Τις περισσότερες φορές τα παιδιά κακοποιούνται σεξουαλικά από κάποιον που γνωρίζουν και εμπιστεύονται, όπως από ένα μέλος της οικογένειας ή έναν ενήλικα επισκέπτη, γνωστό και έμπιστο της οικογένειας. Όπως μαρτυρούν έρευνες παιδιά που πέφτουν θύματα κακοποίησης γνωρίζουν σε ποσοστό 90% το θύτη, με πιο πρόσφατα παραδείγματα αυτό του βιασμού της 12χρονης στον Κολωνό, αλλά και τον συνταξιούχο εκπαιδευτικό στη Λακωνία που αποπλανούσε και κακοποιούσε σεξουαλικά ανήλικες επί 9 χρόνια.

Η επιμελήτρια Ανηλίκων Καλαμάτας Αγγελική Ρουμελιώτου επισήμανε σε παλαιότερη δήλωσή της στην “Ε” ότι πρόκειται “για το μέγιστο έγκλημα της ανθρωπότητας, την αδυναμία της να προστατέψει το ίδιο το μέλλον της: τα παιδιά”. Και οι αριθμοί μάς λένε ότι ένα στα πέντε παιδιά είναι θύμα μιας μορφής σεξουαλικής κακοποίησης. Φυσικά το φάσμα της σεξουαλικής κακοποίησης περιλαμβάνει πολλές μορφές, όπως η έκθεση σε πορνογραφικό υλικό, η λεκτική σεξουαλική παρενόχληση, η σεξουαλική παρενόχληση με επαφή και η σεξουαλική παραβίαση, δηλαδή ο βιασμός.

ΤΟ “ΑΣΦΑΛΕΣ ΑΓΓΙΓΜΑ” ΤΟΥ ΕΛΙΖΑ

Το Σωματείο “Ελίζα” - Εταιρία Κατά της Κακοποίησης του Παιδιού τονίζει ότι η έλλειψη εκπαίδευσης στην αναγνώριση της κακοποίησης αυξάνει την ανάγκη για ενημέρωση και πρόληψη. Τα παιδιά πρέπει να εκπαιδεύονται, ώστε να μάθουν να προστατεύουν τον εαυτό τους και το σώμα τους και να ξεχωρίζουν τα ασφαλή από τα “όχι ασφαλή” αγγίγματα, προκειμένου να μειωθούν τα περιστατικά απόπειρας σεξουαλικής κακοποίησης ή σεξουαλικής κακοποίησης. Το “Ασφαλές Άγγιγμα” του οργανισμού είναι ένα πρόγραμμα πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών, που εκπαιδεύει μικρά παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς. Η μέθοδος του προγράμματος εδράζεται στην εκπαίδευση των παιδιών μέσα από εργαστήριο-κουκλοθέατρο, όπου με τη βοήθεια εξειδικευμένων ψυχολόγων και επιστημονικών συνεργατών του προγράμματος, καλύπτονται οι βασικές γνώσεις και τα βασικά ερωτήματα γύρω από το θέμα της προστασίας του σώματος: Ποια είναι τα ιδιωτικά μέρη του σώματος; Ποια η διαφορά ανάμεσα σε ένα “ασφαλές” και ένα “όχι ασφαλές” άγγιγμα; Τι θα πρέπει να κάνει ένα μικρό παιδί όταν ένας μεγάλος το κάνει να αισθανθεί άβολα ή του προκαλεί αναστάτωση ή φόβο; Πώς και από ποιον μπορεί να ζητήσει βοήθεια ένα μικρό παιδί αν βιώσει ένα περιστατικό σεξουαλικής κακοποίησης;

ΓΙΑ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ 5-9 ΕΤΩΝ

Το “Ασφαλές Άγγιγμα” απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 5 έως 9 ετών. Εκπονείται στα σχολεία με πρωτοβουλία των δασκάλων και μαθαίνει τα παιδιά πώς να προστατεύονται από τη σεξουαλική κακοποίηση.Το πρόγραμμα εκπαιδεύει και ενημερώνει εξίσου εκπαιδευτικούς και γονείς, ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα σημάδια που οδηγούν σε υποψία κακοποίησης, αλλά και να αντιληφθούν την αναγκαιότητα της αναγνώρισης. Ήδη από το 2016 περισσότερα από 4.000 παιδιά έχουν μάθει πώς να προστατεύουν το σώμα τους, ενώ περισσότεροι από 1.000 γονείς και εκπαιδευτικοί έχουν ενημερωθεί για την ανάγκη να αναγνωρίζουν τα σημάδια. Σύμφωνα με τα επιστημονικά αποτελέσματα της αξιολόγησης του πιλοτικού προγράμματος στα ελληνικά σχολεία, παρατηρήθηκε αύξηση των γνώσεων των παιδιών Νηπιαγωγείου, της Α’, Β’ και Γ’ Δημοτικού αναφορικά με την προστασία του σώματός τους και την αναγνώριση των “όχι ασφαλών” αγγιγμάτων, ενώ στους εκπαιδευτικούς και τους γονείς αυξήθηκε σημαντικά τόσο η γνώση σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση όσο και η θετική ανταπόκριση/προδιάθεση σε προγράμματα πρόληψης για τη σεξουαλική κακοποίηση.

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΟΥΝ

Η Αγγελική Ρουμελιώτου εστίασε σε κάποιες συμπεριφορές που μπορούν να μας προβληματίσουν αναφορικά με ενδεχόμενη σεξουαλική κακοποίηση, με βάση το Πρωτόκολλο του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού. Αυτές είναι: η προχωρημένη σεξουαλική γνώση βάσει της ηλικίας του παιδιού, η έκφραση φόβου ή αποφυγή απέναντι σε ένα συγκεκριμένο άτομο ή χώρο, ιδιαίτερα σε περιστάσεις που περιλαμβάνουν τη σωματική έκθεση, όπως γυμναστική, μπάνιο στην πισίνα, ο υπερβολικός αυνανισμός, το πρόωρο σεξουαλικό παιχνίδι, η απρόσμενη πτώση της σχολικής επίδοσης, η παλινδρόμηση σε προγενέστερα αναπτυξιακά στάδια (νυχτερινή ενούρηση, εγκόπριση), οι ελάχιστες φιλικές σχέσεις ή απομόνωση από συνομηλίκους, ο υπερβολικός φόβος επαφής, η απροθυμία συναίνεσης σε ιατρικές ή οδοντιατρικές πράξεις, η κατοχή δώρων, νέων ρούχων ή χρημάτων άγνωστης προέλευσης, η συμμετοχή σε σεξουαλικές δραστηριότητες με χρηματικές απολαβές, η σεξουαλικά παρεμβατική συμπεριφορά σε ενηλίκους, η έκφραση σεξουαλικής δραστηριότητας μέσα στα παιχνίδια (κυρίως συμβολικό παιχνίδι με κούκλες), η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά/αυτοτραυματισμός και απόπειρες αυτοκτονίας, οι διαταραχές ύπνου και λήψης τροφής, το καταθλιπτικό συναίσθημα, ιδιαίτερα δε όταν αυτό εκδηλώνεται αιφνίδια. Ωστόσο, επισημαίνει, χρειάζεται πολλή προσοχή στην αξιολόγηση αυτών των δεδομένων και όχι επιπόλαιοι γραμμικοί συνειρμοί.

ΔΕΝ ΣΙΩΠΟΥΜΕ

Σε κάθε περίπτωση, βασική μας αρχή είναι ότι δεν σιωπούμε, δεν κάνουμε ότι δεν ακούσαμε ή δεν είδαμε, ακόμη και αν έχουμε αποκλειστικά και μόνο υποψίες, αλλά στεκόμαστε δίπλα σε κάθε παιδί που έχει την ανάγκη ενός μεγάλου για να σταματήσει να βασανίζεται. Στεκόμαστε με πολλή προσοχή και σεβασμό στην αξιοπρέπεια του παιδιού και ερχόμαστε σε επικοινωνία με τους αρμόδιους κατά περίπτωση επαγγελματίες, προκειμένου να μας κατευθύνουν για τις επόμενες απαραίτητες κινήσεις για την προστασία του παιδιού. Ενδεικτικά μπορούμε να απευθυνθούμε στους εξής φορείς:

• • Τους κοινωνικοπρονοιακούς π.χ. Πρόνοια, Κοινωνική Υπηρεσία, Ομάδα Προστασίας Ανηλίκων Δήμου.
• • Τις τηλεφωνικές γραμμές που υπάρχουν για τις περιπτώσεις αυτές, όπως τη Γραμμή Ελίζα 10454, το 1056 (Γραμμή Συλλόγου “Το Χαμόγελο του Παιδιού”), το 115 25 Γραμμή “Μαζί για το παιδί”, το 197 “Γραμμή Αμεσης Κοινωνικής Βοήθειας”.
• • Την Εισαγγελία Ανηλίκων, όταν έχουμε βάσιμες υποψίες ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο.