Μια έφηβη θύμα bullying αφηγείται την ιστορία της και μοιράζεται τους λόγους που τα μάτια της δεν κλείνουν εύκολα το βράδυ… Με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής και θεατρικής έκφρασης οι μαθητές δραματοποιούν το κείμενο, αναλαμβάνουν το ρόλο του σχολικού διαμεσολαβητή και δίνουν διαφορετικό τέλος στην ιστορία: Πρόκειται για ένα βιωματικό εργαστήριο που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ομίλου Καινοτομίας και Δημιουργικότητας “Ξόρκια και Απίθανες Ιστορίες. Πώς να μην βραχυκυκλώνετε”, στο 7ο Πειραματικό Γυμνάσιο Καλαμάτας και παρουσιάστηκε σε επιμορφωτική διημερίδα του Δικτύου Σχολείων Σχολικής Διαμεσολάβησης με θέμα “Πρακτικές αντιμετώπισης βίας και εκφοβισμού στα σχολεία” στις 9 και 10 Μαρτίου, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Η φιλόλογος MEd Άλκη Δίμιζα, εμπνεύστρια και εμψυχώτρια της πρωτοβουλίας, αφηγείται στην “Ε” πώς η Λογοτεχνία αξιοποιείται ως μέσο πρόληψης/ευαισθητοποίησης σε θέματα σχετικά με τη βία και τον σχολικό εκφοβισμό αλλά και ως μέσο εκπαίδευσης της ομάδας Σχολικής Διαμεσολάβησης.
ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ
Η Άλκη Δίμιζα, εισηγήτρια στη διημερίδα, χρησιμοποιεί το διήγημα “Με τα μάτια του Ντάνι”, από το βιβλίο Κοσμοδρόμιο της Ελένης Κατσαμά, ως μέσο έκφρασης και εξωτερίκευσης σκέψεων και συναισθημάτων αξιοποιώντας τα βιώματα των μαθητών, προκειμένου να αποδώσουν νόημα στο κείμενο. Η ίδια θεωρεί σημαντικό σε ένα βιωματικό εργαστήριο οι μαθητές να κατανοήσουν την έννοια του bullying (και πώς εκφράζεται) και τη διαφορά από μια επιθετική συμπεριφορά -όπως και να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα των άλλων. Στην εισήγησή της στάθηκε μάλιστα στο πώς η σχολική βία και ο εκφοβισμός “επηρεάζουν αρνητικά όλη τη σχολική κοινότητα που παρακολουθεί και βιώνει τη βία ως θεατής”. Με συνέπεια “να πλήττεται η εκπαιδευτική διαδικασία και να θίγεται το δικαίωμα των μελών της σχολικής κοινότητας για ένα υγιές και ασφαλές σχολικό περιβάλλον”.
Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΩΣ ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ
Η σχολική διαμεσολάβηση στοχεύει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επίλυσης συγκρούσεων. Και για το λόγο αυτό “είναι μια αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης και αντιμετώπισης καθώς βοηθά τους μαθητές να εξασκούν την επίλυση των διαφορών τους με θετικό και εποικοδομητικό τρόπο”, επισημαίνει η κ. Δίμιζα και εξηγεί το πώς: “Η εκπαίδευση γίνεται μέσω βιωματικής μάθησης καθώς οι μεσολαβητές εφαρμόζουν πρακτικά όσα μαθαίνουν. Περιλαμβάνει παρουσιάσεις και επιδείξεις, παιχνίδια ρόλων, αφηγήσεις, ομαδικά παιχνίδια και άλλα”. Έτσι, “οι διαμεσολαβητές αποκτούν γνώσεις σχετικά με τις συγκρούσεις, επικοινωνιακές δεξιότητες, δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης, έκφραση και διαχείριση συναισθημάτων, ζητήματα ταυτότητας, διαφορετικά και αποδοχής”, λέει επικαλούμενη την καθηγήτρια Εγκληματολογίας Βάσω Αρτινοπούλου. Εκεί λοιπόν, έρχεται η λογοτεχνία να ασκήσει άμεση επίδραση στα παιδιά…
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΑΡΑΚΙΝΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Η λογοτεχνία, εξηγεί η Άλκη Δίμιζα, είναι ένα δυναμικό εργαλείο “που μπορεί να ενισχύσει τη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών”. Κι όπως περιγράφουν στο βιβλίο τους “Φιλαγνωσία και κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού” οι Αναστασία Πατέρα και Τασούλα Τσιλιμένη “αποτελεί πηγή ψυχολογικής ανακούφισης από τις πιέσεις, τις αγωνίες και τους φόβους που βιώνουν στην καθημερινότητά τους”. Τα παιδιά “παρακινούνται να εξερευνήσουν τα δικά τους συναισθήματα να γνωρίσουν τον εαυτό τους, παρακολουθώντας ήρωες που αντιμετώπισαν την πραγματικότητα αποτελεσματικά” κι έτσι “η λογοτεχνία βοηθά να αναγνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τη δυναμική του σχολικού εκφοβισμού και ενθαρρύνει τα παιδιά να ενεργήσουν ώστε να την αλλάξουν…”. Καθώς, προσθέτει η ίδια, “προωθεί μια κουλτούρα ανοχής και αμοιβαίας συμπόνιας, όπου η σχολική βία και ο σχολικός εκφοβισμός αναγνωρίζονται ως απαράδεκτες συμπεριφορές”.
ΓΙΑΤΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ “ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΝΤΑΝΙ”;
Γιατί όμως το διήγημα “Με τα μάτια του Ντάνι”; Η κ. Δίμιζα απαντά ότι επελέγη με βάση “το θέμα, την πλοκή, τους χαρακτήρες και την έκβαση της υπόθεσης, που θεωρήθηκαν ικανά να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των μαθητών, τη συναισθηματική ταύτιση με τους ήρωες, την προσωπική εμπλοκή στην νοήματος”. Άλλωστε, εξηγεί, “το διήγημα έχει έντονα βιωματικό χαρακτήρα. Η ηρωίδα (σ.σ. θύμα bullying του νταή Ντάνι) εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά της με ένταση, ενώ η αναφορά σε καταστάσεις της σχολικής ζωής ενδέχεται να είναι οικείες στους μαθητές, πράγμα που διεγείρει το αναγνωστικό τους ενδιαφέρον”. Γι’ αυτό και “δίνει τη δυνατότητα στους έφηβους αναγνώστες να ακολουθήσουν τα βήματα κάποιου που έχει αντιμετωπίσει την πραγματικότητα με τρόπο αποτελεσματικό”, λέει καταλήγοντας η φιλόλογος του Πειραματικού Γυμνασίου Καλαμάτας και εισηγήτρια στην επιμορφωτική διημερίδα του Εργαστηρίου Μελέτης Κοινωνικών Θεμάτων, ΜΜΕ και Εκπαίδευσης (ΜΕΚΘΕΜΕ) του Π.Τ. Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Άλκη Δίμιζα.
* Το βιωματικό εργαστήριο σχολικής διαμεσολάβησης “Με τα μάτια του Ντάνι” σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ομίλου Καινοτομίας και Δημιουργικότητας “Ξόρκια και Απίθανες Ιστορίες. Πώς να μην βραχυκυκλώνετε”, στο Πειραματικό Γυμνάσιο Καλαμάτας. Συμμετείχαν 12 μαθήτριες και μαθητές της Β’ Γυμνασίου και υλοποιήθηκε σε 4 δίωρα.
