Η παιδική σεξουαλική κακοποίηση είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο· όλοι δυσκολεύονται να αναφερθούν σε αυτήν, αλλά πίσω από τις κλειστές πόρτες υπάρχει μια άλλη αλήθεια.
Η κοινωνική λειτουργός Αγγελική Ρουμελιώτου, επιμελήτρια Ανηλίκων Καλαμάτας μιλάει στην “Ε” για το μέγιστο έγκλημα της ανθρωπότητας, την αδυναμία της να προστατέψει το ίδιο το μέλλον της: τα παιδιά.
Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΤΕΡΑΤΟΣ
Μία από τις πιο δύσκολες στιγμές που μπορεί να φανταστεί ανθρώπου νους είναι εκείνη που ένα παιδί στέκεται μπροστά σε κάποιον, μεγάλο ή μικρό, και ανάμεσα σε σκόρπιες εφιαλτικές σκέψεις προσπαθεί να περιγράψει ότι κάποιος ασελγεί πάνω του ή ακόμη χειρότερα το έχει βιάσει. Ουσιαστικά, λέει η επιμελήτρια Ανηλίκων, αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα ομολογεί το μέγιστο έγκλημά της, που είναι η αδυναμία της να προστατέψει το ίδιο το μέλλον της. Γιατί τι άλλο είναι ένα παιδί αν δεν είναι το ίδιο το μέλλον; Ποια άλλη μορφή μπορεί να έχει κάποιος που ασελγεί αν δεν έχει αυτή του τέρατος. Τι άλλο είμαστε ως κοινωνία αν δεν είμαστε αυτή που πρέπει να ορθώνει τοίχους για να μην μπορεί κανείς να ακουμπήσει απειλητικά τα παιδιά; Κανείς να τα σημαδέψει.
ΚΙ ΟΜΩΣ ΤΑ ΣΗΜΑΔΕΥΕΙ…
Κι όμως τα σημαδεύει, παραδέχεται, και πολύ συχνότερα απ’ ό,τι μπορούμε να φανταστούμε. Ξέρουμε μόνο την κορυφή του παγόβουνου, ομολογεί η κ. Ρουμελιώτου, αυτό που φαίνεται. Αλλά στο αθέατο μέρος βρίσκονται χιλιάδες παιδιά που σιωπούν, γιατί φοβούνται ότι δεν θα τα πιστέψουν, γιατί ντρέπονται, γιατί νομίζουν ότι είναι δικό τους λάθος, γιατί φοβούνται τον δράστη, γιατί αισθάνονται ένοχα. Οι αριθμοί μάς λένε ότι ένα στα πέντε παιδιά είναι θύμα μιας μορφής σεξουαλικής κακοποίησης. Φυσικά το φάσμα της σεξουαλικής κακοποίησης περιλαμβάνει πολλές μορφές, όπως η έκθεση σε πορνογραφικό υλικό, η λεκτική σεξουαλική παρενόχληση, η σεξουαλική παρενόχληση με επαφή και η σεξουαλική παραβίαση, δηλαδή ο βιασμός.
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΟΥΝ
Κάποιες συμπεριφορές που μπορούν να μας προβληματίσουν, λέει η ίδια, αναφορικά με ενδεχόμενη σεξουαλική κακοποίηση, με βάση το Πρωτόκολλο του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, είναι: η προχωρημένη σεξουαλική γνώση βάσει της ηλικίας του παιδιού, η έκφραση φόβου ή αποφυγή απέναντι σε ένα συγκεκριμένο άτομο ή χώρο, ιδιαίτερα σε περιστάσεις που περιλαμβάνουν τη σωματική έκθεση, όπως γυμναστική, μπάνιο στην πισίνα, ο υπερβολικός αυνανισμός, το πρόωρο σεξουαλικό παιχνίδι, η απρόσμενη πτώση της σχολικής επίδοσης, η παλινδρόμηση σε προγενέστερα αναπτυξιακά στάδια (νυχτερινή ενούρηση, εγκόπριση), οι ελάχιστες φιλικές σχέσεις ή απομόνωση από συνομηλίκους, ο υπερβολικός φόβος επαφής, η απροθυμία συναίνεσης σε ιατρικές ή οδοντιατρικές πράξεις, η κατοχή δώρων, νέων ρούχων ή χρημάτων άγνωστης προέλευσης, η συμμετοχή σε σεξουαλικές δραστηριότητες με χρηματικές απολαβές, η σεξουαλικά παρεμβατική συμπεριφορά σε ενηλίκους, η έκφραση σεξουαλικής δραστηριότητας μέσα στα παιχνίδια (κυρίως συμβολικό παιχνίδι με κούκλες), η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά/αυτοτραυματισμός και απόπειρες αυτοκτονίας, οι διαταραχές ύπνου και λήψης τροφής, το καταθλιπτικό συναίσθημα, ιδιαίτερα δε όταν αυτό εκδηλώνεται αιφνίδια. Ωστόσο, επισημαίνει, χρειάζεται πολλή προσοχή στην αξιολόγηση αυτών των δεδομένων και όχι επιπόλαιοι γραμμικοί συνειρμοί.
ΜΙΛΑΝΕ ΑΝ ΝΙΩΣΟΥΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ
Τα παιδιά για χιλιάδες λόγους, όπως είπαμε, δυσκολεύονται να εκφράσουν αυτό που τους συμβαίνει με αποτέλεσμα, διαπιστώνει η κ. Ρουμελιώτου, αυτή η θυματοποίησή τους να επαναλαμβάνεται μέσα σε έναν απίστευτο κύκλο πόνου. Αντιθέτως, μιλάνε μόνο αν νιώσουν εμπιστοσύνη, αν βοηθηθούν να κατανοήσουν αυτό που τους συμβαίνει, όταν νιώσουν ότι τα πιστεύουμε και όταν τα έχουμε πείσει ότι είμαστε εκεί για να τα προστατεύσουμε. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικός ο ρόλος των προσώπων (γονέων, δασκάλων κοκ) που βρίσκονται δίπλα τους, τα οποία πολλές φορές χρειάζονται και τα ίδια υποστήριξη από επαγγελματίες για να κάνουν σωστούς χειρισμούς. Πολύ δύσκολη συνθήκη είναι όταν η κακοποίηση προκύπτει μέσα από τον κύκλο οικείων προσώπων, κάτι που είναι και το συχνότερο.
ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΜΙΚΡΗ ΥΠΟΨΙΑ, ΔΕΝ ΣΙΩΠΟΥΜΕ
Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, βασική μας αρχή είναι ότι δεν σιωπούμε, δεν κάνουμε ότι δεν ακούσαμε ή δεν είδαμε, ακόμη και αν έχουμε αποκλειστικά και μόνο υποψίες, αλλά στεκόμαστε δίπλα σε κάθε παιδί που έχει την ανάγκη ενός μεγάλου για να σταματήσει να βασανίζεται. Στεκόμαστε με πολλή προσοχή και σεβασμό στην αξιοπρέπεια του παιδιού και ερχόμαστε σε επικοινωνία με τους αρμόδιους κατά περίπτωση επαγγελματίες, προκειμένου να μας κατευθύνουν για τις επόμενες απαραίτητες κινήσεις για την προστασία του παιδιού. Ενδεικτικά αναφέρω ως τέτοιους φορείς:
- Τους κοινωνικοπρονοιακούς πχ. Πρόνοια, Κοινωνική Υπηρεσία, Ομάδα Προστασίας Ανηλίκων Δήμου,
- τις τηλεφωνικές γραμμές που υπάρχουν για τις περιπτώσεις αυτές, όπως το 1056 (Γραμμή Συλλόγου «Χαμόγελο του Παιδιού»), το 115 25 Γραμμή «Μαζί για το παιδί, το 197 «Γραμμή Αμεσης Κοινωνικής Βοήθειας», και
- την Εισαγγελία Ανηλίκων, όταν έχουμε βάσιμες υποψίες ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο.
