Είναι και άλλες βέβαια φράσεις πολλές που εκφράζουν το γλωσσικό σεξισμό στο γραπτό και προφορικό λόγο διατηρώντας κυρίαρχο το αρσενικό γένος ακόμα και σε ακροατήρια που οι γυναίκες υπερέχουν αριθμητικά.
Επιμέλεια: Νικολέττα Κολυβάρη
Κι επειδή η γλώσσα δεν είναι μόνο ένα μέσο επικοινωνίας αλλά διαμορφώνει και αντιλήψεις, μέσα από την εκφορά του λόγου, γραπτού και προφορικού, εκφράζεται και η κοινωνική σχέση των φύλων. Εκεί λοιπόν που η Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων παρενέβη σχετικά πρόσφατα και αντανακλάται συχνά η ανισότητα των φύλων είναι η σύνταξη διοικητικών εγγράφων.
Η "Ε" μίλησε γι' αυτές τις... αθώες φαινομενικά ανισότητες και διακρίσεις στη γλώσσα των διοικητικών εγγράφων, αλλά και γενικότερα περί γλωσσικού σεξισμού στο δημόσιο βίο, με τα στελέχη του Κέντρου Συμβουλευτικής Γυναικών Θυμάτων Βίας του Δήμου Καλαμάτας, κοινωνιολόγο Σοφία Κατσίποδα, κοινωνική λειτουργό Μαρία Στρατάκου και ψυχολόγο Δήμητρα Μιχαλοπούλου.
Η ΣΕΞΙΣΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Η διεπιστημονική ομάδα του Κέντρου τονίζει πως "αδιαμφισβήτητα, η χρήση σεξιστικών αναφορών στο λόγο μας ενισχύει την παρουσία των έμφυλων διακρίσεων σε γλωσσικό επίπεδο και καθιστά τον αγώνα για μία ουσιαστική ισότητα αναγκαίο". Η χρήση της σεξιστικής γλώσσας όπως λένε "αποτελεί επιμέρους έκφανση του σεξισμού, ο οποίος είναι συνυφασμένος με την υποτίμηση των ατόμων βάσει του φύλου τους", οπότε και "η πρόσφατη δημοσίευση του νόμου 4604 για την προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και την πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας αποτελεί ένα σπουδαίο εργαλείο για την άρση των έμφυλων διακρίσεων και των εξουσιαστικών σχέσεων ανάμεσα στα διαφορετικά φύλα".
Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΣΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ
Για πρώτη φορά, λοιπόν, "στο σχέδιο νόμου εντάσσεται η διάσταση του φύλου στη σύνταξη των διοικητικών εγγράφων με απαγόρευση της χρήσης διατυπώσεων που υποκρύπτουν ή εμπεριέχουν έμφυλη διάκριση", ενώ "ταυτόχρονα, συμπεριλαμβάνει την παραβίαση της αρχής της ισότητας, των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης, τη χρήση γλώσσας με έμφυλη διάκριση στο Πειθαρχικό Δίκαιο" μας επισημαίνουν τα στελέχη του Κέντρου.
Σε αυτή την κατεύθυνση, η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων "εδραιώνει την παρουσία της μέσα από καινοτόμες πρωτοβουλίες, στρατηγικές και πολιτικές αντιμετώπισης και εκπονεί τον οδηγό χρήσης μη σεξιστικής γλώσσας στα διοικητικά έγγραφα".
ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΠΕΡΥΣΙ ΤΟ ΜΑΡΤΙΟ
Ο οδηγός αυτός αρχικά δημοσιεύτηκε ηλεκτρονικά πέρυσι το Μάρτιο, με σκοπό "να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των στερεοτυπικών και αναχρονιστικών πρακτικών που διαιωνίζουν τις έμφυλες ανισότητες. Ο οδηγός χρήσης μη σεξιστικής γλώσσας στα διοικητικά έγγραφα αποτελεί ένα σπουδαίο και ταυτόχρονα καινοτόμο εργαλείο, μέσα από το οποίο το αρσενικό με το θηλυκό γένος συνοδοιπορούν και συνυπάρχουν στο λόγο μας, καταργώντας τις έμφυλες διακρίσεις και τις ανισότητες", εξηγεί η διεπιστημονική ομάδα, προσθέτοντας παράλληλα ότι με τον οδηγό "δίνεται η δυνατότητα στη βάση μίας συστηματικής, επιστημονικής προσπάθειας αντιμετώπισης του γλωσσικού σεξισμού, για αναγνώριση, κατανόηση και εξάλειψή του, όπως αυτός απαντάται στα διάφορα διοικητικά έγγραφα, υποδεικνύοντας με σαφήνεια τις πρακτικές για την απάλειψή του".
ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Τα κριτήρια για τη σύνταξη των δημοσίων εγγράφων, τα οποία βασίζονται στις προτάσεις του εν λόγω οδηγού και πληρούν την εφαρμογή του σχετικού άρθρου 7 του νόμου για την ουσιαστική ισότητα είναι τα εξής:
1) Η ταυτόχρονη αναφορά σε γυναίκες και άντρες, μέσω της χρήσης και των δύο γραμματικών γενών, όταν το κείμενο αναφέρεται σε μικτούς πληθυσμούς ή στην περίπτωση που δεν προκύπτει το φύλο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί είτε με τη χρήση ολόκληρης της λέξης είτε με προσθήκη των καταλήξεων (π.χ. ο/η διοικούμενος/-η ή ο διοικούμενος/διοικούμενη, ο αγρότης/αγρότισσα ή ο/η αγρότης/-ισσα, οι υποψήφιοι/-ες κ.ο.κ.).
2) Η χρήση του θηλυκού γένους αυτονόητα είναι επίσης αποκλειστική, όπως και τα επίθετα και οι αντωνυμίες, όταν η αναφορά σε γυναίκες είναι αποκλειστική.
3) Τα επίθετα και οι αντωνυμίες να παρατίθενται και στα δύο γένη (π.χ. οι διαθέσιμοι/-ες υπάλληλοι, οι οποίοι/-ες…),στις περιπτώσεις των ουσιαστικών που ο τύπος του αρσενικού και του θηλυκού ταυτίζονται.
Βασική προϋπόθεση στη σύνταξη των διοικητικών εγγράφων αποτελεί η απαγόρευση της χρήσης διατάξεων που υποκρύπτουν ή εμπεριέχουν έμφυλη διάκριση. Οι διοικητικές υπηρεσίες είναι υποχρεωμένες να μεριμνούν για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας, με την έκδοση των διοικητικών εγγράφων σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Οδηγό της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων.
ΠΛΗΤΤΕΙ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΟ
Τα στελέχη του Κέντρου σημειώνουν επίσης ότι ο σεξισμός δεν πλήττει μόνο τον γραπτό λόγο αλλά και τον προφορικό, γεγονός που, όπως λένε οι ίδιες, "επιβεβαιώνεται μέσα από τις πρακτικές των μέσων ενημέρωσης, όπως η συχνή εξαπόλυση σεξιστικών σχολίων εναντίον γυναικών που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης, που δραστηριοποιούνται στην πολιτική και εμφανίζονται στη δημόσια σφαίρα, αλλά και όλων εκείνων των ανώνυμων γυναικών, που δέχονται σεξιστικές επιθέσεις και χαρακτηρίζονται με υποτιμητικές και απαξιωτικές εκφράσεις". Εξάλλου, "οι έμφυλες διακρίσεις και η προώθηση της ισότητας μας αφορά όλες και όλους", επισημαίνει η διεπιστημονική ομάδα καταλήγοντας.
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Στην πρώτη γραμμή το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών πραγματοποιεί αγώνα για την άρση των έμφυλων στερεοτύπων, των ανισοτήτων και των διακρίσεων που τροφοδοτούνται από μία συντηρητική κοινωνία, με σκοπό την προώθηση των λειτουργικών και των ισότιμων σχέσεων ανάμεσα στα φύλα. Το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών του Δήμου Καλαμάτας (το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε. και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα "Πελοπόννησος 2014-2020") παρέχει δωρεάν τις υπηρεσίες του και λειτουργεί με ραντεβού υποδεχόμενο φορείς ή πολίτες ανεξαιρέτως φύλου για πληροφόρηση, στην οδό Περρωτού και Μαντίκλου, πίσω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην Καλαμάτα.
Τηλ. επικοινωνίας: 27210 99225 και 27210 99212, email: ksg@kalamata.gr
