Το 2015 οι αγροτικοί συνεταιρισμοί της χώρας μας συμπλήρωσαν έναν αιώνα νομοθετικής θεσμοθέτησης. Οι πρωτεργάτες του συνεταιρισμού με τους αγώνες τους εναντίον της αμάθειας, της μοιρολατρίας και των προκαταλήψεων, αλλά και εναντίον της αισχροκέρδειας και της τοκογλυφίας, έδωσαν στους αγώνες της εποχής εκείνης, ένα ισχυρό όπλο αυτοπροστασίας και επιβίωσης. Εναν αιώνα αργότερα από το ν. 602/2015, που θεσμοθέτησε τους συνεταιρισμούς, η κατάσταση που επικρατεί είναι απογοητευτική. Από τους 6.500 καταγεγραμμένους συνεταιρισμούς μόνο 1.042 λειτουργούν, οι δε υπόλοιποι 5.400 είναι στην πραγματικότητα ανύπαρκτοι. Συνεταιρισμοί - σφραγίδες, που έπαψαν να λειτουργούν από καιρό. Στην κατάσταση αυτή προστίθεται και η υπερχρέωσή τους, που σημαίνει ότι από τους 1.042 μόνο 15-20 εμφανίζουν υγιή οικονομικά στοιχεία, ενώ οι υπόλοιποι είτε είναι υπερχρεωμένοι είτε βρίσκονται σε μείωση της εμπορικής δραστηριότητας. Η εικόνα αυτή του συνεταιριστικού κινήματος έχει συμβάλει στο να απαξιωθεί η έννοια του συνεταιρίζεσθαι, στα μάτια του αγροτικού κόσμου αλλά και στο σύνολο της κοινωνίας.
Ομως η λειτουργία υγιών και δυνατών συνεταιρισμών είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα. Με το νέο νόμο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που ψηφίστηκε πρόσφατα, επιχειρείται η εξυγίανση και ενδυνάμωση των συνεταιρισμών, ώστε να λειτουργήσουν ως μοχλός ανάπτυξης. Με το νέο νόμο επιχειρείται η αποτύπωση όλων των διατάξεων για τη λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών σε ενιαία μορφή, η αντιμετώπιση όλων εκείνων των φαινομένων που έχουν συντελέσει στην απαξίωση των συνεταιρισμών και τη δημιουργία δικλίδων που θα αποκλείουν την επανάληψή τους. Επιχειρείται η δημιουργία εκείνων των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν στους μικρούς/ές και μεσαίους/ες αγρότες και αγρότισσες να επιβιώσουν στο σημερινό περιβάλλον της ακραίας ανταγωνιστικής παγκόσμιας αγοράς, γιατί μόνο οι υγιείς συνεταιριστικές επιχειρήσεις μπορούν να τους βοηθήσουν ώστε να επιτευχθεί χαμηλότερο κόστος παραγωγής και συμφέρουσες τιμές για τα προϊόντα τους. Με το νέο νόμο ο αγροτικός συνεταιρισμός είναι αυτόνομη ένωση προσώπων, χωρίς να προβλέπονται συνεταιριστικές βαθμίδες όπως στο παρελθόν. Απλοποιείται η σύσταση των ΑΣ, με απλή καταχώριση στο μητρώο αγροτικών συνεταιρισμών του Ειρηνοδικείου. Ρυθμίζεται η υποχρέωση των μελών να παραδίδουν την παραγωγή τους στον ΑΣ με ποινή διαγραφής τους εάν δεν τηρούν την υποχρέωσή τους αυτή. Καταργείται το ελάχιστο ποσό του συνεταιριστικού κεφαλαίου, θεσπίζεται έλεγχος της λειτουργίας του συνεταιρισμού, των οικονομικών του και κρατική εποπτεία. Δημιουργείται θεσμικό πλαίσιο για την αποφυγή φαινομένων κατάχρησης εξουσίας από μέλη του συνεταιρισμού ή του ΔΣ. Για πρώτη φορά δίνεται έμφαση και ρυθμίζονται θέματα γυναικείων συνεταιρισμών, προκειμένου η αγρότισσα να ενισχύσει το δικό της διακριτό ρόλο στη ζωή της ελληνικής επαρχίας. Δημιουργείται ταμείο συνεταιριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, που έχει ως στόχο την χρηματοδότηση, τον συντονισμό και την παρακολούθηση της εκπαίδευσης των μελών των ΑΣ, καθώς και τη χρηματοδότηση επιμορφωτικών προγραμμάτων που έχουν σχέση με τη φυτοπροστασία, τη χρήση φυτοφαρμάκων, το περιβάλλον κ.λπ. Καταργείται η χρηματοδότηση συνεταιριστικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων από τις ασφαλιστικές εισφορές των αγροτών στον ΕΛΓΑ και καθιερώνεται μία μερίδα, μία ψήφος για όλα τα μέλη του συνεταιρισμού, ενώ καταργείται το ελάχιστο ποσό του συνεταιριστικού κεφαλαίου των 10.000 ευρώ. Με τις ρυθμίσεις του νέου νόμου εξυγιαίνεται η υφιστάμενη κατάσταση στο συνεταιριστικό χώρο και δημιουργείται θεσμικό πλαίσιο για τη διευκόλυνση της επιχειρηματικής ανάπτυξης του συνεταιρισμού.
Η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας μας βασίζεται κυρίως στον αγροτικό τομέα. Ενα υποσύνολο της αγροτικής πολιτικής, απαραίτητο για την επιτυχία της, είναι και το εργαλείο των αγροτικών συνεταιρισμών. Ειδικά στις σημερινές συνθήκες της κρίσης, η ανάγκη συλλογικότητας και η ενίσχυση της υγιούς συνεταιριστικής λογικής είναι αναγκαία.
