Το ίδιο χρονικό διάστημα, όπως δηλώνει στο eleftheriaonline.gr ο δικηγόρος Γιώργος Φερετζάκης -αρμόδιος του γραφείου- έχουν διαβιβαστεί ερωτήσεις προς τα αρμόδια υπουργεία για πολλά σημαντικά θέματα, μεταξύ των οποίων το θέμα των πυρηνελαιουργείων, αλλά και της υποστελέχωσης απαραίτητων κοινωνικών υπηρεσιών, όπως η επαναλειτουργία υπηρεσίας επιμελητών ανηλίκων και κοινωνικής αρωγής -θέματα για τα οποία έχουν ήδη δρομολογηθεί εξελίξεις.
- Τι είναι ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης; Πότε εφαρμόστηκε στην Ελλάδα; Στην Καλαμάτα;
“Το έργο του Συμπαραστάτη αφορά την παραλαβή και εξέταση καταγγελιών για προβλήματα κακοδιοίκησης, προκειμένου να επιτευχθεί η διαμεσολαβητική επίλυσή τους. Κάθε πολίτης, προτού καταφύγει στον Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης θα πρέπει να έχει έλθει σε επαφή με υπηρεσίες, νομικά πρόσωπα, επιχειρήσεις, με τα οποία σχετίζεται η υπόθεσή του. Μόνον εφόσον η επαφή αυτή δεν έχει οδηγήσει σε επίλυση του προβλήματος μπορεί να καταθέσει αναφορά στον Συμπαραστάτη. Ο θεσμός έχει συσταθεί από το 1975, όταν η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης συνέστησε στην Επιτροπή Υπουργών να καλέσει τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών να εξετάσουν τη δυνατότητα διορισμού προσώπων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο με την αρμοδιότητα του διαμεσολαβητή. Τo 1985 η Επιτροπή Υπουργών των κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης κάλεσε τα κράτη να διορίσουν διαμεσολαβητές σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο ή σε ειδικούς τομείς της δημόσιας διοίκησης. Στη συνέχεια, ο θεσμός πέρασε στον Χάρτη των θεμελιωδών ελευθεριών της Ε.Ε. και στη συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992 και στο Συμβούλιο της Ευρώπης το 2013, όπου ενισχύθηκε ο θεσμός του Συνηγόρου στην Ευρώπη. Αποτελεί έναν πολύ σημαντικό θεσμό, που εισήχθη με τις διατάξεις του προγράμματος ''Καλλικράτης''”.
- Τι εννοούμε όταν μιλάμε για κακοδιοίκηση;
“Η κακοδιοίκηση αποτελεί έναν όρο της διοικητικής πρακτικής, δεν είναι ένας όρος με προκαθορισμένο νομικό περιεχόμενο. Δεν πρέπει να θεωρούμε ταυτόσημη την κακοδιοίκηση με την παράβαση της αρχής της νομιμότητας. Αφενός γιατί υπάρχουν και παραβάσεις που μπορεί να μην έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις διοικητικές διαδικασίες, αφετέρου γιατί ο νόμος δεν προβλέπει όλες τις προϋποθέσεις για την ορθή διοικητική συμπεριφορά απέναντι στον πολίτη. Οπότε, ο Συμπαραστάτης ενεργεί σύμφωνα με το δίκαιο και εφαρμόζει τους κανόνες που προβλέπονται στο Σύνταγμα, στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο και στις νομοθετικές πράξεις. Οι αποφάσεις του, οι γνωμοδοτήσεις του, οι ειδικές προτάσεις του ή οι ειδικές εκθέσεις του, πρέπει πάντοτε να έχουν μια νομική βάση και να συμμορφώνονται με τις διατάξεις του νόμου. Ομως ο Συμπαραστάτης δεν περιορίζεται μόνο στην γραμματική ερμηνεία του νόμου και εφαρμογή των νομοθετικών διατάξεων, αλλά λαμβάνει υπόψη και το πνεύμα του νομοθέτη, το οποίο προκύπτει και από την αιτιολογική έκθεση του νόμου και τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Βουλής, καθώς και τις γενικές αρχές του Διοικητικού Δικαίου”.
- Γιατί να μην θεωρήσει κανείς ότι ο Συμπαραστάτης γνωμοδοτεί κατά βάση υπέρ του τυπικά “προϊσταμένου” του, του δημάρχου δηλαδή ή του περιφερειάρχη;
“Ο Συμπαραστάτης είναι ανεξάρτητο όργανο. Ναι μεν δεν διαθέτει απέναντι στη δημοτική διοίκηση τη δύναμη του δεδικασμένου -κάτι που συζητήθηκε πρόσφατα και στη Βουλή όσον αφορά τον θεσμό του Συνηγόρου του Πολίτη και κατόπιν για τον Συμπαραστάτη-, δηλαδή δεν έχει στη διάθεσή του την εκτελεστότητα μιας δικαστικής απόφασης ή μιας διοικητικής πράξης. Εφαρμόζει βεβαίως τους κανόνες που προβλέπονται στο ελληνικό Σύνταγμα, στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο, στις διεθνείς συμβάσεις, στους κανονισμούς της Ε.Ε., στις νομοθετικές πράξεις. Οπότε, από τη στιγμή που εφαρμόζει τους κανόνες αυτούς ο Συμπαραστάτης κινείται σε ξεκάθαρα ανεξάρτητα πλαίσια. Παράλληλα -και είναι πολύ σημαντικό αυτό- απαγορεύεται στον Συμπαραστάτη η συμμετοχή σε κάθε άλλη έμμισθη δράση και κάθε άλλη προσωπική εμπλοκή του σε πολιτικές δράσεις. Εχει ασυλία από κάθε πειθαρχική, διοικητική και ποινική διαδικασία, καθώς και από τις κυρώσεις που υπάρχουν από δημόσιες ευθύνες, ωστόσο υπάρχει η δυνατότητα απαλλαγής από τα καθήκοντά του, από το Δημοτικό Συμβούλιο -με αιτιολογημένη απόφαση της πλειοψηφίας των 2/3 του Σώματος- για ανικανότητα ή σοβαρότατη αντιδεοντολογική συμπεριφορά. Δεν πιστεύω ότι ο Συμπαραστάτης κινείται στα στενά πλαίσια της εκάστοτε δημοτικής αρχής. Δεν ενδιαφέρεται για τα πολιτικά τεκταινόμενα του δήμου, αλλά μόνο για τη λειτουργία των υπηρεσιών ώστε να ενημερώνει για τη λειτουργία τους και όλα τα έγγραφά του πρέπει να δημοσιοποιούνται. Αλλωστε και η εμπειρία έχει δείξει ότι υπάρχουν έγγραφα που δεν έχουν καμία σχέση με τη ''γραμμή'' της εκάστοτε δημοτικής αρχής -δεν επιτρέπεται κιόλας να γίνεται κάτι τέτοιο”.
- Ποιος μπορεί να προσφύγει στον Συμπαραστάτη και για ποιους λόγους;
“Μπορεί να προσφύγει ο άμεσα θιγόμενος, αναφέροντας τυχόν θέματα κακοδιοίκησης από τις υπηρεσίες και τα νομικά πρόσωπα του δήμου. Η αναφορά που θα κάνει ο πολίτης πρέπει να είναι έγγραφη, επώνυμη, υπογεγραμμένη και να προέρχεται από τον άμεσα ενδιαφερόμενο ή τον νόμιμο πληρεξούσιό του. Στα αρχεία μας υπάρχουν ήδη νόμιμοι πληρεξούσιοι που μπορούν να έρχονται, όπως οι δικηγόροι λόγου χάριν. Θα πρέπει η αναφορά να απευθύνεται ρητά στον Συμπαραστάτη, να ζητεί την παρέμβασή του και να περιέχει στοιχεία επικοινωνίας του ενδιαφερόμενου. Υπάρχει και η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής, μέσω του Διαδικτύου, από την ιστοσελίδα του δήμου. Είναι σημαντικό, ωστόσο, ότι δεν θα πρέπει να έχουν περάσει πάνω από 6 μήνες από το καταγγελλόμενο ως γεγονός, μιας παράνομης πράξης, ενέργειας ή παράλειψης των δημοτικών οργάνων για κάτι που τον αφορά. Ο Συμπαραστάτης οφείλει να απαντήσει μέσα σε 30 ημερολογιακές ημέρες. Γενικά δεν υπάρχει καθυστέρηση στην ανταπόκριση του γραφείου μας. Αυτό που απαγορεύεται είναι η παροχή, εκ μέρους του Συμπαραστάτη, νομικών, οικονομικών και τεχνικών συμβουλών, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ιδιωτικές διαφορές, δηλαδή Ιδιωτικού ή Ποινικού Δικαίου. Μπορεί βεβαίως ο Συμπαραστάτης να κοινοποιήσει κάποιο έγγραφο στην κατά τόπους Εισαγγελία ή σε δικαστήρια ανώτερου βαθμού, ωστόσο δεν μπορεί να παρέμβει για υποθέσεις που είτε εκκρεμούν στη Δικαιοσύνη, είτε έχουν ήδη κριθεί από αυτή. Ο Συμπαραστάτης έχει συνεργασία με τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές, τις θρησκευτικές αρχές, όπου κι εκεί θα προσπαθήσει να βοηθήσει, όσο είναι δυνατόν, τον δημότη”.
- Τι αφορούν οι υποθέσεις που έχετε αναλάβει στον Δήμο Καλαμάτας;
“Η δική μου θητεία ξεκίνησε στις 10 Μαΐου 2015. Μέχρι τις 11 Ιανουαρίου 2017, από τις υποθέσεις που έφθασαν στο γραφείο μου αφορούσαν, το 12% τη Διεύθυνση Πολεοδομίας, το 11% τη Δημοτική Αστυνομία, το 9% τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, από 8% για κάθε μία από την Αστυνομική Διεύθυνση Μεσσηνίας και τη Διεύθυνση Γεωτεχνικών Υπηρεσιών, το 6% τον ΔΕΔΔΗΕ, το 5% τη Διεύθυνση Πρόνοιας, από 4% τη Διεύθυνση Παιδείας και τη ΔΕΥΑΚ, το 3% τη Διεύθυνση Οικονομικών, ενώ 8% των αναφορών διαβιβάστηκαν προς τις ανεξάρτητες αρχές (Συνήγορο Καταναλωτή, Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, υπουργεία, Περιφέρεια Πελοποννήσου), ένα ακόμα 8% αφορούσε ερωτήματα προς τα αρμόδια υπουργεία. Τέλος, ένα 5% αφορούσαν γνωμοδοτήσεις και ένα άλλο 5% ειδικές προτάσεις που έγιναν από το γραφείο μας για υποθέσεις διαφόρων ειδών. Θα πρέπει να σημειώσω ότι η ανταπόκριση του γραφείου υπήρξε άμεση, παρά το γεγονός ότι το προσωπικό είναι ελάχιστο”.
- Υπάρχουν κάποιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις που θα μπορούσατε να αναφέρετε, ως γενικό πλαίσιο;
“Ολες οι υποθέσεις, από την πλευρά της η κάθε μία, είναι σημαντικές. Θα πρέπει να επισημάνω ότι ο Συμπαραστάτης βοήθησε πολύ σε νομικό πλαίσιο πολίτες οι οποίοι δεν γνώριζαν τα δικαιώματά τους ή δεν ήξεραν πώς να κινηθούν σε σχέση με την υπόθεσή τους. Λόγου χάριν, αν ο ιδιοκτήτης ενός κυλικείου έκανε χρήση του ηλεκτρικού σε βάρος της δημόσιας περιουσίας και κατά παράβαση του αθέμιτου ανταγωνισμού. Αλλη περίπτωση αφορούσε αναφορά για τράπεζα η οποία δεν προέβη σε παράδοση συνολικής εξοφλητικής του δανείου προς τον καταγγέλλοντα, για προσωπική του ενημέρωση. Από την πλευρά μου έγιναν ερωτήματα προς διάφορες αρχές, σε σχέση με διάφορες αναφορές, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν περιπτώσεις, όπως το θέμα των πυρηνελαιουργείων (υπουργεία Υγείας και Περιβάλλοντος, Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, Περιφέρεια Πελοποννήσου), υδροληψίας, πολιτογράφησης (Αποκεντρωμένη Διοίκηση και Περιφέρεια), μη διακοπής συνταξιοδότησης από γειτονική χώρα (πρεσβεία της εν λόγω χώρας), μη χορήγησης και επαναχορήγησης σύνταξης ανασφάλιστου υπερήλικα (ΙΚΑ και Επιθεώρηση Εργασίας), είσπραξης εν γένει προμηθειών από τις τράπεζες για τη χρήση πιστωτικών καρτών (υπουργείο Οικονομίας, ΕΚΠΟΙΖΩ, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, Τράπεζα της Ελλάδος, Επιτροπή Ανταγωνισμού), χρέωσης λογαριασμού ρεύματος λόγω παράνομης παρέμβασης στον μετρητή της παροχής (ΔΕΔΔΗΕ, ΙΚΑ, Συνήγορος του Καταναλωτή), εγκατάστασης κεραίας κινητής τηλεφωνίας κοντά σε οικισμό (υπουργεία Υγείας και Περιβάλλοντος, Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, Περιφέρεια Πελοποννήσου), των υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τα ΑμεΑ και της αρωγής για την εξεύρεση απασχόλησης και της προκαταρκτικής επαγγελματικής κατάρτισης στην περίπτωση θανάτου των γονέων χωρίς άλλους εν ζωή συγγενείς (υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης). Εγιναν επίσης αναφορές σχετικά με τη στελέχωση και λειτουργία φορέων των θεσμών της ποινικής διαμεσολάβησης, για την εφαρμογή του νόμου περί ενδοοικογενειακής βίας και την επαναλειτουργία υπηρεσίας επιμελητών ανηλίκων και κοινωνικής αρωγής, θέματα στα οποία υπήρξε άμεσα απάντηση από το αρμόδιο υπουργείο και θα γίνει η τοποθέτηση των αντίστοιχων επιστημόνων στις αντίστοιχες θέσεις. Αλλες υποθέσεις έχουν να κάνουν με την αποκατάσταση δρόμων, σε κεντρικά σημεία της πόλης -κι αυτό συμβαίνει γιατί πολλές φορές δεν ξέρουμε σε ποιον ανήκει ο δρόμος, στο Δημόσιο ή τον δήμο. Αλλο ζήτημα αφορά την απομάκρυνση αδέσποτων ζώων από συγκεκριμένες περιοχές, πάντα σε συνεργασία με τον Φιλοζωικό Ομιλο Καλαμάτας και στη συνέχεια σύσταση κλιμακίου της Δημοτικής Αστυνομίας και της ΕΛΑΣ για τον έλεγχο εφαρμογής των νόμων σχετικά με τα αδέσποτα ζώα και τα ζώα συνοδείας. Εχουμε ακόμα τις παράνομες καταλήψεις κοινόχρηστων χώρων, παράνομες σταθμεύσεις σε πεζοδρόμια, όπου υπάρχει το κορυφαίο ζήτημα της πρόσβασης των ΑμεΑ και άλλων ατόμων -στο θέμα αυτό έχουμε πολύ καλή συνεργασία με τη Δημοτική Αστυνομία και την Τροχαία. Μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση αποτέλεσε, τον πρώτο μήνα των καθηκόντων μου, μια αναφορά που απέστειλε ο Συνήγορος του Πολίτη προς όλους τους Συμπαραστάτες και αφορούσε την απαγόρευση ή μη ταφής αποβιώσαντος στο εξωτερικό, χωρίς την προσκόμιση ληξιαρχικής πράξης θανάτου. Αν και ακούγεται λογικό ότι κάτι τέτοιο δεν θα πρέπει να επιτρέπεται, η υπόθεση αυτή έφθασε ως ερώτημα μέχρι και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους”.
- Θα λέγατε, από τις μέχρι τώρα εμπειρίες σας, ότι ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης αποτελεί επιτυχημένο θεσμό, στην πράξη;
“Ο θεσμός αυτός είναι άμεσα αναγκαίος και πραγματικά δεν ξέρω γιατί, σε όλη αυτή τη συζήτηση περί αναδιάρθρωσης του ''Καλλικράτη'', ακούγεται ότι προβληματίζονται αν θα τον διατηρήσουν. Είναι απολύτως αναγκαίος θεσμός για τους πολίτες στην περιφέρεια της χώρας -όχι τόσο ότι δεν απαντούν οι κεντρικές υπηρεσίες στην Αθήνα, όπως λ.χ. ο Συνήγορος του Πολίτη. Απλώς είναι τόσες πολλές οι αναφορές προς την κεντρική αυτή υπηρεσία, που και θα καθυστερήσει η όποια απάντηση, αλλά και εκ των πραγμάτων δεν είναι δυνατή η αυτοψία και η άμεση συνεννόηση με τις κατά τόπους διευθύνσεις των κατά περίπτωση αντίστοιχων υπηρεσιών. Προσωπικά θεωρώ ότι όχι μόνο χρειάζεται να διατηρηθεί ο θεσμός αυτός, αλλά και επιπλέον να διευρυνθούν οι αρμοδιότητές του, με έναν βαθμό εκτελεστότητας των αποφάσεών του, χωρίς φυσικά να αναιρούνται οι δικηγόροι. Η διαμεσολάβηση στο εξωτερικό είναι πολύ σημαντικός θεσμός και πολύ πιο διευρυμένος, σε σχέση με τη χώρα μας”.
