O καταγόμενος από τη Μεσσηνία Βασίλης Βασιλόπουλος είναι δημοσιογράφος, διδάσκων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα "Ποιοτική Δημοσιογραφία και Νέες Τεχνολογίες - QJNT" και με το βιβλίο του προκαλεί μια δημόσια συζήτηση για το πώς τα ΜΜΕ θα αποκτήσουν (ξανά) την αξιοπιστία τους. Το βιβλίο παρουσιάστηκε ήδη στην Αθήνα, ενώ ήδη σχεδιάζεται και η παρουσίασή του στην Καλαμάτα.

- Τι εννοούμε όταν λέμε Πρότυπα στα ΜΜΕ 

«Πρότυπα στα ΜΜΕ είναι όλες οι αξιωματικές αρχές και οι καλές πρακτικές που ξεκινούν από την παραδοχή της ελευθερίας του Τύπου και της υψηλής αποστολής του και φτάνουν έως την υιοθέτηση καινοτόμων διαδικασιών που εγγυώνται ότι υπηρετείται ο πολίτης και το δημόσιο συμφέρον από την λειτουργία ενός μέσου. Ας πούμε για παράδειγμα ότι η λογοδοσία και η διαφάνεια είναι πρότυπα και για τα μέσα. Η ανεξαρτησία επίσης. Εάν προσθέσουμε ότι δεν μπορούμε να παρεκκλίνουμε από τον Κώδικα Δεοντολογίας, τότε έχουμε ήδη σχηματίσει ένα προτυποποιημένο περιβάλλον. Συνεπώς πρότυπο είναι ό,τι τυποποιεί σε διαδικασίες κάθε απαραίτητο στοιχείο στη μιντιακή βιομηχανία. Υπάρχουν πρότυπα όπως το ελβετικό ISAS BCP9001 ή και τα Συστήματα Διασφάλισης Ποιότητας, όπου η ποιοτική διαχείριση γίνεται ισχυρή δομή εντός του μέσου και εποπτεύει κάθε διαδικασία παραγωγής και διανομής των πληροφοριών έως και την ικανοποίηση του κοινού».

- Αλήθεια, έχουν νόημα;

«Το ρητορικό ερώτημα δίνει μια χροιά ουτοπίας σε ένα περιβάλλον σαν το ελληνικό οικοσύστημα των μέσων και της διαπλοκής τους. Είναι όμως ζωτικής σημασίας να απαντηθεί, καθώς τα μέσα είτε υπερσυγκεντρώνονται από λίγους για να γίνουν εργαλεία για αλλότριους σκοπούς, είτε μαραζώνουν και πεθαίνουν λόγω οικονομικής ασφυξίας. Θα έλεγα ότι έχουν νόημα εάν σκεφτούμε ότι κατά την περίοδο της κρίσης το μόνο που φαίνεται ότι έχουμε περισσότερο ανάγκη για να λάβουμε αποφάσεις ζωής, είναι η έγκυρη ενημέρωση. Δυστυχώς δεν συνέβη αυτό…».

- Πώς καθορίζονται;  

«Τα Πρότυπα στα μέσα έχουν απαιτήσεις όπως και οι πιστοποιήσεις ISO στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες. Είναι όμως εθελοντική η διαδικασία υιοθέτησής τους. Σε περίπτωση που ένα μέσο επιθυμεί να ενσωματώσει ένα Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας θα πρέπει να δηλώσει δημοσίως τους μετόχους, να κάνει μια δήλωση αποστολής, να ξεκαθαρίσει εάν έχει εξαρτήσεις και από ποιους, να δημοσιοποιήσει τους εκδοτικούς κανόνες, τους κανόνες διαφήμισης, τον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας που ακολουθεί και να ορίσει ανοιχτή διαφανή διαδικασία μέτρησης της δημόσιας αξίας από την λειτουργία του και της ικανοποίησης του κοινού από την διανομή των πληροφοριών του».

- Ποιοτική δημοσιογραφία: Με ποιον τρόπο διασφαλίζεται;

«Σήμερα η ποιοτική δημοσιογραφία, είναι ένας όρος που πρέπει να εφεύρουμε απλώς κοιτάζοντας προς τα πίσω. Πίσω στις αρχές και τις αξίες του λειτουργήματος. Η απαξία της δουλειάς του δημοσιογράφου δεν συνέβη τυχαία. Συγχρονίστηκε με την κρίση αξιών, την απώλεια αξιοπιστίας των μέσων και την τεχνολογική εξέλιξη που απαιτούσε να γίνει το έγκαιρο πρώτιστη αρχή έναντι του έγκυρου. Η λογοκλοπή και οι αθέμιτες πρακτικές για να επιβιώσει ο δημοσιογράφος σε μια ανταγωνιστική αγορά κίτρινων μέσων, έφερε το θλιβερό αποτέλεσμα της κρίσης του Τύπου. Θα έλεγα ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα άλλο τώρα πια εκτός από την τήρηση των κανόνων δεοντολογίας, οι οποίοι δεν είναι απαραίτητο να συγκροτούνται σε κάποια φόρμα, ειδικά για να λαμβάνουν υπόψη τις τεχνολογικές και άλλες εξελίξεις. Το πιο τρανό παράδειγμα είναι το Stylebook του AP». 

- Τι συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης ή και εκτός αυτής;

«Σε όλη την Ευρώπη υπάρχει μια διαρκής συζήτηση για την λύση του προβλήματος της επιβίωσης των ΜΜΕ. Είτε αυτό αφορά γίγαντες των εκδόσεων, είτε μικρότερες μονάδες της βιομηχανίας του Τύπου. Τα έσοδα στερεύουν παντού λόγω και της οικονομικής κρίσης. Από την άλλη οι απαιτήσεις του κοινού λόγω web δεκαπλασιάζονται και είναι αρκετά δαπανηρή η προσπάθεια ικανοποίησής του. Γενικώς, στην Ευρώπη είδαν το πρόβλημα εγκαίρως και σπεύδουν να βρουν τρόπους ανάκτησης της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης του κοινού, βασιζόμενοι σε ποιοτικά συστήματα διαχείρισης και ποιοτικότερο περιεχόμενο. Συγκροτούν συμμαχίες έναντι των διαφημιστών και ειδικώς έναντι της Google και του Facebook οι οποίοι είναι οι μεγαλύτεροι διανομείς περιεχομένου παγκοσμίως».

- Τι σε ώθησε στη συγγραφή του συγκεκριμένου πονήματος;

«Τα τελευταία χρόνια της επαγγελματικής μου πορείας ασχολήθηκα με τη διανομή μέσω του Διαδικτύου. Ημουν επικεφαλής των ψηφιακών ειδήσεων της ΕΡΤ. Ταυτόχρονα ασχολήθηκα με την Ποιοτική Δημοσιογραφία και τις Νέες Τεχνολογίες μέσα από το μεταπτυχιακό πρόγραμμα QJNT. Οι επαφές στην Αυστρία, στο Πανεπιστήμιο DUK και η γνωριμία με τους Online Publishers Αssociation μου άνοιξαν τους ορίζοντες και το γνωστικό πεδίο. Αυτό το νέο περιβάλλον με έφερε μπροστά σε νέα ζητήματα ηθικής, προβλήματα οργάνωσης δομής και λειτουργίας των μέσων, αναχρονιστικών δημοσιογραφικών πρακτικών και σε ένα νέο οικοσύστημα γεμάτο με προκλήσεις, καινοτομία και βέλτιστες πρακτικές».