Η επονομαζόμενη και ως «Πλάκα της Καλαμάτας», κρύβει θα έλεγε κανείς ιστορικούς θησαυρούς αλλά και πανέμορφα σοκάκια, τα οποία παραπέμπουν περισσότερο σε νησί παρά σε περιοχή μεγάλης πόλης. Είτε κάποιος προσεγγίσει την όμορφη γειτονιά από τα σκαλιά αριστερά του Ναού της Υπαπαντής, είτε από το ύψος της Κεντρικής Αγοράς, το σίγουρο είναι πως δεν θα του φτάσει μια μέρα για να εξερευνήσει όλα τα γραφικά πλακόστρωτα στενά, καθώς κάθε ένα αποτελεί αφορμή για φωτογράφιση.

Στο πλαίσιο αυτό, από λήψεις που έχουν αναρτηθεί κατά καιρούς στα social media, δύο παλιά κτήρια φαίνεται να έχουν την τιμητική τους και να μαγνητίζουν τα βλέμματα, γνωρίζοντας ωστόσο ελάχιστοί πως διατηρούνται από την εποχή της Τουρκοκρατίας.

«ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΟΥ 1821»

Αυτό με την μεγαλύτερη ιστορική αξία φαίνεται να είναι το πέτρινο κτήριο με την φυλλώδη πρόσοψη στην οδό Βιλεαρδουίνου, όντας ένα από τα πιο παλιά διατηρητέα και επιβλητικά ακίνητα της περιοχής αλλά και ευρύτερα της Καλαμάτας. Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες τις οποίες έφερε στο φως ο συντονιστής της δραστήριας ομάδας “Πάμε Βόλτα” Σωτήρης Θεοδωρόπουλος, έχοντας κάνει σχετική έρευνα στην περιοχή, πρόκειται για διώροφο κτήριο το οποίο ήταν σταθμός περίθαλψης των ηρώων στην επανάσταση του 1821. Στο εσωτερικό του υπάρχει εγκαταλελειμμένη οικία η οποία σύμφωνα με ανθρώπους της περιοχής είχε κατοικηθεί πριν τον σεισμό του 1986. Το κτήριο που φέρεται έτσι να ήταν το Νοσοκομείο του 1821 για την περιοχή, ανήκει σύμφωνα με πληροφορίες σε γιατρό κάτοικο Αθηνών, έχοντας περάσει στην κατοχή του από γενιά σε γενιά.

Ο ίδιος μιλώντας στην “Ε”, ανέφερε πως ήταν προίκα της γιαγιάς του, σημειώνοντας πως δεν υπάρχει κάποια γραπτή αναφορά που να πιστοποιεί αν όντως ο χώρος κρύβει από πίσω του μια τόσο σημαντική κληρονομιά. Παράλληλα, πρόσθεσε πως η γιαγιά του πέθανε το 1936 όταν ο πατέρας του ήταν 7 ετών, οπότε η όποια πληροφορία δεν μπόρεσε να περάσει στις επόμενες γενιές. «Ενδεχομένως το σπίτι τότε να άνοιξε την πόρτα του ώστε να μπουν κάποιοι χτυπημένοι άνθρωποι από μάχες σε άλλες περιοχές, ερχόμενοι στην Καλαμάτα ως κέντρο της νότιας Πελοποννήσου» πρόσθεσε, τονίζοντας πως σε επίσκεψη του στην Καλαμάτα όταν πληροφορήθηκε για τη σύνδεση του χώρου με την επανάσταση, έψαξε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, δίχως να βρει κάποια γραπτή αναφορά. Σε κάθε περίπτωση, ντόπιοι που έχουν μεγαλώσει στην περιοχή, μιλούν με σιγουριά για ένα κτήριο που συνδέθηκε με την επανάσταση, μεταφέροντας τα λεγόμενα συγγενών τους.

ΤΙ ΕΓΡΑΦΕ Ο ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ

Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, ο πρώην δήμαρχος Καλαμάτας Γιώργος Κουτσούλης μας έστειλε ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο από ανέκδοτο βιβλίο του αείμνηστου αρχαιολόγου Καλλίμαχου Αντωνάκου για το “Νοσοκομείο του Αγώνα”.

Αναλυτικά το κείμενο του Καλλίμαχου Αντωνάκου:

“Στη ΝΔ πλαγιά του Κάστρου της Καλαμάτας και λίγο πιο κάτω από την Εκκλησία του Αγίου Αντωνίου, σε πάροδο της οδού Αγ. Ιωάννου βρίσκεται το “Νοσοκομείο του Αγώνα” ιδιοκτησίας Κ. Μουραφέτη.

Πρόκειται για οικοδόμημα του τέλους του 18ου αιώνα διώροφο προς την Ανατολή και ακολουθώντας την φυσική κλίση του εδάφους, διώροφο με ημιυπόγειο προς τη Δύση. Το αρχικό κτίσμα που ήταν μορφολογικά ένα λιτό ορθογώνιο κατασκευασμένο από μεγάλες κροκάλες και πελεκητή λιθοδομή στις γωνιές έχει σήμερα προσθήκες στη νότια και δυτική πλευρά.

Τα ανοίγματα - πόρτες και παράθυρα - είναι ορθογώνιου σχήματος και με κανονική διάταξη ανά όροφο. Η στέγαση γίνεται με τετράρριχτη στέγη από βυζαντινά κεραμίδια.

Η προσθήκη Α που είναι παλαιότερη, είναι διώροφη, ακολουθεί τις στάθμες των ορόφων του παλαιού κτίσματος και κατασκευάστηκε από συμπαγές τούβλο, τσατμά και ξυλοδεσιές. Το διαχωριστικό των ορόφων της προσθήκης Α και του παλαιού κτίσματος είναι ξύλινο πάτωμα.

Από την είσοδο του χώρου Α μπετονένια σκάλα που στηρίζεται σε παλιά λίθινη καμάρα, αποτελεί την μοναδική πρόσβαση στον όροφο. Μια μικρότερη σκάλα με την ίδια αφετηρία οδηγεί στο ημιυπόγειο και την αυλή.

Η προσθήκη Β είναι χρονικά νεώτερη και εκτείνεται κατ’ επέκταση των α’ ορόφου και ισογείου.

Εδώ έχει χρησιμοποιηθεί μπετόν, τούβλα και τσιμεντόλιθοι.

Κατά παράδοση το κτίσμα αυτό χρησιμοποιήθηκε σαν Νοσοκομείο κατά τους πρώτους μετά την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 χρόνους. Εδώ βρήκαν περίθαλψη οι τραυματίες του Σώματος του Μαυρομιχάλη”.

@eleftheriaonline.gr ? Το Νοσοκομείο του 1821 στην Καλαμάτα... #kalamata #messinia #peloponnese #1821 #greekrevolution #greece ♬ original sound - ⚕️?? ᑎIᑕO ??⚕️

ΝΕΑ ΑΦΙΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Ένα δρόμο νοτιότερα, στην οδό Αγίου Ιωάννου και Νικολάου Πολίτη, το διατηρητέο κτήριο “Παπουλάκου”, δίπλα στο Λαογραφικό Μουσείο επίσης από την εποχή της Τουρκοκρατίας, έχει πλέον καλυφτεί με προστατευτικό λόγω επικινδυνότητας, με πληροφορίες να αναφέρουν πως θα αναπαλαιωθεί, με το σκεπτικό να γίνει Boutique Hotel. Παράλληλα, ο χώρος διατίθεται προς πώληση σε διαδικτυακή αγγελία, δίχως μέχρι στιγμής να έχει προκύψει ενδιαφερόμενος. Όπως διαβάζουμε στην αγγελία, «το ακίνητο μπορεί να μπει σε αναπτυξιακό τουριστικό πρόγραμμα για την υλοποίηση και αποπεράτωση του. Το υπόλοιπο δόμησης μπορεί να αποπερατωθεί στο οικόπεδο χωρίς καμία δέσμευση διατηρητέου κτηρίου».

ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΣΦΡΑΓΙΣΜΕΝΟΣ Ο ΣΠΗΛΑΙΩΔΗΣ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ

Εκεί που δεν φαίνεται να βγαίνει λευκός καπνός, είναι από τον σπηλαιώδη ναό του Αγίου Ιωάννη, έχοντας περάσει σχεδόν δύο χρόνια από το σφράγισμα του από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας. Η απόφαση για απομόνωση ενός εκ των πιο ιστορικών χώρων της πόλης είχε παρθεί από το 2022 ώστε να σταματήσει να αποτελεί στέκι νεαρών, αστέγων ή ακόμα και ναρκομανών όπως είχε παρατηρηθεί, ωστόσο αυτή ενεργοποιήθηκε με… συνοπτικές διαδικασίες ένα χρόνο μετά, όταν μαθητές της περιβαλλοντικής ομάδας του 1ου Γυμνασίου Καλαμάτας πήραν την κατάσταση στα χέρια τους, καθαρίζοντας το εσωτερικό του ναού που θύμιζε χωματερή, εκθέτοντας ουσιαστικά τους αρμόδιους που για χρόνια βρίσκονταν σε ρόλο θεατή. Με το κτίσμα του 17ου αιώνα να έχει λεηλατηθεί και αλλοιωθεί, μοιάζει απίθανο αν η καγκελόπορτα που κλείνει την είσοδο προς το κοινό θα ανοίξει και πάλι, τη στιγμή που η περιοχή θα μπορούσε -αν είχαν αξιοποιηθεί όλα τα ιστορικά της σημεία και όχι μόνο- να εξελιχθεί σε ένα κομβικό σημείο πολιτισμού και επισκεψιμότητας.