Κι επειδή ο μήνας Μάιος σηματοδοτεί την έναρξη της περιόδου ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα καρέτα-καρέτα, η οποία ολοκληρώνεται τέλη καλοκαιριού, ο “Αρχέλων” καλεί σε αυξημένη εγρήγορση.
Οι 700 νεκρές χελώνες που καταγράφηκαν πέρυσι στη χώρα μας είναι περισσότερες από κάθε άλλη χρονιά, από την έναρξη λειτουργίας του Δικτύου Διάσωσης του συλλόγου το 1992. Είναι ενδεικτικό ότι πέρυσι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Κεντρικού Λιμεναρχείου Καλαμάτας, στις ακτές του Μεσσηνιακού Κόλπου ξεβράστηκαν μέχρι και το Μάιο 9 νεκρές χελώνες, ενώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020 είχαν περισυλλεγεί 4 νεκρές και μια τραυματισμένη, και συνολικά 14 για όλο το 2019. Οπως αναφέρει ο “Αρχέλων”, τυχαίες συλλήψεις σε αλιευτικά εργαλεία και πλαστικά απορρίμματα αποτελούν για τις χελώνες τις κύριες απειλές στη θάλασσα.
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΣΩΣΗΣ
Κάθε χρόνο φτάνουν στο Κέντρο Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών του Συλλόγου “Αρχέλων” στη Γλυφάδα όλα τα “δελτία εκθαλάσσωσης” που αφορούν θαλάσσιες χελώνες από τις κατά τόπους λιμενικές αρχές όλης της χώρας, μαζί με φωτογραφίες και άλλα σχετικά στοιχεία. Πέρυσι, για πρώτη χρονιά από το 1992, που ιδρύθηκε από τον σύλλογο το Εθνικό Δίκτυο Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών, οι αναφορές των εκβρασμών νεκρών χελωνών ξεπέρασαν τις 700. Τα προηγούμενα χρόνια οι αναφορές κυμαίνονταν από 500-600 ανά έτος. Οι ερευνητές εθελοντές που υποστηρίζουν το Δίκτυο Διάσωσης, εξετάζουν συστηματικά κάθε περίπτωση εκβρασμού, με σκοπό την καλύτερη οργάνωση του Δικτύου και την αξιολόγηση των απειλών που αντιμετωπίζουν οι θαλάσσιες χελώνες ανά περιοχή.
ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΑΙΤΙΕΣ
Οι αιτίες θανάτου των χελωνών σχετίζονται σύμφωνα με τον σύλλογο κυρίως με τις τυχαίες συλλήψεις χελωνών σε αλιευτικά εργαλεία, την κατάποση πλαστικών, την παγίδευση σε πλαστικά απορρίμματα στη θάλασσα και την σύγκρουση με ταχύπλοα σκάφη αναψυχής. Όμως συχνά δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί το αίτιο θανάτου, ειδικά αν έχει επέλθει σήψη. Επίσης δεν είναι δυνατόν να εντοπιστεί η ακριβής περιοχή που υπήρξε συγκεκριμένο πρόβλημα, καθώς τα ρεύματα και τα κύματα μπορεί να παρασύρουν τα νεκρά ζώα σε μακρινές αποστάσεις.
Στις περιπτώσεις που τα εκβρασμένα ζώα φέρουν εμφανή τραύματα στο κεφάλι ή στο καβούκι, είναι δυνατόν αυτά να έχουν προέλθει από σύγκρουση με σκάφος ή σκόπιμο τραυματισμό από ανθρώπους. Επίσης, η αλληλεπίδραση με αλιευτικά εργαλεία (δίχτυα, παραγάδια) είναι δυνατόν κάποιες φορές να αφήσει εξωτερικά σημάδια που καθορίζουν την αιτία θανάτου. Πολλές φορές όμως δεν υπάρχουν εμφανή τραύματα ή σημάδια στα νεκρά ζώα, οπότε τα συμβάντα παραπέμπουν σε πνιγμό μετά από τυχαία σύλληψη σε αλιευτικά εργαλεία ή σε κατάποση πλαστικών που οδηγεί σε αργό θάνατο, καθώς το γαστρεντερικό τους σύστημα δεν μπορεί να επεξεργαστεί το πλαστικό.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οπως αναφέρει ο “Αρχέλων”, είναι χαρακτηριστικά τα περιστατικά ομαδικών εκβρασμών νεκρών χελωνών σε εκτεταμένα αλιευτικά πεδία. Τέτοιες περιπτώσεις είναι πιθανό να οφείλονται στις «καλάδες» από μηχανότρατες, που λόγω του ομαλού βυθού διαρκούν πολύ χρόνο και δεν επιτρέπουν στις παγιδευμένες χελώνες να αναδυθούν για να αναπνεύσουν. Όταν οι νεκρές χελώνες εκβραστούν στην ακτή, είναι συνήθως πολύ αργά για να αποδοθούν ευθύνες σε συγκεκριμένα σκάφη. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι αναφερόμενες χελώνες που εκβράστηκαν σε παραλίες δεν αντιπροσωπεύουν το σύνολο των θανάτων που σημειώνονται κάθε χρόνο, και ο πραγματικός αριθμός θανάτων χελωνών στα ελληνικά πελάγη δεν είναι γνωστός. Αυτό συμβαίνει γιατί η ακτογραμμή της Ελλάδας είναι πολύ εκτεταμένη, μήκους περίπου 17.000 χλμ., και περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό απόκρημνες ακτές, όπου δεν υπάρχει πρόσβαση ανθρώπων.
ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΒΡΟΥΜΕ ΝΕΚΡΗ ΧΕΛΩΝΑ
Ο Σύλλογος “Αρχέλων” δέχεται όλο και περισσότερα τηλεφωνήματα και μηνύματα στα social media από πολίτες σχετικά με εκβρασμούς θαλάσσιων χελωνών, τους οποίους ενημερώνει για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί, ώστε να μην υπάρχουν διπλοκαταγραφές.
Οσο για το τι μπορεί να κάνει κάποιος σε περίπτωση εκβρασμού νεκρής θαλάσσιας χελώνας, αυτό είναι να ενημερώσει την πλησιέστερη λιμενική αρχή, έτσι ώστε να γίνει η καταγραφή του συμβάντος με τη συμπλήρωση ειδικού εντύπου (Δελτίο Εκθαλάσσωσης). Αν είναι δυνατόν, καλείται και ο νομοκτηνίατρος για να διαπιστωθεί ο θάνατος και η αιτία που τον προκάλεσε. Η λιμενική αρχή είναι αρμόδια να καλέσει την υπηρεσία του δήμου για την υγειονομική ταφή.
