Στην υπόθεση παρεμβαίνει ο Λούλης Τσικλητήρας καταγγέλλοντας τους φόνους, υποστηρίζοντας ότι οι εξεγερμένοι κάτοικοι ήταν άοπλοι και καταγγέλλοντας ότι δέχτηκαν προσχεδιασμένη επίθεση: “Αιματηρά γεγονότα Χατζή Πυλίας ξεπερνώντα την τοπικήν σημασίαν θέτουν υπόδικον ελληνικόν κράτος ενώπιον πολιτισμένης συνειδήσεως. Εξηκριβώσαμεν ότι επιτροπή αόπλων χωρικών θεωρούντων εαυτούς αδικούμενους διαταχθείσαν νέαν χάραξιν δρόμου Νησίου-Πύλου παρά γνώμην τεχνικών υπηρεσιών, μεταβαίνουσα διαμαρτυρηθή παριστάμενον υποδιοικητήν Χωροφυλακής Πυλίας, επυροβολήθη από χωροφύλακας κατόπιν συνθήματος διά σφυρίγματος. Τραγικός απολογισμός τρεις σκοτωμένοι εξ ων δύο υπερήλικες, δύο πληγωμένοι. Τηλεγραφήματα Χωροφυλακής δημοσιευθέν εφημερίδας παρουσίασε ανήκουστον αγριότητα ατιμάζουσα Ελλάδα ως άμυνα κατά οπλισμένων υπερδιακοσίων οπλισμένων χωρικών. Ουδέν τούτου αναληθέστερον κατά γενικήν ομολογίαν αφού άλλως ουδείς έπαθε. Συλλαλητήριο διαμαρτυρίας ενταύθα διά θηριωδίας απηγορεύθη” (412).
Το ΚΚΕ παρεμβαίνει μέσα από δεύτερο δημοσίευμα του “Ριζοσπάστη” για τα γεγονότα που τα αποδίδει σε “ξέσπασμα” των χωρικών για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Καταγγέλλει τον Τσικλητήρα και τους αγροτιστές της Πυλίας που στα χωριά τους νόμιζαν για κομμουνιστές και αποδίδει την κυριαρχία τους στο γεγονός ότι η Κομματική Οργάνωση Καλαμάτας δεν είχε φτάσει μέχρι εκεί για να διαφωτίσει τους αγρότες:
“Ο αστικός Τύπος, οι επίσημες αρχές κ.λπ. με τα τηλεγραφήματα που έστειλαν διαστρέβλωσαν τα γεγονότα και προσπάθησαν να ρίξουν την ευθύνη των γεγονότων στους φτωχούς χωριάτες. Ας έρθουμε στα γεγονότα. Πώς έγινε η σύγκρουση; Γιατί ξεσηκώθηκαν οι χωριάτες; Σίγουρα θα πέφταμε σε λάθος αν δεν βλέπαμε καμμιά άλλη αφορμή παρά μονάχα το χάραγμα του δρόμου απ' εδώ ή απ' εκεί. Αυτό βέβαια έχει σημασία, το χάραγμα του δρόμου από τόνα ή τ' άλλο μέρος θα είχε και ανάλογα αποτελέσματα ίσως των χωρικών, μα δεν αποτελεί όμως τη βάση του ζητήματος. Οι φτωχοί χωριάτες της περιφέρειας όλης, όπως και παντού, ζουν κάτω από τις πιο άθλιες συνθήκες. Τα προϊόντα τους πούμειναν απούλητα τόσον καιρό, μόλις τα πούλησαν και δεν έχουν πεντάρα. Τους τάκλεψαν οι έμποροι, ο ΑΣΟ οι τοκογλύφοι κ.λπ. Σε λίγο θα πλακώσουν οι φοροεισπράχτορες με τα αποσπάσματα του αρχιδήμιου Βενιζέλου και θα τους πουλάνε τα έπιπλά τους για να εισπράξουν τους φόρους από το προϊόν τους, που δεν πρόκαναν να δουν στα χέρια τους. Ολα αυτά πούχουν ρίξει στην εξαθλίωση τους φτωχούς χωριάτες, προκάλεσαν την εξέγερσή τους. Το χάραγμα του δρόμου ήταν μια αφορμή, μια θα μπορούμε να πούμε που χρειάζονταν για να ξεσπάσουν. Ο δρόμος επρόκειτο να χαραχθεί διά μέσου των χωριών Γκρούστεσι, Βελή, Βουλωνάρι, Χαλαμπρέζα, Μπρομέρι, Ντουβρέικα, Αρναούταλη κ.λπ. Κατόπιν το αρχικό αυτό σχέδιο τροποποιήθηκε και ο δρόμος θα περνούσε από τα χωριά Χατζή, Βιλέκι, Μίσκα κ.λπ. ύστερα από ενέργειες των πλούσιων χωρικών των χωριών αυτών. Με την τροποποίηση όμως αυτή παραγκωνίζονταν τα συμφέροντα 25 περίπου χωριών. Οι χωριάτες των χωριών αυτών αποτάθηκαν στις αρχές με αναφορές και διαμαρτυρίες τους κι ο ίδιος ο Βενιζέλος δήλωσε πως ο δρόμος θα γινόταν με το αρχικό σχέδιο. Παρ' όλα αυτά όμως και την “υπόσχεση” του δικτάτορα, το χάραγμα άρχισε σύμφωνα με το τροποποιηθέν σχέδιο. Ετσι μαζί μ' όλα τ' άλλα προστέθηκε κι αυτό και οι φτωχοί χωριάτες ξέσπασαν. Την πρώτη ημέρα ανάγκασαν το μηχανικό να σταματήσει και έφυγαν ύστερα από την υπόσχεσή του πως δεν θα συνεχίσει το χάραγμα. Την επομένη όμως ξαναγύρισε περιφρουρούμενος από χωροφύλακες. Οι χωριάτες τους ανάγκασαν να φύγουν όλοι. Την επόμενη ήρθε μεγάλη δύναμη χωροφυλακής και μόλις πήγαν οι χωριάτες για να τους αναγκάσουν να φύγουν, τους άρχισαν στο ντουφεκίδι ύστερα από μια συριγματιά που ήταν το σύνθημα. Οι πρώτες πληροφορίες που έφερναν τους αγρότες ως ενόπλους δεν ήταν ακριβείς και είχαν διαδοθεί απ' τους άμεσα ενδιαφερόμενους γα να συγκαλύψουν την ολοφάνερη αυτή δολοφονία των φτωχών χωρικών. Απ' τους πυροβολισμούς σκοτώθηκαν δυο αγρότες και τραυματίστηκαν πέντε αρκετά σοβαρά. Σ' όλα τα χωριά αυτά οι πράχτορες της κυβέρνησης και εκπρόσωποι των πλούσιων χωρικών, αγροτοφασίστες Τσικλητήρηδες και Σία είχαν κάποια επιρροή και κατόρθωναν να εξαπατούν τους φτωχούς χωριάτες με διάφορα αριστερά λόγια. Σε πολλά μάλιστα χωριά τους νόμιζαν για κομμουνιστές. Αυτό βέβαια το κατόρθωναν γιατί η δουλειά της Κομματικής Οργάνωσης Καλαμών ήταν ολότελα άγνωστη σ' όλη αυτή την περιφέρεια. Δεν είχε κατορθώσει να τους διαφωτίσει πάνω στον προδοτικό ρόλο των αγροτοφασιστών. Οι αγροτοφασίστες αυτοί λοιπόν από την πρώτη μέρα προσπάθησαν να στρέψουν αλλού την προσοχή των φτωχών χωρικών. Να μην τους αφήσουν να δουν ότι υπεύθυνη για τη δολοφονία είναι η κυβέρνηση Βενιζέλου. Να μην τους αφήσουν να συνδυάσουν το ζήτημα της πάλης τους για το χάραγμα του δρόμου, το ζήτημα της δολοφονίας των συναδέλφων τους απ' τις ένοπλες ορδές του Βενιζέλου με την πάλη τους γενικά κατά των φόρων, κατά του ΑΣΟ και των τοκογλύφων, κατά της τρομοκρατίας, κατά της κυβέρνησης κ.λπ. Ακόμα προσπάθησαν να τους στρέψουν εναντίον των φτωχών χωρικών των άλλων χωριών και να τους βάλουν να συγκρουσθούν μεταξύ τους. Η κομματική οργάνωση της Καλαμάτας, μόλις μαθεύτηκε η σύγκρουση αμέσως κινητοποιήθηκε για τη διαφώτιση των χωρικών. Εξέδωκε προκήρυξη από την οποία διανεμήθηκαν εκατοντάδες σ' όλα τα χωριά της περιφέρειας. Με τις προκηρύξεις αυτές τους ανέλυε τη γραμμή του Κ.Κ. πάνω σε όλα τα ζητήματά τους. Ξεσκέπαζε το ρόλο των αγροτοφασιστών και λοιπών αγροτοκαπήλων καθώς και της κυβέρνησης. Συνέκρινε την κατάσταση των φτωχών χωρικών της καπιταλιστικής Ελλάδας με την των χωρικών και εργατών της Σοβιετικής Ενωσης και τόνιζε πως οι χωριάτες μόνο σε ένα καθεστώς κομμουνιστικό όπως της Σοβιετικής Ρωσίας, που αποχτήθηκε με το επαναστατικό γκρέμισμα του καπιταλισμού, μπορούν να γλιτώσουν απ' την εκμετάλλευση. Κατέληγε δε υποδεικνύοντας την ανάγκη συνέχισης της πάλης και ένοπλα για την επίλυση όλων των ζητημάτων τους και όχι μονάχα του δρόμου. Πρέπει να σημειωθεί ότι μέσα στους φτωχούς χωρικούς εγινε εξαιρετική ζύμωση με την προκήρυξη αυτή. Στις συζητήσεις τους σ' όλα τα χωριά εξεφράζοντο ενθουσιώδικα υπέρ του Κ.Κ. και αναγνώριζαν ότι η μόνη για τα ζητήματά τους εξυπηρετική είναι η γραμμή που τους δείχνει αυτό. Απoτέλεσμα της ζύμωσης αυτής ήταν ν' αποχτήσει μια μεγαλύτερη και στερεωμένη κάπως επιρροή στους φτωχούς χωριάτες, να τραβήξει δε και 20 απ' αυτούς στις γραμμές της. Η κίνηση θα συνεχιστεί πιο έντονα. Οι 20 φτωχοί χωριάτες που μπήκαν στο κόμμα μας θ' αποτελέσουν τη βάση για την οργάνωση και καθοδήγηση της πάλης τους” (413).
Στο μεταξύ γίνεται γνωστό ότι στις 7 Νοεμβρίου εκδικάζεται η έφεση την οποία έχουν υποβάλει ο Τάσης Κουλαμπάς και οι άλλοι κομμουνιστές. Ο ανταποκριτής του “Ριζοσπάστη” από την Καλαμάτα ενημερώνει για το θέμα, εξαπολύοντας επίθεση στον Τσικλητήρα και τους αγροτιστές που συντάσσονται μαζί του που τους χαρακτηρίζει “ταίρι με το κράτος και τον ΑΣΟ” ενάντια στους κομμουνιστές: “Στις 7 του Νοέμβρη, στο Εφετείο Ναυπλίου εκδικάζεται η έφεση 9 εργατών και φτωχών χωρικών που πιάστηκαν εδώ προ μηνός και πλέον για την εξέγερση των φτωχών σταφιδοπαραγωγών ενάντια στο ληστρικό Αυτόνομο Σταφιδικό Οργανισμό και το κράτος. Ολοι θυμούμαστε τις εξεγέρσεις αυτές. Εξεγέρσεις αυθόρμητες μεν μα που δείχνουν όλο το ταξικό μεγαλείο των φτωχών παραγωγών σταφίδας που βλέπουν τη μικρή παραγωγή τους να ληστεύεται αισχρά από τον ΑΣΟ ενώ το κράτος, η κυβέρνηση του Βενιζέλου που προετοιμάζει τον πόλεμο και που στέλνει τους εισπράχτορες και χωροφύλακες να σκοτώνουν σαν τα σκυλιά τους αγρότες γιατί δεν έχουν να πληρώσουν τους φόρους, ενώ η κυβέρνηση λέμε αυτή με το σιγόντο που της κάνει σ' όλες τις ατιμίες η συμμορία των Τσαλδάρηδων και των αγροτοφασιστών τύπου Τσικλητήρα, ολοένα και βυθίζει την φτωχολογιά στα χρέη, στους φόρους, στην πιο μαύρη ανέχεια. Ολοι θυμόμαστε τις εξεγέρσεις αυτές. Και οι εξεγέρσεις αυτές δεν σταμάτησαν ή μάλλον δεν έσβησαν γιατί ενόσω υπάρχει πλουτοκρατία οι εξεγέρσεις αυτές θα γίνουνται -πιο οργανωμένες και πιο ξεκαθαρισμένες άλλοτε- μαζί με τους εργάτες και κάτου από τη σημαία και τα συνθήματα του Κομμουνιστικού Κόμματος. Κι ενώ η φτωχολογιά ξεσηκώθηκε στο ποδάρι ζητώντας να μην ληστεύεται η παραγωγή απ' τους λήσταρχους του ΑΣΟ, κι ενώ η φτωχολογία ξεσηκώθηκε ενάντια στο κράτος των μπουρζουάδων και με μαύρες σημαίες ζητούσε και διεκδικούσε τα αιτήματά της, το σημερινό αστικό κράτος εξαπόλυσε την πιο άγρια, την πιο λυσσασμένη τρομοκρατία ενάντια στους φτωχούς αγρότες και κάτου απ' την επιδοκιμασία των διάφορων Τσικλητήρηδων που υπερασπίζουν τα συμφέροντα των πλούσιων σταφιδοπαραγωγών και είναι ταίρι στην πράξη με το κράτος και τον ΑΣΟ, ενάντια λέμε, στους πρωτοπόρους του αγώνα των φτωχών σταφιδοπαραγωγών που αυτοί δεν είναι άλλοι από τους κομμουνιστές, τους μπολσεβίκους. Ετσι έπιασαν τότε τους συντρόφους (εργάτες και φτωχούς αγρότες) Μ. Γρηγορόπουλο, Τ. Κουλαμπά, Γιάννη Λεάκο, Π. Καταβέλη, Α. Μπούκα, Γιάννη Πετρόπουλο. Α. Ρηγανάκο, Ν. Τσουμπράκο και Γ. Μπιλάλη. Οι σύντροφοι αυτοί σύρθηκαν μπροστά στο ταξικό δικαστήριο, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε χρόνια φυλακή και μένουν από τότε στις εδώ φυλακές Αλεξανδράκη. Στις 7 Νοέμβρη εκδικάζεται η έφεσή τους στο Εφετείο Ναυπλίου. Οι φτωχοί χωριάτες ας δούνε ποίοι υπερασπίζουνε τα συμφέροντά τους κι ας καταλάβουν ότι μόνο μπαίνοντας στο Κομμουνιστικό Κόμμα θα πετύχουν την πραγματική λευτεριά τους, οικονομική και πολιτική” (414).
Η απόφαση του Εφετείου είναι και πάλι καταδικαστική, με τον Κουλαμπά να υπερασπίζεται το ΚΚΕ και την επανάσταση: “Στο Εφετείο Ναυπλίου έγινε η δίκη των συντρόφων Κουλαμπά, Πετρόπουλου και Μπούκα. Καλούνται μάρτυρες αλλά αυτοί απουσιάζουν. Ο Εισαγγελέας προτείνει την αναβολή της δίκης, αλλά δεν γίνεται δεκτό. Διαβάζουν τη δικογραφία η οποία δεν μπορεί να στηρίξει κανένα στοιχείο κατηγορίας ενάντια στους συντρόφους μας. Καλείται κατόπιν ο σ. Κουλαμπάς ν' απολογηθεί. "Είμαι σταφιδοπαραγωγός λέγει. Η Εθνική Τράπεζα, ο ΑΣΟ, το κράτος μας εκμεταλλεύονται κατά τον πιο αισχρό τρόπο. Εμείς δουλεύουμε και οι άλλοι τα τρώνε. Κι όταν θελήσουμε να ζητήσουμε κάτι παραπάνω, το κράτος των εκμεταλλευτών μας στέλνει στη φυλακή και στα ξερονήσια. Και ακριβώς γι' αυτό. Επειδή σας κομμουνιστής παλεύω για τα συμφέροντα των φτωχών σταφιδοπαραγωγών δικάζουμε σήμερα. Η αστική τάξη προσπαθεί με κάθε μέσο να ξεπεράσει την κρίση σε βάρος μας. Γι' αυτό και ψήφισε τον τρομοκρατικό νόμο που λέγεται "ιδιώνυμο" για να τσακίσει τους πρωτοπόρους της εργατικής τάξης, τους κομμουνιστές".
• Διά βιαίων μέσων θέλετε να ανατρέψετε το αστικό καθεστώς.
• Το Κομμουνιστικό Κόμμα λέγει ο σ. Κουλαμπάς, οργανώνει την επανάσταση με την οποία θ' ανατρέψει το κοινωνικό καθεστώς.
Κατόπιν απολογούνται οι σ. Μπούκας και Πετρόπουλος. "Είμαστε κομμουνιστές, λένε, γι αυτό μας καταδιώκουν και μας φυλακίζουν".
Το δικαστήριο αποσύρεται σε σύσκεψη και κατόπιν ανακοινώνει την απόφασή του, σύμφωνα με την οποία μετριάζεται η ποινή του σ. Κουλαμπά από 8 μήνες φυλάκιση σε 6 και από 2 μήνες εξορία σε 1 και αθωώνονται οι σύντροφοι Πετρόπουλος και Μπούκας. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο σ. Μπούκας και ο σ. Πετρόπουλος έχουν κάνει από 4,5 μήνες ο καθένας υπόδικοι” (415).
(411) “Μεσσηνία” 2/11/1930.
(412) “Θάρρος” 7/11/1930.
(413) “Ριζοσπάστης” 9/11/1930 - Η πρώτη ανταπόκριση είχε δημοσιευτεί στις 3 Νοεμβρίου και ήταν καθαρά ειδησεογραφική. Οπως φαίνεται από το κείμενο, η περιγραφή των γεγονότων είναι ουσιαστικά η ίδια την οποία έκανε δύο ημέρες ενωρίτερα ο Λούλης Τσικλητήρας.
(414) “Ριζοσπάστης” 3/11/1930.
(415) “Ριζοσπάστης 12/11/1930.
