Ο προϋπολογισμός είναι κορυφαία πράξη του Περιφερειακού Συμβουλίου, που αποτυπώνεται η οικονομική βάση των πολιτικών που πρόκειται να ασκηθούν τον επόμενο χρόνο. Παράλληλα δίνει την κατεύθυνση για έργα και δράσεις. Το βασικό εργαλείο λοιπόν άσκησης πολιτικής, ήταν και είναι ο προϋπολογισμός και οι διαθέσιμοι πόροι.
Αρκούν μόνο αυτά. Προφανώς όχι. Θα πρέπει να δούμε και να εξετάσουμε το πολιτικό πλαίσιο (γενικό και κυβερνητικό) καθώς και άλλους παράγοντες όπως το ανθρώπινο δυναμικό, την κατεύθυνση, την ιεράρχηση και τις προτεραιότητες που αποτυπώνονται.
Βάσει λοιπόν του Μεσοπρόθεσμου προγράμματος 2018-2011 και στα πλαίσια της Δημοσιονομικής Προσαρμογής της Χώρας, η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται εγκλωβισμένη στην μέγκενη της λιτότητας.
Συγκεκριμένα προβλέπεται:
Μείωση των αποδιδόμενων πόρων.
Πάγωμα των προσλήψεων, τη διετία 2018-2019.
Επίτευγμα υψηλού πλεονάσματος μέχρι το 2021.
Δηλαδή πρόσθετα βάρη 3,2 δις € και νέα μέτρα ώστε να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% ΑΕΠ.
Η πρόσθετη αυτή προσαρμογή θα προέλθει:
• Από την αύξηση κατά 1,2 δις € των φορολογικών εσόδων
• Περιορισμός των φορολογικών δαπανών κατά 600 εκατ €.
• 1,4 δις € από την περικοπή δαπανών κυρίως από τον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας
Από το πακέτο των μέτρων και το τσουνάμι των περικοπών για το 2018 , δεν εξαιρείται η Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού.
Επιβάλλεται μάλιστα «μαχαίρι» 34,6% (1,8 δισ. €) στους ΚΑΠ. Συγκεκριμένα από το 2018 και μετά το ανώτατο όριο στο οποίο μπορεί να φτάσει το ποσό των ΚΑΠ, που θα αποδίδεται στις Περιφέρειες και τους Δήμους από τα φορολογικά έσοδα, περιορίζεται από τα 5,2 δισ. € στα 3,4 δισ. €.
Στην ουσία δηλαδή μονιμοποιείται και «νομιμοποιείται» η κατά 60% περικοπή των ΚΑΠ. Γνωρίζουμε άλλωστε όλοι ότι, από το 2012 και μετά έχει μειωθεί η χρηματοδότηση των Περιφερειών κατά 60% , όσον αφορά τις λειτουργικές δαπάνες, ενώ οι Επενδυτικοί ΚΑΠ έχουν μηδενισθεί τα τελευταία (4) χρόνια.
Μείζον θέμα λοιπόν για τις Περιφέρειες είναι οι παρακρατηθέντες πόροι. Δηλαδή η διαφορά μεταξύ των χρημάτων που αποδόθηκαν στις Περιφέρειες από τον προϋπολογισμό, συγκριτικά με όσα προβλέπονται από τον «Καλλικράτη». (Από το 2011 οι παρακρατηθέντες πόροι των Περιφερειών ξεπερνούν το 1,9 δις €).
Παράλληλα εκχωρούνται διαρκώς αρμοδιότητες , χωρίς τους αναλογούντες ανθρώπινους και χρηματικούς πόρους όπως:
• Μεταφορά ατόμων με αναπηρία.
• Πρόγραμμα κατασκηνώσεων των παιδιών υπαλλήλων.
• Δράσεις αλληλεγγύης και πρόνοιας.
• Προσωπικές διαφορές στις αποδοχές υπαλλήλων.
• Δαπάνες πολιτικής προστασίας.
• Δαπάνες ελέγχων περιβάλλοντος κ.λ.π.
Πρακτικά λοιπόν η μείωση των ΚΑΠ και της κρατικής επιχορήγησης σημαίνει:
• Μειωμένα κονδύλια για Εργα, προνοιακά επιδόματα, μεταφορές μαθητών, δαπάνες δακοκτονίας.
• Απαγόρευση προσλήψεων – υποστελέχωση των υπηρεσιών.
• Καθήλωση μισθολογικών δαπανών.
• Μείωση δαπανών για μετακινήσεις των υπαλλήλων.
• Ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών, όπου η Περιφέρεια Πελοποννήσου δυστυχώς σε αυτόν τον τομέα πράγματι πρωτοπορεί.
Συνέπεια όλων των ανωτέρω είναι ότι στον υπό ψήφιση προϋπολογισμό που καταθέσατε, αποτυπώνεται η συνέχιση της περιοριστικής πολιτικής. Θεωρώ μάλιστα ότι γίνεται μονότονο να επαναλάβω την κριτική μου ως έναν προϋπολογισμό φτωχό, περιοριστικό και αντιαναπτυξιακό, που δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών της Πελοποννήσου.
Είναι όμως ένας προϋπολογισμός διαχειριστικός και ισοσκελισμένος σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας, αλλά χωρίς όραμα, χωρίς κοινωνική πολιτική. Είναι ένας προϋπολογισμός που δεν απαντά στις αναπτυξιακές ανάγκες και προτεραιότητες της Περιφέρειάς μας.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
• Ο προϋπολογισμός αυτός δεν έχει πολιτικό στίγμα, ούτε έχει αναπτυξιακό στόχο. Επρεπε να συνοδεύεται από ένα σχέδιο δράσης, να δείχνει ανάγκες και προτεραιότητες.
• Ολοι οι κωδικοί είναι ή μειωμένοι ή ίδιοι του προηγούμενου έτους.
• Ενώ οι πλημμύρες αποτελούν πλέον μόνιμο φαινόμενο με μεγάλες υλικές καταστροφές, απουσιάζει εντελώς ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την αντιπλημμυρική προστασία.
• Δεν γίνεται αναφορά σε έργα του πρωτογενούς τομέα, που όλοι αναγνωρίζουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Περιφέρειάς μας και τη σημασία τους για την οικονομική ανάκαμψη.
• Οσον αφορά στη δακοκτονία υπάρχει υποχρηματοδότηση. Ενώ παράγουμε το 30% της εγχώριας ποσότητας ελαιολάδου η χρηματοδότηση αντιστοιχεί στο 20% (4.155.000 € από τα 19.583.000 €).
• Εγγειοβελτιωτικά έργα προβλέπονται ελάχιστα και μάλιστα συντηρήσεις σε μια εποχή με έντονη ανομβρία - ξηρασία που τις επιπτώσεις τους έχει ήδη υποστεί η γεωργία και ιδιαίτερα η ελαιοκαλλιέργεια.
• Τα χρήματα που εμφανίζονται και προορίζονται για κοινωνική πολιτική είναι «μεταβιβαστικές» δαπάνες. Είναι δηλαδή χρήματα που δίνουν τα υπουργεία και η Ε.Ε. για επισιτιστική βοήθεια και λοιπές δράσεις. Εμείς απλά τα διαχειριζόμαστε. Η συμμετοχή της Περιφέρειας στους τομείς της πρόνοιας και της αλληλεγγύης είναι ελάχιστη.
Μιλάμε όλοι για την βελτίωση του Καλλικράτη και την Περιφερειακή Διακυβέρνηση και σωστά.
Βασικά στοιχεία αυτής της πολιτικής αποτελούν: Η διαβούλευση, η συναίνεση, η συνεννόηση και η συνεργασία καθώς και η ενεργή συμμετοχή των πολιτών, κάτι που δυστυχώς στην Περιφέρειά μας δεν συμβαίνει.
Δεν πρόκειται για συνδιοίκηση όπως “κάποιοι” νομίζουν αλλά αξιοποίηση των προτάσεων φορέων και πολιτών για το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Το αυτονόητο λοιπόν δεν πρέπει να επιβληθεί από το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, αλλά να είναι αποτέλεσμα της νοοτροπίας μας για συνέργειες και συνεργασίες
Tέλος θεωρούμε ότι οποιαδήποτε απόφαση για τον Προϋπολογισμό να περιλαμβάνει ένα πολιτικό σκεπτικό με διαπιστώσεις, με ανάγκες και προτεραιότητες με δυνατότητες και διεκδικήσεις.
- Τα έργα και οι δράσεις να εντάσσονται σε ένα συνολικό στρατηγικό σχεδιασμό και να μην είναι αποσπασματικά και ξεκομμένα.
- Προσπάθεια προσέλκυσης πόρων απευθείας από την Ευρωπαϊκή Ενωση για χρηματοδότηση αυτών των δράσεων. Δεδομένου ότι η Ε.Ε. από την ιδρυτική της πράξη , διακηρύσσει ότι είναι η Ευρώπη των Περιφερειών και όχι των Κρατών.
- Να διεκδικήσουμε την άμεση προκήρυξη των μέτρων του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης που έχει καθυστερήσει πολύ για εγγειοβελτιωτικά έργα, αναδασμούς κ.λπ.
Είναι καιρός πλέον να συμμετέχει στο τραπέζι των συζητήσεων για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας ως ισότιμος συνομιλητής η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα οι Περιφέρειες. Αυτό το πρότυπο ανάπτυξης εφαρμόζεται στην Ευρώπη.
Ο Καλλικράτης αναγνωρίζει ένα τέτοιο αναπτυξιακό ρόλο στη Δευτεροβάθμια Αυτοδιοίκηση. Αυτό το ρόλο πρέπει να διεκδικήσουμε και να τον διευρύνουμε.
Οι ισχυρές Περιφέρειες είναι απαραίτητος όρος για την ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών και για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξη του τόπου μας.
Μόνο τότε ο προϋπολογισμός της Περιφέρειας θα είναι ουσιαστικός, αναπτυξιακός, θα ανταποκρίνεται στις προσκλήσεις της εποχής και θα απαντά στη καθημερινότητα του πολίτη.
* Εισήγηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο στις 1-11-2017
