Πρόκειται για μια σειρά αφηγήσεων γεγονότων με πρωταγωνιστές σημαντικές προσωπικότητες μεταπολιτευτικής περιόδου, Ελληνες και ξένους, όπως τα γνώρισε η συγγραφέας από την ιδιότητα του διπλωμάτη. Στις σελίδες του παρελαύνουν μορφές όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Κώστας Σημίτης, ο Θεόδωρος Πάγκαλος, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Μουαμάρ Καντάφι, αλλά και άλλα πρόσωπα που διαμόρφωσαν, άλλοτε εμφανώς και άλλοτε αθόρυβα, τη σύγχρονη ιστορία.
Η Φωτεινή Τομαή, αρχαιολόγος, με μακρά θητεία στο υπουργείο των Εξωτερικών, τακτική αρθρογράφος (2006-2013) της εφημερίδας «Το Βήμα της Κυριακής» και άλλων φύλλων του Αθηναϊκού και επαρχιακού Τύπου, επιμελήτρια και συγγραφέας δεκαοκτώ εκδόσεων του ΥΠΕΞ, διηύθυνε επί μακρό διάστημα (1993-2019) την Υπηρεσία Διπλωματικού Αρχείου αφήνοντας ισχυρό το αποτύπωμά της, και διετέλεσε εθνική εκπρόσωπος σε τρεις διεθνείς οργανισμούς για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος έχοντας λάβει διεθνείς διακρίσεις για το έργο της. Αφυπηρέτησε με τον τίτλο του πρεσβευτή ε.τ.
Ο τίτλος του βιβλίου δεν είναι τυχαίος. «Σκόρπια», γιατί τα κείμενα δεν υπακούν σε χρονολογική σειρά κι «Ανάλεκτα», γιατί αποτελούν μικρές ψηφίδες που δεν χώρεσαν στις επίσημες εκδόσεις της Ιστορίας — τώρα όμως αποζητούν τον διάλογό τους με τον αναγνώστη. Με λόγο καθαρό, ευθύ και ακριβοδίκαιο, η συγγραφέας επιχειρεί να αποτυπώσει την αλήθεια των γεγονότων όπως τη βίωσε, χωρίς υπερβολές, ωραιοποιήσεις ή αποκαλύψεις που θα έθιγαν πρόσωπα.
Οπως σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου ο Ευάγγελος Βενιζέλος, πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, η συγγραφέας συνδυάζει μοναδικά τη «μικρή ιστορία» με τη «μεγάλη», μετατρέποντας τα φαινομενικώς χρονογραφικά κείμενα σε πολύτιμες ιστοριογραφικές μαρτυρίες. Πρόκειται για απολαυστικά αναγνώσματα, αυστηρά εκεί που πρέπει, ρέοντα εκεί που η εποχή το απαιτεί, και πάντοτε βαθιά πολιτικά.
Η Φωτεινή Τομαή κλείνει το βιβλίο της με μια λιτή εξομολόγηση για τις μνήμες που επέλεξε να διασώσει με εντιμότητα και σεβασμό προς τα πρόσωπα και τα γεγονότα.
«Με υπόδειξη των εκδόσεων, και όχι από ματαιοδοξία, προσέθεσα φωτογραφικό υλικό. Οσο τουλάχιστον μπόρεσα να εντοπίσω στα δικά μου αρχεία», σημειώνει η συγγραφέας. Παράλληλα, τονίζει την ανάγκη για «μεγάλο σθένος ψυχής» ώστε κάποιος να μην υποκύψει στην ψευδαίσθηση του «μεσσία» που δημιουργείται από την τύχη και τις συγκυρίες, και διερωτάται: «Πώς θεραπεύονται οι άνθρωποι του χώρου σαν σβήσουν τα φώτα και φύγουν από πάνω τους οι προβολείς; Γιατί, χους είμαστε όλοι. Προσωρινοί και περαστικοί...». Μια φιλοσοφική αλήθεια που ισοπεδώνει κάθε έπαρση.
Τα «Σκόρπια κι ανάλεκτα» είναι, έτσι, μια σύνθεση μνήμης και ιστορίας· ένα βιβλίο που αποκαλύπτει όχι μόνο το κλίμα μιας εποχής, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο μια έμπειρη διπλωμάτης επιλέγει να θυμάται, να κρίνει και να καταθέτει.
Η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου έγινε στις 20/10, στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ και στις 20 Δεκεμβρίου θα παρουσιαστεί στο Πολεμικό Μουσείο Καλαμάτας.
Κ.Δρ.
