Η κυβέρνηση Τσίπρα ανέλαβε, στα πλαίσια του τρίτου προγράμματος-μνημονίου, την υποχρέωση της σταδιακής απελευθέρωσης της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας ώστε το μερίδιο της ΔΕΗ στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας να περιοριστεί μέχρι το 2020 στο 50%.
Τα δύο τελευταία χρόνια οι κυβερνήσεις Τσίπρα ακολούθησαν μια αξιοπερίεργη πολιτική στο θέμα, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα την καθυστέρηση στο προγραμματισμένο άνοιγμα της αγοράς, την οικονομική αποδυνάμωση της ΔΕΗ και τη διευκόλυνση ιδιωτικών επιχειρήσεων οι οποίες πήραν ένα μερίδιο της τάξης του 10% της λιανικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς να πραγματοποιούν, σε όλες τις περιπτώσεις, σοβαρές επενδύσεις. Τώρα οι Ευρωπαίοι εταίροι και οι πιστωτές ασκούν μεγάλη πίεση στην κυβέρνηση να προχωρήσει στη συμφωνημένη απελευθέρωση της αγοράς αξιοποιώντας σε μεγάλο βαθμό την πώληση λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων παραγωγής ενέργειας της ΔΕΗ.
Οι βασικές προϋποθέσεις
Εδώ που έχουμε φτάσει, οι βασικές προϋποθέσεις για να αποτρέψουμε τη διαφαινόμενη κατάρρευση της ΔΕΗ είναι κατά την άποψή μου οι εξής.
Πρώτον, πρέπει να περιοριστούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη ΔΕΗ, ύψους 2,5 δισ. ευρώ, οι οποίες γιγαντώθηκαν με τη βοήθεια υπουργών της κυβέρνησης που στήριξαν το κίνημα "Δεν Πληρώνω" σε ό,τι αφορά τους λογαριασμούς της ΔΕΗ.
Δεύτερον, πρέπει να σταματήσει η ΔΕΗ και οι ανταγωνιστικές εταιρείες που θα δημιουργηθούν, να λειτουργούν σαν ταμίες για λογαριασμό της δημόσιας τηλεόρασης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι λογαριασμοί της ΔΕΗ πρέπει να έχουν σχέση με την κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας και τίποτα παραπάνω.
Τρίτον, πρέπει να διευκρινιστεί τι ακριβώς θα γίνει με τους 18.000 υπαλλήλους της ΔΕΗ, πόσοι δηλαδή θα απορροφηθούν στις ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, πόσοι θα ενταχθούν σε προγράμματα συνταξιοδότησης, ποιος ακριβώς θα καλύψει και με ποιο τρόπο το κόστος. Διαφορετικά θα επαναληφθεί σε μεγαλύτερη κλίμακα το προηγούμενο του 1999, οπότε η μετοχοποίηση της ΔΕΗ δημιούργησε περισσότερα ασφαλιστικά βάρη για τον κρατικό προϋπολογισμό και τους φορολογούμενους πολίτες από τα έσοδα που εξασφάλισε στο Δημόσιο.
Τέταρτον, πρέπει να εξηγηθεί ποια ακριβώς θα είναι τα έσοδα της ΔΕΗ από τη διαδικασία μερικής ιδιωτικοποίησής της γιατί με συνολικά χρέη 5 δισ. ευρώ μπορεί να στερηθεί παραγωγικές μονάδες και το 50% της αγοράς που ελέγχει, μόνο εάν εξασφαλίσει εξαιρετικά σημαντικά έσοδα. Διαφορετικά θα καταρρεύσει εξαιτίας του συνδυασμού της υπερχρέωσης και της μεγάλης μείωσης του κύκλου εργασιών.
Πέμπτον, οι υποψήφιοι επενδυτές πρέπει να αναλάβουν δεσμεύσεις για τις επενδύσεις που θα πραγματοποιήσουν και την τιμολογιακή πολιτική για την επόμενη δεκαετία ώστε να βρεθεί η αναγκαία ισορροπία για την οικονομική επιβίωση της ΔΕΗ, την αύξηση των επενδύσεων στον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τον έλεγχο του ενεργειακού κόστους για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Πρόβλημα με την κυβέρνηση
Η επιχείρηση διάσωσης της ΔΕΗ ξεπερνάει κατά την άποψή μου τις πολιτικές και διαχειριστικές δυνατότητες της κυβέρνησης Τσίπρα. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να εξηγήσει την πολιτική που ακολουθεί γιατί από τη μια υπογράφει με τους Ευρωπαίους εταίρους και τους πιστωτές όλα τα μέτρα για τη γρήγορη απελευθέρωση της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας και από την άλλη διαβεβαιώνει τα κομματικά στελέχη και τους συνδικαλιστές ότι το κράτος θα διατηρήσει τον έλεγχο της ΔΕΗ. Επειδή μάλιστα δεν κάνει τίποτα για να προετοιμάσει τη ΔΕΗ για τον ανταγωνισμό που θα αντιμετωπίσει και τη μεγάλη μείωση του μεριδίου αγοράς που ελέγχει, την οδηγεί σε χειρότερες οικονομικές επιδόσεις, ενώ το οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον διαμορφώνεται σε βάρος της.
