεωργάκη Ολύμπιο που έδωσε τον δικό του αγώνα στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες εκεί που ξεκίνησε το έπος του 1821. Μόνος και αυτός με λίγους άνδρες στη Μονή του Σέκου στην Β.Α. Ρουμανία δεν παραδόθηκε στον εχθρό αλλά ανατίναξε το κωδωνάστάσιο της Μονής περνώντας στην Αθανασία με τους λιγοστούς συμπολεμιστές του.

Και οι τρεις ήρωες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό.

Ήξεραν πως πήγαιναν σε βέβαιο θάνατο. Όμως δεν λιγοψύχησαν. Πολέμησαν και έπεσαν σαν αληθινοί Έλληνες. Αυτούς λοιπόν τους αγωνιστές πρέπει να τους τιμούμε καθημερινά και αποτελούν πρότυπα για εμάς τους νεοέλληνες».

- Στο νέο σας βιβλίο έχετε ένα πολύ ενδιαφέρον κεφάλαιο για τον Πήλιο Γούση, του οποίου το όνομα είναι συνυφασμένο με την προδοσία. Μήπως όμως τελικά υπήρξε μια παρεξηγημένη προσωπικότητα;

«Κατά την διάρκεια του 1821 υπήρξαν πολλοί Έλληνες που αλλαξοπίστησαν και πρόδωσαν τον εθνικό σκοπό. Πολλών τα ονόματα είναι συνυφασμένα με την προδοσία. Ένα από αυτά τα ονόματα ήταν και αυτό του Πήλιου Γούση. Βεβαίως η ιστορική έρευνα φέρνει στο φως νέα στοιχεία για τους αγωνιστές του 1821 τα οποία μέχρι πρότινος δεν τα γνωρίζαμε. Ένα από αυτά αφορά και τον Πήλιο Γούση ο οποίος όπως αποδεικνύεται υπήρξε μια παρεξηγημένη προσωπικότητα. Τα υπόλοιπα θα τα διαβάσετε στην Ειδική Έκδοση «Με την πάλα και το καριοφίλι» και ο καθένας μας θα βγάλει τα δικά του συμπεράσματα».

- Τελικά, 200 χρόνια ιστορίας συμπληρώθηκαν από την αναγέννηση ενός έθνους ή από την δημιουργία ενός κράτους;

Απ. «Το 1821 αποτελεί κατ’ εμέ την σημαντικότερη περίοδο της Ελληνικής μας ιστορίας. Πιστεύω πως με την Ελληνική Επανάσταση του 1821 αναγεννήθηκε η σκλαβωμένη επί 400 χρόνια Ελλάδα. Απλοί άνθρωποι πήραν τα όπλα και πολέμησαν εναντίον μιας κραταιάς Αυτοκρατορίας. Αναφορικά με την δημιουργία του Ελληνικού κράτους στην ερώτησή σου αγαπητέ Μιχάλη, αυτό άργησε να έρθει στην περίπτωση της Ελλάδας. Οι βάσεις βέβαια είχαν τεθεί με την τιτάνια προσπάθεια που κατέβαλε ο πρώτος Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας αλλά δυστυχώς διακόπηκε με την δολοφονία του που ήταν αποτέλεσμα ξένης παρέμβασης. Είχαμε ξένη Επιτροπεία με έναν ξενόφερτο βασιλιά τον Όθωνα και λίγο έλειψε να καταδικαστούν σε θάνατο ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με τον Δημήτριο Πλαπούτα. Η δημιουργία του Ελληνικού κράτους επιτεύχθηκε πολύ αργότερα αφού ήταν ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα τόσο λόγω των συνθηκών κατά την Επανάσταση του 1821 όσο και γιατί δεν είχε ξεκαθαριστεί τότε τι κράτος θέλουμε, εννοώντας σε τι βάσεις και με πιο μοντέλο θα οικοδομούνταν αυτό το κράτος».

Πηγή: «ΠΡΩΤΗ»