Ο κ. Θάνος γεννήθηκε το 1960 στην Καλαμάτα. Σπούδασε Βιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (δίπλωμα το 1983). Ακολούθως από το 1985 πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές και έρευνα στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ συνδεδεμένου με το Πανεπιστήμιο Κρήτης στο Ηράκλειο, μέχρι της λήψης, το 1988, του διδακτορικού διπλώματος με ερευνητική εργασία για την δομή και έκφραση γονιδίων του συμπλόκου του μείζονος συστήματος ιστοσυμβατότητας. Από το 1989 μέχρι το 1994 ως μεταδιδακτορικός ερευνητής εργάστηκε στο εργαστήριο του καθηγητή Tom Maniatis στο Τμήμα Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Harvard. Ακολούθως εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης ως επίκουρος καθηγητής (1995), και ακολούθως ως αναπληρωτής καθηγητής Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας (2000). Το 2001 επέστρεψε στην Ελλάδα ως διευθυντής του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής στο ερευνητικό Κέντρο "Α. Φλέμιγκ". Από το 2006 είναι πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου και διευθυντής του Κέντρου Βασικής Ερευνας του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών.
Στην έρευνα, μετά το διδακτορικό του, και αρχής γενομένης από την διαμονή του στο εργαστήριο του Tom Maniatis στο Harvard, ο κ. Θάνος εστίασε τις ερευνητικές του προσπάθειες στους μηχανισμούς ρύθμισης της έκφρασης των γονιδίων, δηλαδή ακριβώς στον κλάδο που προβλέπει το σκεπτικό προκήρυξης της Εδρας. Συγκεκριμένα, μελέτησε τις πρωτεΐνες που ενεργούν ως «μοριακοί διακόπτες» και ελέγχουν την γονιδιακή έκφραση. Εδωσε ιδιαίτερη προσοχή σε εκείνες τις πρωτεΐνες που δρουν ως «αρχιτεκτονικοί παράγοντες» και ρυθμίζουν την έκφραση των γονιδίων υποβοηθώντας τους άλλους μεταγραφικούς παράγοντες να τοποθετηθούν στις κατάλληλες θέσεις της αλληλουχίας των βάσεων του DNA πλησίον του γονιδίου.
Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ «ΕΝΙΣΧΥΟΣΩΜΑΤΟΣ»
Ο Δημήτρης Θάνος έγινε γνωστός με την ανακάλυψη του «ενισχυοσώματος» (enhanceosome). Το ενισχυόσωμα αποτελείται από ένα σύμπλοκο πρωτεϊνών και DNA στην περιοχή του ενισχυτή (enhancer) ενός γονιδίου, το οποίο μεταβάλλει την τοπική αρχιτεκτονική της χρωματίνης, λ.χ. δημιουργώντας θηλιές. Με αυτόν τον τρόπο προσανατολίζεται το ένζυμο «RNA-πολυμεράση» να καταλάβει την πρέπουσα θέση επί της αλυσίδας των βάσεων στην περιοχή του υποκινητή (promoter) του γονιδίου, ώστε να αρχίσει την μεταγραφή, δηλαδή η παραγωγή του αντιγράφου του γονιδίου σε RNA («αγγελιοφόρου RNA»). Την in vivo μελέτη επιβεβαίωσε με in vitro αναπαράσταση. Κάθε γονίδιο έχει το δικό του ενισχυόσωμα, που διαφέρει από εκείνα των άλλων γονιδίων. Η ανακάλυψη έδωσε για πρώτη φορά απάντηση στο ερώτημα για τον μηχανισμό της εξειδίκευσης στην γονιδιακή έκφραση. Στον κ. Θάνο αποδίδεται από όσους το ανέφεραν μετά από αυτόν, η αναγνώριση για πρώτη φορά του ενισχυοσώματος. Τα αποτελέσματα των ερευνών του θεωρήθηκαν τόσο βασικά ώστε να αναφέρονται σε πολλά ξενόγλωσσα διδακτικά συγγράμματα για τους φοιτητές. Κατά την περίοδο της εργασίας του στο Πανεπιστήμιο Columbia, ο κ. Θάνος περιέγραψε λεπτομερώς τον μηχανισμό με τον οποίο ένα πρότυπο ενισχυόσωμα ενεργοποιεί την έκφραση του γονιδίου της β-ιντερφερόνης όταν εισβάλλει στον οργανισμό ένας παρασιτικός ιός. Μετά τις δημοσιεύσεις για το ενισχυόσωμα, ο κ. Θάνος βραβεύτηκε κατ’ επανάληψη. Υστερα από την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο κ. Θάνος συνέβαλε, μεταξύ άλλων, στην μελέτη της στοχαστικής γονιδιακής έκφρασης, στην μετατροπή διαφοροποιημένων κυττάρων σε βλαστοκύτταρα που θα έχουν χρήση σε κυτταρικές θεραπείες.
