Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, όπως λέγεται επίσημα, κάνει σαφές πως το νέο νομοσχέδιο δεν περιορίζει την καινοτομία. Αντίθετα, ενισχύει τη σταθερότητα και τη διαφάνεια σε έναν τομέα όπου η μεταβλητότητα, ιδιαίτερα στην τιμή των κρυπτονομισμάτων και συγκεκριμένα στο bitcoin price, καθώς και η έλλειψη ξεκάθαρων κανόνων, θέτουν σημαντικούς κινδύνους για τους επενδυτές.
To νομοσχέδιο ενσωματώνει τον Κανονισμό της ΕΕ 2024/1114 (γνωστό ως MiCA - Markets in Crypto Assets) και συνοδεύεται από επιπλέον εθνικές προβλέψεις που ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής αγοράς.
Αυστηρές κυρώσεις για παραβάσεις και νέα ποινικά αδικήματα
Το νομοσχέδιο για την Ενίσχυση της Κεφαλαιαγοράς εισάγει ένα αυστηρό ποινικό και διοικητικό πλαίσιο για τη λειτουργία της αγοράς των κρυπτονομισμάτων στην Ελλάδα, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την αντιμετώπιση της παρανομίας στην αγορά κρυπτονομισμάτων.
Μέχρι πρόσφατα, τα κρυπτονομίσματα λειτουργούσαν εκτός του παραδοσιακού τραπεζικού συστήματος, κάτι που καθιστούσε πιο εύκολη τη χρήση τους για παράνομες δραστηριότητες, όπως το ξέπλυμα χρήματος.
Συγχρόνως, οι διαδικτυακές απάτες που σχετίζονται με τα κρυπτονομίσματα και τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες trading παρουσίαζαν μια ιδιαίτερα αυξανόμενη τάση. Έτσι, η ανάγκη για ενισχυμένο έλεγχο ήταν πλέον ιδιαίτερα επιτακτική ώστε να μετριαστούν τα φαινόμενα απάτης και παραπλάνησης.
Πλέον, λοιπόν, η παροχή υπηρεσιών σχετικών με crypto χωρίς επίσημη άδεια αποτελεί ποινικό αδίκημα και τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή/και επιβολή χρηματικού προστίμου.
Για φυσικά πρόσωπα, τα πρόστιμα φτάνουν έως 700.000 ευρώ, ενώ για νομικά πρόσωπα το όριο ανέρχεται στα 5 εκατομμύρια ευρώ ή στο 3-12% του ετήσιου κύκλου εργασιών. Σε περιπτώσεις υποτροπής, προβλέπεται ακόμη και αποκλεισμός διοικητικών στελεχών από κάθε σχετική επιχειρηματική δραστηριότητα.
Επιπλέον, ενισχύεται ο ρόλος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Τράπεζας της Ελλάδος μέσω νέων εγχειριδίων διαδικασιών, κώδικα δεοντολογίας, ελέγχου καταγγελιών και επιτόπιων ελέγχων.
Νέοι μηχανισμοί εποπτείας και διαφάνειας
Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο εξοπλίζει τις εποπτικές αρχές με σύγχρονα εργαλεία για την επιτήρηση της αγοράς.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα θεσμοθετείται η δυνατότητα διενέργειας ελέγχων μέσω ‘mystery shopping’, μια πρακτική που εφαρμόζεται ήδη σε άλλες χώρες της Ε.Ε. όπως το Βέλγιο και η Γερμανία, και αξιοποιείται από ευρωπαϊκούς οργανισμούς όπως η ESMA.
Μέσω του mystery shopping, στελέχη των εποπτικών αρχών θα λειτουργούν ως πελάτες-παρατηρητές, ώστε να διαπιστώνουν εάν οι εταιρείες crypto συμμορφώνονται με τη νομοθεσία.
Επιπλέον, θεσπίζονται διαδικαστικά εγχειρίδια, κατευθυντήριες γραμμές για πρόστιμα, και κώδικες δεοντολογίας για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Το πλαίσιο λειτουργίας γίνεται πιο επαγγελματικό και προσανατολισμένο στη λογοδοσία.
Μέρος αυτής της διαδικασίας θα είναι και η εκπαίδευση των εποπτικών υπαλλήλων με πιστοποιημένα κριτήρια αποδοτικότητας, ένα βήμα που δείχνει ότι η κυβέρνηση βλέπει τη ρύθμιση των crypto όχι ως απλή τεχνική ρύθμιση αλλά ως θεσμική τομή.
Διαφημίσεις με ξεκάθαρους όρους και προειδοποιήσεις
Μεγάλη έμφαση δίνεται και στο κομμάτι της ενημέρωσης του επενδυτικού κοινού.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι κάθε διαφημιστική ενέργεια που σχετίζεται με κρυπτονομίσματα θα πρέπει να παρουσιάζεται με απόλυτη σαφήνεια, να περιέχει όλη την κρίσιμη πληροφορία και να μη δημιουργεί προσδοκίες που δεν μπορούν να τεκμηριωθούν.
Ειδικά αναφέρεται πως οι διαφημίσεις οφείλουν να περιλαμβάνουν ευδιάκριτες προειδοποιήσεις για τους κινδύνους και να ξεκαθαρίζουν ότι οι επενδυτές δεν καλύπτονται από συστήματα εγγυήσεων.
Στόχος αυτών των διατάξεων είναι η προστασία του μη εξειδικευμένου κοινού, που, ιδιαίτερα σε περιόδους ανόδου των κρυπτονομισμάτων, εμπλέκεται σε crypto επενδύσεις με περιορισμένη κατανόηση του αντικειμένου.
Οι προειδοποιήσεις για τις απώλειες, η υποχρέωση διαφάνειας και η απαγόρευση παραπλανητικής παρουσίασης των tokens ως “σίγουρα κέρδη” αποσκοπούν στην ευρύτερη προστασία των νέων επενδυτών κρυπτονομισμάτων.
Επόμενα βήματα: Φορολόγηση και επενδυτική παιδεία
Ένα από τα πιο σημαντικά σκέλη του νέου νομοσχεδίου αφορά την επικείμενη φορολόγηση των crypto.
Το Υπουργείο Οικονομικών έχει δεσμευτεί ότι μέσα στο 2025 θα παρουσιαστεί νέο, εξειδικευμένο φορολογικό πλαίσιο για τις επενδύσεις σε κρυπτοστοιχεία, με στόχο τη σταθερότητα και τη διαφάνεια.
Παράλληλα, προγραμματίζεται η δημιουργία ενημερωτικών καμπανιών για την επενδυτική εκπαίδευση, κυρίως νέων, που θα επικεντρώνονται στη σωστή ερμηνεία των ρίσκων που φέρει η συμμετοχή στην αγορά κρυπτονομισμάτων.
Η κυβέρνηση θεωρεί ότι χωρίς ενημέρωση και γνώση, καμία νομοθεσία δεν μπορεί να προσφέρει επαρκή προστασία.
Ο δρόμος προς μια ώριμη αγορά crypto
Η τρέχουσα νομοθετική πρόταση φιλοδοξεί να αποτελέσει θεμέλιο για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της αγοράς κρυπτονομισμάτων στην Ελλάδα.
Πρόκειται για μια νομοθεσία που τείνει να ευθυγραμμιστεί πλήρως με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Δεν περιορίζεται όμως εδώ, μιας και συγχρόνως δίνεται βάρος τόσο στην εποπτεία και την ποινική δίωξη παραβάσεων όσο και στην ενημέρωση και στην ενεργοποίηση των ίδιων των επενδυτών.
Με το πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα επιχειρεί να κερδίσει τον χαμένο χρόνο και να τοποθετηθεί ενεργά στον ευρωπαϊκό χάρτη των ρυθμισμένων ψηφιακών αγορών.
Με την υλοποίηση του, βάση των τρέχοντων διατάξεων, το εν λόγω νομοσχέδιο μπορεί να εξελιχθεί σε ένα σημείο αναφοράς για την ασφάλεια, τη νομιμότητα και τη λειτουργικότητα στον χώρο των κρυπτονομισμάτων.
