Οταν μιλάμε για τουρισμό έχουμε συνήθως στο μυαλό μας τον ήλιο και τη θάλασσα. Είναι κοινή παραδοχή όμως ότι ο τουρισμός "ήλιος και θάλασσα", ως μοντέλο ανάπτυξης, είναι ξεπερασμένος και μη βιώσιμος. Οι λόγοι που συντελούν στο ξεπέρασμα του είναι μεταξύ άλλων και οι εξής: Ο μεγαλύτερος ανταγωνισμός από φθηνότερους προορισμούς. Η καταστροφή του περιβάλλοντος και η εκτεταμένη αστικοποίηση. Οι κοινωνικές και πολιτιστικές αλλαγές που γεννούν την ανάγκη για νέα τουριστικά προϊόντα. Η περιορισμένη εποχικότητα και η μείωση των χρημάτων που δαπανώνται. Η δημιουργία θέσεων εργασίας που απευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά σε άτομα με χαμηλή εκπαίδευση.
Από το άλλο μέρος, ο εναλλακτικός θεματικός τουρισμός παρουσιάζεται ως μια βιώσιμη, εναλλακτική προοπτική από κοινωνικής - περιβαλλοντικής και οικονομικής σκοπιάς, διότι προσφέρουμε την δυνατότητα να γνωρίσουν οι επισκέπτες την πολιτιστική, αρχαιολογική, γεωπολιτική ιστορία και κληρονομιά του τόπου.
Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού σήμερα ορίζονται ως μια επιλογή διακοπών που συνδέεται απόλυτα με τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτισμικές αξίες κάθε τόπου.
• ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟΣ ΚΑΙ ΟΙΝΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Είναι μια κατηγορία θεματικού τουρισμού που αναδεικνύει τοπικές γαστρονομίες και παραδοσιακούς χώρους εστίασης. Συνδυάζει παράδοση και δημιουργία για την σωστή ανάδειξη του τοπικού πολιτισμού.
• ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Είναι συνυφασμένος με την φιλοσοφία της «πράσινης» ανάπτυξης.
Οι υποδομές είναι ήπιας κλίμακας, χρησιμοποιώντας υλικά από το περιβάλλον και προτιμάται για την υλοποίηση των επενδύσεων η αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ιστορικά η έννοια του αγροτουρισμού ξεκινά περίπου τον 19ο αιώνα, με τις ρομαντικές βόλτες των αστών στην εξοχή, με τα βαγόνια των ατμοκίνητων σιδηροδρόμων της εποχής.
Ο αγροτουρισμός χωρίζεται σε δύο κατηγορίες:
- Στην πρώτη ανήκει ο αμιγής αγροτουρισμός, όπου ο φιλοξενούμενος ψυχαγωγείται και χαλαρώνει με κυνήγι, ψάρεμα, ορειβασία, πεζοπορία και ταυτόχρονα ασχολείται με αγροτικές εργασίες (τρύγο - τυροκομία - μελισσοκομία, κ.ά.)
- Στην δεύτερη κατηγορία είναι ο σύνθετος αγροτουρισμός που εκτός των παραπάνω δραστηριοτήτων, ικανοποιεί κάποιες προσωπικές και εξειδικευμένες ανάγκες, οπότε μιλάμε για θρησκευτικό τουρισμό, τουρισμό υγείας, πολιτισμού ή φυσιολατρίας.
ο αγροτουρισμός ευνοεί την αποκέντρωση και δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, δίνοντας ζωή στην ύπαιθρο που υποφέρει από πληθυσμιακή και δημογραφική μείωση.
Ζούμε σε έναν κόσμο που τα παιδιά πιστεύουν ότι τα αυγά και τα μήλα παράγονται στα σούπερ μάρκετ.
Ο αγροτουρισμός μπορεί να μετατραπεί σε μεγάλο μάθημα ζωής, διότι κοντά στην φύση το παιδί μαθαίνει πώς παράγονται τα προϊόντα, συμμετέχει στην διαδικασία και ξεφεύγει από τον μονόδρομο της ψυχαγωγίας μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή.
Τέλος, ο αγροτουρισμός δίνει τη δική του απάντηση σε όλους τους ευαισθητοποιημένους πολίτες που ανησυχούν για το μέλλον του πλανήτη, διότι οι υποδομές είναι ήπιας κλίμακας.
Ο αγροτουρισμός δεν σημαίνει ασκητική ζωή, διότι οι ξενώνες πέραν του ότι προσφέρουν όλες τις ανέσεις, προσφέρουν και το εξής σημαντικό: την ποιότητα ζωής, διότι φέρνουν στο τραπέζι τοπικά προϊόντα και τα φαγητά φτιάχνονται με τον παραδοσιακό τρόπο.
• ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Μια άλλη θεματική πρόταση είναι ο θαλάσσιος και υποθαλάσσιος τουρισμός. Η θαλάσσια περιήγηση δεν αποτελεί φαινόμενο της σύγχρονης εποχής, αλλά και στην αρχαιότητα υπήρχαν πλοία τα οποία χρησιμοποιούντο για ψυχαγωγικούς λόγους, όπως π.χ. για να παρακολουθήσουν διάφορα θεάματα ή θρησκευτικές εορτές.
Ο πλούτος, η ποικιλία, τα ατέλειωτα χιλιόμετρα των ακτών μας, οι μοναδικές κλιματολογικές συνθήκες, τα υψηλά ποσοστά ηλιοφάνειας και το ενδιαφέρον εναλλασσόμενο τοπίο, καθιστούν την χώρα μας ιδανικό προορισμό για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων θαλάσσιου και υποθαλάσσιου τουρισμού.
Πρέπει να διευκρινίσω ότι οι προτάσεις ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού δεν εξαντλούνται στο πλαίσιο μιας εισήγησης, όπως σας ανέφερα, αλλά υπάρχουν και άλλες μορφές με μεγάλο ενδιαφέρον, όπως:
• Ο τουρισμός υγείας.
• Ο κοινωνικός τουρισμός ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων.
• Ο οινογαστρονομικός τουρισμός, ο οποίος εμπεριέχει στοιχεία αγροτουρισμού, πολιτιστικού και ιστορικού τουρισμού και συνδυάζεται θαυμάσια με περιπατητικό, φυσιολατρικό, ορειβατικό, αθλητικό και με θρησκευτικό τουρισμό.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού δεν επηρεάζονται εύκολα από τις κρίσεις και τα σκαμπανεβάσματα της αγοράς. Οι ρυθμοί ανάπτυξης του θεματικού τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ανοδικοί.
Το τουριστικό προϊόν στην Ελλάδα, στο μεγαλύτερο μέρος του, εξαρτάται από πολυεθνικές εταιρείες μαζικού τουρισμού, που ενδιαφέρονται για παροχή φθηνών υπηρεσιών και ταυτόχρονα για υψηλά κέρδη σε βάρος των ντόπιων μικρομεσαίων ιδιοκτητών.
Ο ρόλος των ΜμΕ του τουρισμού στην οικονομία, στην απασχόληση, στη δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα της περιφερειακής οικονομίας, είναι σημαντικός. Προϋπόθεση όμως για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας αποτελεί η τεχνολογική αναβάθμιση των περιφερειακών ΜμΕ, διότι αντιμετωπίζουν διαρθρωτικά προβλήματα και υστερούν σε ρυθμούς ανάπτυξης.
Εκτός όμως από το φαινόμενο των Τ.Ο. πρέπει να αναφερθεί και ο έντονος ανταγωνισμός των μεγάλων συγκροτημάτων, με την εμφάνιση του τύπου all inclusive, όχι μόνο για τον αθέμιτο ανταγωνισμό, αλλά και λόγω της πάγιας πολιτικής τους να επιλέγουν μαζική εισαγωγή προϊόντων, εκτός της ντόπιας αγοράς, αλλά και να μη χρησιμοποιούν ντόπιους εργαζόμενους.
Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι οι ΜμΕ μπορούν να αποτελέσουν την ελπίδα για την βιωσιμότητα των κοινωνιών τους, λειτουργώντας με ενέργειες της λογικής του δικτύου τοπικής μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, το περιβόητο clustering.
Ο τουριστικός τομέας διαθέτει πολλές συμπληρωματικές επιχειρήσεις, όπως ενοικιαζόμενα δωμάτια, μικρά ξενοδοχεία, εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ, κ.α.
Hρθε η ώρα οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες να αρχίσουν να συνεργάζονται μεταξύ τους, βοηθώντας ο ένας τον άλλον, μέσα από μια επιχειρηματική σχέση συμπληρωματικότητας. Επίσης, θα πρέπει να διερευνήσουν την δυνατότητα μείωσης του κόστους μέσα από ομαδικές αγορές, αλλά και να εξετασθεί η δυνατότητα μέσα από το δίκτυο να μειωθούν τα έξοδα προσωπικού - συντήρησης και άλλων υπηρεσιών, όπως για παράδειγμα η υπηρεσία καθαρισμού θα έχει εργοδότη το επιχειρηματικό δίκτυο και όχι ένα μεμονωμένο ιδιοκτήτη ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων.
ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Πυξίδα του στρατηγικού σχεδιασμού του Επιμελητηρίου μας, εκτός των άλλων, είναι η καινοτομία στον τουρισμό, που είναι κλειδί για την ενίσχυση όλων των τομέων της οικονομίας, με αξιοποίηση και ανάδειξη όλων των μορφών του θεματικού τουρισμού, για να επιτύχουμε 12 μήνες τουρισμό το χρόνο.
Με ποιον τρόπο;
Αξιοποιώντας το Γραφείο Συνεδρίων και Θεματικού Τουρισμού Kalamata CVB του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας.
Να διευκρινίσω ότι το Kalamata CVB του Επιμελητηρίου δεν είναι τουριστικό γραφείο.
Σκοπός του είναι η προβολή και προώθηση της Μεσσηνίας, ως τουριστικού προορισμού.
Βασικό εργαλείο του Kalamata CVB είναι η ιστοσελίδα του, που είναι διαθέσιμη σε 4 γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και ρωσικά) και όσοι δεν την έχουν επισκεφθεί αξίζει τον κόπο να την επισκεφθούν. Ακόμη υπάρχουν έντυπα πληροφόρησης για εναλλακτικές μορφές τουρισμού.
Επίσης, η προσπάθεια του Επιμελητηρίου για την υλοποίηση της «Μεσογειακής Πόλης» που θα αναδείξει τη Μεσσηνία σε Κέντρο πολιτισμού και γαστρονομίας, στοχεύοντας στην προσέλκυση υψηλού επιπέδου τουρισμού και στην μέγιστη δυνατή επισκεψιμότητα στο Νομό, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Επίσης, πρέπει να προσθέσω ότι η επέκταση της τουριστικής περιόδου κατά τους χειμερινούς μήνες αποτελεί βασική επιδίωξη του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας.
Για την υλοποίηση του στόχου αυτού θεωρούμε επιτακτική την κατάργηση των ήδη υφιστάμενων φόρων που βαρύνουν τα αεροδρόμια της χώρας κατά τους χειμερινούς μήνες και προτείνουμε για τα περιφερειακά αεροδρόμια από 1/11 έως και 31/3 να είναι μηδενικός ο φόρος, ενώ από 1/4 έως και 30/4 και από 1/10 έως 30/10 να μειωθεί κατά το ήμισυ της σημερινής τιμής, διότι έτσι θα δοθεί κίνητρο στις αεροπορικές εταιρείες για να επιτευχθεί η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, με αποτέλεσμα το ελληνικό δημόσιο να εισπράξει πολλαπλάσια ποσά από την τόνωση της πραγματικής οικονομίας.
Τελειώνοντας, να επισημάνω ότι τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα που πρέπει να προβάλλονται για την περιοχή μας, εκτός των άλλων, είναι και: η αεροπορική πρόσβαση, το οδικό δίκτυο και το σύγχρονο και ευρωπαϊκού επιπέδου Νομαρχιακό Νοσοκομείο.
* Εισήγηση στην εκδήλωση: «Μεσσηνία: Χτίζοντας παραδόσεις και πολιτισμό - Δημιουργώντας ανάπτυξη» που έγινε την Τετάρτη στη Καλαμάτα
