Οι πολέμιοι του ΠΟΠ της ελιάς (και κατ’ επέκταση του ελαιόλαδου) Καλαμάτας δεν κρύβουν πλέον τις προθέσεις τους και, αμφισβητώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προϊόντος, δηλώνουν ξεκάθαρα, όπως ο δήμαρχος Σπάρτης Πέτρος Δούκας, ότι καθιερώθηκε «το “Kalamata”, γιατί στην Καλαμάτα υπήρχαν πιο πολλοί μεγαλέμποροι, και φυσικά ο εμπορικός λιμένας».
ΠΡΟΣ ΝΕΑ ΑΝΑΒΟΛΗ;
Τα σχέδια της de facto κατάργησης του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας εξυπηρετεί και μια ενδεχόμενη νέα αναβολή της αυριανής συνεδρίασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), καθώς η υπογραφή ολοένα και περισσότερων συμφωνητικών για την "Kalamata Variety Olives" μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης δημιουργεί τετελεσμένα στην αγορά, με την ελπίδα των πολέμιων του ΠΟΠ ότι... δύσκολα θα ανατραπούν.
Υπενθυμίζουμε ότι η συζήτηση της προσφυγή του Συλλόγου Υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων ΠΟΠ (ΣΥΜΕΠΟΠ) κατά της απόφασης Αποστόλου είχε αρχικά προγραμματιστεί να συζητηθεί στο ΣτΕ στις 3 Μαρτίου 2020. Αναβλήθηκε αρχικά για τις 26 Μαΐου 2020, και στη συνέχεια για αύριο 15 Δεκεμβρίου 2020. Μια νέα αναβολή θα ανακουφίσει όλους όσοι επιδιώκουν την de facto κατάργηση της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας και δεν θέλουν να συγκρουστούν ευθέως με τους Μεσσήνιους. Τη "σιωπηλή" κατάργηση της ΠΟΠ ευνοούν και οι χαμηλοί τόνοι που κρατήθηκαν μέχρι τώρα από όλους του φορείς της Μεσσηνίας, καθώς οι ανταγωνιστές εξέλαβαν αυτή τη στάση ως αδυναμία, προωθώντας αποφασιστικότερα τις δικές τους απόψεις.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Υπενθυμίζουμε ότι η “Ελιά Καλαμάτας” καταχωρίστηκε ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) στις 21 Ιουνίου 1996 με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μετά την απόφαση αυτή, μονό οι ελιές ΠΟΠ Καλαμάτας μπορούν να αναφέρονται με τη λατινική ονομασία "Kalamata Olives" – ενώ οι ελιές της ποικιλίας Καλαμών από τον υπόλοιπο κόσμο ονομάζονται "Kalamοn Variety Olives". Ουσιαστικά είναι παράνομη η λατινική αναγραφή "Kalamata Variety Olives", γιατί παραπέμπει παραπλανητικά στο συγκεκριμένο προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης Ελιά Καλαμάτας, ενώ πρόκειται απλώς για ελιές από την ποικιλία Καλαμών που καλλιεργείται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και του κόσμου.
Γι’ αυτό, από την πρώτη στιγμή δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ξεκίνησαν τις διαδικασίες για την άμεση ή έμμεση κατάργηση του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας, που θα συμπαρασύρει αναπόφευκτα και την άμεση ή έμμεση κατάργηση του ΠΟΠ Ελαιόλαδου Καλαμάτας, το οποίο προστατεύεται στην ίδια γεωγραφική περιοχή.
Τυπικά όμως το πρόβλημα ξεκίνησε στις 12 Ιανουαρίου 2012, όταν η Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών – Τυποποιητών – Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ) αιτήθηκε στις ελληνικές αρχές την κατάργηση του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας. Η ΠΕΜΕΤΕ και όσοι ζητούν την κατάργηση υποστηρίζουν ότι από την συνολική παραγωγή των 90.000 τόνων, στη Μεσσηνία παράγεται μόνο το 3% της ποικιλίας ελιά Καλαμών, στη Φθιώτιδα το 18%, στη Λακωνία το 28%, στην Αιτωλοακαρνανία το 44% και στους υπόλοιπους νομούς το 7%.
Στον αντίποδα, οι Μεσσήνιοι τονίζουν ότι η Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης δεν κατοχυρώνεται ποτέ και πουθενά στον κόσμο με βάση την ποσότητα, αλλά με βάση τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος που παράγεται σε μία συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Τονίζουν μάλιστα ότι ενδεχόμενη απόφαση ακύρωσης της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας με βάση τις... ποσότητες, θα θέσει σε άμεσο κίνδυνο την ελληνική φέτα, αφού οι ανταγωνιστές που παράγουν περισσότερο τυρί από την Ελλάδα θα επικαλεστούν στα διεθνή δικαστήρια την απόφαση των ίδιων των ελληνικών αρχών για να ακυρώσουν την προστασία του προϊόντος!
Επισημαίνουν επίσης ότι, έτσι, όλα τα προϊόντα ΠΟΠ θα αμφισβητηθούν από όποιον παράγει περισσότερο, ανοίγοντας το δρόμο στις πολυεθνικές και τα ολιγοπώλια για να γκρεμίσουν τα τείχη προστασίας των τοπικών προϊόντων.
Σε κάθε περίπτωση, την κερκόπορτα de facto κατάργησης της Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) Ελιά Καλαμάτας την άνοιξε στις 26 Φεβρουαρίου 2018 ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης Βαγγέλης Αποστόλου, με απόφαση με την οποία χαρακτήρισε την ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας συνώνυμη με την ποικιλία Καλαμών.
Πλέον, λοιπόν, η ελιά Αιγύπτου και η ελιά Αιτωλοακαρνανίας αναγράφουν νόμιμα "Kalamata Variety Olives" και ο καταναλωτής τις μπερδεύει με τις "Kalamata Οlives" (ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας).
Κατά της απόφασης Αποστόλου προσέφυγε στο ΣτΕ ο ΣΥΜΕΠΟΠ. Αξίζει να σημειωθεί ότι την 1η Οκτωβρίου 2019 ο Δήμος Μεσολογγίου με παρέμβασή του ζήτησε να απορριφθεί η προσφυγή του ΣΥΜΕΠΟΠ.
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΣΠΑΡΤΗΣ
Ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί εκτός Μεσσηνίας για την ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας είναι η δήλωση του δημάρχου Σπάρτης Πέτρου Δούκα, που έγινε κατά τη διάρκεια διαδικτυακής συζήτησης που διοργάνωσε την Παρασκευή το Επιμελητήριο Λακωνίας για το θέμα της ελιάς Καλαμών.
Αναλυτικά η δήλωση του κ. Δούκα (σ.σ.: οι επισημάνσεις είναι δικές μας):
«1. Η ποικιλία ελιάς «Καλαμών» δεν είναι αρχέγονη μόνο στη περιοχή της Καλαμάτας - ούτε στη Μεσσηνία. Υπήρχε και σε άλλες περιοχές και επαρχίες.
Καθιερώθηκε το “Kalamata”, γιατί στην Καλαμάτα υπήρχαν πιο πολλοί μεγαλέμποροι, και φυσικά ο εμπορικός Λιμένας! Δηλαδή κάποιοι στη Μεσσηνία προσπαθούν να οικειοποιηθούν μια ποικιλία που δεν τους “ανήκει”!
2. Για να κερδίσουν κάποιοι στη Μεσσηνία 20 εκατ. ευρώ, η Ελλάδα θα χάσει 200 εκατ., απαξιώνοντας τη δυνατότητα και άλλων νομών να αξιοποιήσουν το παγκοσμίως πλέον γνωστό “Kalamata Olives” brand!
3. Αν ισχυριζόταν κάποιος ότι το brand ανήκε μόνο στην Καλαμάτα, τότε δεν θα έπρεπε να ανήκει ούτε καν στην υπόλοιπη Μεσσηνία, παρά μόνο στους παραγωγούς του Δήμου Καλαμάτας.
4. Πλήθος παραγωγών στη Λακωνία και σε άλλους νομούς της χώρας, έχουν επενδύσει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ στην καλλιέργεια και στην προώθηση και το μάρκετινγκ αυτής της ποικιλίας - με τη βεβαιότητα ότι μπορούν να τις διαθέσουν ως “Kalamata Olives” brand.
Αν η ισχύουσα Υπουργική Απόφαση καταπέσει, και απολέσουν τη δυνατότητα να τις διαθέτουν ως “Kalamata Olives” (brand για το οποίο όλοι οι παραγωγοί συνέβαλαν στη παγκόσμια καταξίωσή του, και όχι μόνο οι παραγωγοί από τη Καλαμάτα), τότε πάνε χαμένα και δεκάδες εκατομμύρια επενδύσεων!
5. Ως Δήμος Σπάρτης θα ενισχύσουμε τη κοινή προσπάθεια με όποιο τρόπο κριθεί πιο πρόσφορος».
Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι οι φορείς της Μεσσηνίας δέχονται να συζητήσουν την επέκταση του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας στη Νότια Πελοπόννησο και σε μια περιοχή που θα περιλαμβάνει τους Νομούς Μεσσηνίας – Λακωνίας και τμήματα των Νομών Αρκαδίας και Ηλείας. Αυτή τη στιγμή όμως κινδυνεύει το ίδιο το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και η ίδια η έννοια του ΠΟΠ για τη χώρα μας, με ανυπολόγιστες συνέπειες όχι μόνο για τη Μεσσηνία, αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα.
Θα πρέπει επίσης να τονιστεί, όσες φορές χρειαστεί, ότι η ταύτιση της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας με την ποικιλία Καλαμών που καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο είναι εγκληματική, γιατί ανοίγει την πόρτα σε αθρόες εισαγωγές ελιάς, ενώ ταυτόχρονα νομιμοποιεί τον αθέμιτο ανταγωνισμό στις αγορές του εξωτερικού – προκαλώντας διπλή ζημιά στους Έλληνες παραγωγούς, στο προϊόν και στις τιμές του.
