Της νοοτροπίας τού παράγω λιγότερα, εισάγω και καταναλώνω περισσότερα, νομοθετώ υπέρμετρα και τηρώ ελάχιστα, εναλλάσσω συχνά πολιτικές και πρόσωπα σε κρίσιμα για την οικονομία πόστα, σχεδιάζω πρόσκαιρα και καθόλου μεσομακροπρόθεσμα και αναπτυξιακά.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι για να μειωθεί το δημόσιο χρέος (εκτός του κουρέματος) θα πρέπει να υπάρξουν πρακτικές πλεονασματικών προϋπολογισμών, οι οποίες θα δημιουργηθούν κυρίως από την ανάπτυξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και επιχειρηματικότητας.
Επισημαίνω ότι έχουμε:
- Καλή πρωτογενή παραγωγή με ποιοτικά προϊόντα.
- Διαθέτουμε καλή τουριστική παροχή υπηρεσιών.
- Εξαιρετική ναυτιλία και εφοπλισμό.
Υστερούμε όμως στον δευτερογενή τομέα της οικονομίας, που είναι και ο συνδετικός κρίκος των άλλων δύο και τούτο διότι η οικονομία μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές πρώτων υλών, ενέργειας και μηχανημάτων. Πρέπει ο πρωτογενής και δευτερογενής τομέας της οικονομίας να λειτουργήσουν ως τοπικοί προμηθευτές προϊόντων, που θα καταναλωθούν από τους επισκέπτες - τουρίστες, δίνοντας μια μορφή αυτάρκειας στην κατά περιοχή οικονομική πραγματικότητα.
Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί και στην ανάπτυξη. Ομως εμπόδιο στην ανάπτυξη για επενδύσεις είναι οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που εμποδίζουν τις επενδύσεις, με δυνατότητες εκβίασης, όπως το γρηγορόσημο, οι μίζες και άλλα.
Αυτό όμως που απασχολεί ένα σοβαρό επενδυτή είναι:
- Να υπάρχει πολιτική και οικονομική σταθερότητα.
- Το κράτος να είναι αποτελεσματικό.
- Το κόστος που θα απαιτηθεί για την λειτουργία της επένδυσης να είναι λογικό και η υλοποίηση να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα.
- Το νομικό πλαίσιο να είναι επαρκές και η δικαιοσύνη αποτελεσματική.
Είναι άραγε τόσο δύσκολο να συμφωνήσουμε επιτέλους σε μια ενιαία αναπτυξιακή προοπτική της οικονομίας και να επικεντρωθούμε στα βασικά; Οταν λέμε βασικά, εννοούμε μια σταθερή κυβέρνηση, απλοποίηση των νόμων για την επιχειρηματικότητα και αντί να προσπαθούμε να επανιδρύσουμε την οικονομία, να επικεντρωθούμε σε τομείς που μπορούμε να έχουμε άμεσα οφέλη, από μικρές επενδύσεις με βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, όπως η γεωργία, η αλιεία και ο τουρισμός (που είναι ο βασιλιάς της ελληνικής οικονομίας), με προσπάθεια επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου και την χειμερινή περίοδο.
Επίσης, η εκμετάλλευση των λιμένων μετατρέποντάς τους σε περιφερειακούς κόμβους και σε πύλη της Ευρώπης για παγκόσμιες εισαγωγές.
Η βιομηχανία παροχών υγείας και περίθαλψης θα μπορούσε γρήγορα να αναπτυχθεί κάνοντας την Ελλάδα περιφερειακή αγορά για ασθενείς από άλλες χώρες.
Ακόμη μια σημαντική πηγή εισοδήματος για την Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ο πολιτισμός, χωρίς απαραίτητα να συνδέεται με την τουριστική βιομηχανία. Η Ελλάδα θα μπορούσε να προσελκύσει για παράδειγμα πολλούς ξένους φοιτητές, που θέλουν να σπουδάσουν Αρχαιολογία ή Φιλοσοφία, αναπτύσσοντας προγράμματα στα αγγλικά.
Γενική είναι η παραδοχή ότι η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη είναι αλληλένδετη με το εκπαιδευτικό σύστημα.
Η συνεχής ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Σε υποανάπτυκτες χώρες, που δεν εμφανίζουν ικανοποιητικές επιδόσεις ανάπτυξης, τα αίτια πρέπει να αναζητηθούν στο χαμηλό τους μορφωτικό επίπεδο. Η σύνδεση μεταξύ εκπαιδευτικού συστήματος και αγοράς είναι ανεπαρκής. Οι ανάγκες της αγοράς για ειδικότητες μεταβάλλονται και εξελίσσονται, ενώ το σύστημα παραμένει σταθερό, με αποτέλεσμα την παραγωγή ανέργων.
Πρέπει το πολιτικό σύστημα να ανοίξει την περίοδο της νέας Ελλάδας και να πάψει να ασχολείται με το κλείσιμο της μεταπολίτευσης. Η οικονομία δεν είναι μόνο αριθμοί. Είναι άνθρωποι. Είναι ψυχολογία.
Σήμερα το μεγάλο ζητούμενο είναι η ανάπτυξη. Ομως ανάπτυξη με ένα αδηφάγο - δυσκίνητο και αναποτελεσματικό κράτος, αποκλείεται να υπάρξει. Ποιος επενδυτής, Ελληνας ή ξένος, θα πετάξει την περιουσία του στη μαύρη τρύπα της διαφθοράς και της γραφειοκρατίας; Οι επενδύσεις δεν έρχονται με παρακαλετά. Ερχονται μόνες τους, αρκεί να διαπιστώσουν ότι υπάρχει ευνοϊκό κλίμα, φυσικό περιβάλλον, σταθερότητα αλλά και προοπτική κερδοφορίας. Οι επενδύσεις θα αρχίσουν να αυξάνονται μόνο όταν υπάρχει βεβαιότητα ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί στο μέλλον. Ομως όσο υπάρχει μνημόνιο αυτό είναι αδύνατον.
Για να πετύχουμε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, βραχυπρόθεσμα πρέπει να χαλαρώσει το πρόγραμμα λιτότητας και ταυτόχρονα η ελληνική κυβέρνηση να επιδείξει την ετοιμότητά της, να αντιμετωπίσει τη διαφθορά.
Οι επιχειρήσεις και τα μέλη μας ακμάζουν, όποτε ακμάζει ο τόπος. Για να ακμάσουν ξανά, πρέπει να ακμάσει ο τόπος. Αυτό είναι υποχρέωση της κυβέρνησης και καθήκον όλων μας.
Σας ευχαριστώ και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου.
Του Δημήτρη Μανιάτη*
Προέδρου Επιμελητηρίου Μεσσηνίας
* Το κείμενο αυτό αποτελεί το χαιρετισμό του Δημήτρη Μανιάτη στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Ανάπτυξης και Οικονομίας