Ο κατσίγαρος είναι το βασικό υποπροϊόν που εξάγεται από τα ελαιοτριβεία αλλά που για πολλά χρόνια θεωρείτο «τοξικό» και ιδιαίτερα επιβαρυντικό για το περιβάλλον. Κι αυτό γιατί ο κατσίγαρος περιέχει ουσίες, τις πολυφαινόλες, που όταν πέφτουν στο νερό δεσμεύουν οξυγόνο και το στερούν από τους ζωντανούς οργανισμούς.
Ως εκ τούτου, είναι απαγορευμένη η απευθείας διάθεση των αποβλήτων ελαιοτριβείου στο υπάρχον αποχετευτικό δίκτυο και υπάρχει αυστηρή νομοθεσία για την ανεξέλεγκτη διάθεση των αποβλήτων ελαιοτριβείων στους φυσικούς αποδέκτες.
Εντούτοις, σήμερα, ο κατσίγαρος δε θα πρέπει να θεωρείται πλέον τοξικό απόβλητο, αλλά πολύτιμος «πόρος», πλούσιος σε κάλιο, άζωτο, φωσφόρο, οργανική ουσία αλλά και νερό.
Με το νομοθετικό πλαίσιο του Δεκεμβρίου του 2016 και την τροποποίησή του τον Δεκέμβριο του 2017, τα υγρά απόβλητα ελαιοτριβείων (ο κατσίγαρος δηλαδή), μπορούν πλέον να αξιοποιούνται για την υδρολίπανση ελαιώνων, όπως γίνεται και σε άλλες ελαιοπαραγωγές ευρωπαϊκές χώρες. Η χρήση δε αυτή έχει ήδη μελετηθεί διεξοδικά σε ερευνητικό επίπεδο και στη χώρα μας. Με τη δυνατότατα αξιοποίησής του για τη λίπανση του ελαιώνα, εξοικονομούνται χρήματα για τον παραγωγό και δίνεται διέξοδος στο πρόβλημα διάθεσης του κατσίγαρου που αντιμετώπιζαν τα ελαιουργεία. Ετσι, οι ελαιοπαραγωγοί μπορούν να κερδίσουν χρήματα από την υδρολίπανση, που τα θα έδιναν για λιπάσματα.
Στη χώρα μας λειτουργούν χιλιάδες μονάδες μικρής και μεσαίας δυναμικότητας για την επεξεργασία του καρπού της ελιάς, λόγω της πολύ μεγάλης επέκτασης της καλλιέργειας της ελιάς. Αυτές οι μονάδες έχουν δυο σημαντικά εργαλεία για την υλοποίηση της διαχείρισης των υγρών αποβλήτων κι όχι μόνον:
• Τις δράσεις 4.2.1. και 4.2.2 του υπομέτρου 4.2 «Μεταποίηση, εμπορία ή και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων» αλλά και τα προγράμματα Leader του ΠΑΑ 2014- 2020 του ΥΠΑΑΤ. Μέσω αυτών μπορούν να προχωρήσουν σε εκσυγχρονισμό της μονάδας τους (αντικατάσταση ή/και συμπλήρωση μηχανολογικού εξοπλισμού, όπως είναι η επέκταση δυναμικότητας ενεργών και ανενεργών μονάδων) αλλά και σε αγορά καινούργιων οχημάτων, όπως βυτιοφόρα αυτοκίνητα μεταφοράς ελαιοπυρήνα και υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείων και διασποράς τους σε γεωργική γη.
• Παράλληλα το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, μέσω της δράσης «Ενίσχυση της Περιβαλλοντικής Βιομηχανίας» συνολικού προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, θα προσφέρει σύντομα την ευκαιρία να δημιουργηθεί κεντρική μονάδα διαχείρισης υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείων σε επίπεδο Δήμου, Νομού ή Περιφέρειας.
Ενα υποπροϊόν, λοιπόν, που μέχρι πρότινος θεωρείτο τοξικό, γίνεται πολλαπλά ευεργετικό, αλλάζοντας χρήση με μικρό κόστος για τα ελαιοτριβεία και σχετικά απλή, τεχνικά, επένδυση.
Η νέα διαχειριστική αλλά και αναπτυξιακή κατεύθυνση που δίνεται στο παράδειγμα του κατσίγαρου, παράλληλα με τα κατάλληλα εργαλεία, είναι για τη χώρα μας ένα πρωτοπόρο παράδειγμα της πολλά υποσχόμενης «κυκλικής οικονομίας», που μάλιστα έρχεται από τον αγροτικό χώρο.
