Το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα είναι το μόνιμο θύμα του πολιτικού συστήματος. Η χρεοκοπία του Δημοσίου οδήγησε μεταξύ των άλλων στο «κούρεμα» των ομολόγων του Δημοσίου, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να καταγράψουν τεράστιες ζημιές και να υποχρεωθούν σε ανακεφαλαιοποίηση, κυρίως με χρήματα του Δημοσίου, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση του χρέους.

Μέχρι το φθινόπωρο του 2014 όλα έδειχναν ότι οι τράπεζες είχαν μπει σε μια νέα πορεία σταθερής ανάπτυξης. Οι συνολικές καταθέσεις είχαν αυξηθεί γύρω στα 15 δισ. ευρώ σε σχέση με το κατώτατο επίπεδο των 150 δισ. ευρώ που είχε σημειωθεί το καλοκαίρι του 2012, τα κόκκινα δάνεια είχαν σταθεροποιηθεί στο εξαιρετικά υψηλό επίπεδο του 32% - 34% και οι περισσότεροι αναλυτές κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε λόγος για νέα ανακεφαλαιοποίησή τους. 

Η καλή πορεία του τραπεζικού κλάδου είναι αναγκαία προϋπόθεση για το πέρασμα της οικονομίας στη δυναμική ανάπτυξη αλλά και για την επιστροφή στο Δημόσιο και στους φορολογούμενους πολίτες των δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ που δαπανήθηκαν για την ανακεφαλαιοποίησή τους.

Το δεύτερο χτύπημα

Κι ενώ η κατάσταση είχε ομαλοποιηθεί ήρθαν τα πειράματα Τσίπρα -Βαρουφάκη να αποσταθεροποιήσουν ξανά το τραπεζικό σύστημα. Οι συνολικές καταθέσεις υποχώρησαν κατά 40-45 δισ. ευρώ στα 120 δισ. ευρώ, η χρηματιστηριακή αξία των τραπεζών μειώθηκε κατά 80% και τα "κόκκινα" δάνεια εκτοξεύτηκαν στο 45% του συνόλου.

Οι αρνητικές εξελίξεις κάνουν αναγκαία την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με ένα κόστος που μπορεί να φτάσει τα 25 δισ. ευρώ. Θα περάσει πολύς καιρός και θα χρειαστούν τεράστια κεφάλαια για να επανέλθει το τραπεζικό σύστημα στα επίπεδα του φθινοπώρου του 2014.

Οι αρμόδιοι αντιμετωπίζουν δύο άμεσες προκλήσεις. Πρέπει να προσδιορίσουν τις ανάγκες των τραπεζών σε ό,τι αφορά στη νέα ανακεφαλαιοποίησή τους. Οσο μεγαλύτερος είναι ο λογαριασμός τόσο πιο δύσκολη καθίσταται η χρηματοδότησή τους γιατί τα 86 δισ. ευρώ του νέου τριετούς δανειακού προγράμματος-μνημονίου είναι υπολογισμένα με πολύ αυστηρό τρόπο. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται η συνδρομή του ΔΝΤ, το οποίο θέτει συγκεκριμένους όρους για την αναδιάρθρωση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου, προκειμένου να συνεχίσει να συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα. 

Επιπλέον, πρέπει να υπάρξει ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσα στο 2015 γιατί από 1η Ιανουαρίου 2016 ισχύουν νέοι κανόνες για τη διάσωση των τραπεζών που μπορεί να οδηγήσουν σε «κούρεμα» των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ. Οι αποφάσεις καθυστερούν κι εξαιτίας της διαμάχης που έχει ξεσπάσει μεταξύ της ΕΚΤ και της γερμανικής κυβέρνησης για τον τρόπο και την αρμοδιότητα της εποπτείας των γερμανικών τραπεζών που δεν ανήκουν στην κατηγορία των μεγάλων συστημικών που εποπτεύονται από την ΕΚΤ. 

Ανοιχτή πληγή 

Η πρώτη κυβέρνηση Τσίπρα κατάφερε να μετατρέψει το τραπεζικό σύστημα σε ανοιχτή πληγή για την οικονομία. Ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του αποδίδουν τη νέα τραπεζική κατάρρευση σε δήθεν αυθαίρετες ενέργειες της ΕΚΤ και του προέδρου της Μάριο Ντράγκι. 

Στην πραγματικότητα το νέο τραπεζικό αδιέξοδο οφείλεται στη λεγόμενη επιθετική διαπραγμάτευση που έκαναν ο κ. Τσίπρας και ο κ. Βαρουφάκης θεωρώντας ότι η ευρωζώνη θα υποχωρούσε στις απαιτήσεις τους προκειμένου να αποφύγει την αποσταθεροποίησή της μέσα από την επιδείνωση της ελληνικής κρίσης και την εκδήλωση ενός ντόμινο. Επεσαν έξω στις εκτιμήσεις τους, με αποτέλεσμα να υποστεί το τραπεζικό σύστημα μεγάλη και ίσως ανεπανόρθωτη βλάβη.

[Του ευρωβουλευτή της Ν.Δ. Γιώργου Κύρτσου]